Tháng 7, cho những bông hồng cài áo…

Phật tử Quán Sứ đeo khẩu trang dự lễ Vu Lan Báo hiếu

Khởi nguồn ngày lễ Vu Lan báo hiếu

Tháng Bảy tiết Vu Lan, rơi lệ nghĩ về "Thập ân phụ mẫu"

Hàng ngàn Phật tử nô nức bái Phật, cầu an ngày Lễ Vu Lan tại Fansipan

Hội An tuyệt đẹp về đêm trong mùa Vu Lan thắng hội

Tháng 7, không phải để sợ!

Thiền sư Thích Thanh Từ đã nói trên tạp chí Giác Ngộ rằng: “Đạo Phật lấy đạo đức làm trọng, đức lấy lòng hiếu thảo làm gốc. Mùa Báo hiếu gợi lại trong tâm tư mỗi người con Phật công ơn sanh thành dưỡng dục của cha mẹ. Nếu nghĩ rằng tháng Bảy là tháng cô hồn, là tháng xui rủi thì ta đã quên mất định luật nhân quả. Vì vậy, đừng quên mất ý nghĩa nhân văn và thâm sâu của tháng 7 Vu Lan, cứ lẩn quẩn trong chuyện tháng cô hồn rồi lo lắng, sợ hãi, để lòng lăn tăn mỏi mệt thì thật uổng phí, thật phụ ơn Tam bảo...”.

Thực tế, việc cúng dường để đại xá vong nhân xuất phát từ sự tích Bồ tát Mục Kiền Liên đại hiếu đã cứu mẹ mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ (quỷ đói). Theo Phật thoại: Tôn giả Mục Kiền Liên là một trong số ít đệ tử xuất chúng của Ðức Phật. Mẹ ngài là bà Thanh Đề đã qua đời, nhưng do khi còn sống làm nhiều việc tội lỗi phải chịu cảnh tội đồ, là quỷ đói trong ngục A tỳ, thân thể gầy héo, xanh xao, chỉ còn da bọc xương, khổ đau khôn xiết. Dù biết đó là do kết quả của thói tham lam, độc ác, sự dối trá từ thuở sinh thời mẹ đã gây nên, nhưng công nuôi dưỡng sinh thành khiến ngài vẫn không khỏi thương xót liền xả thân của mình để cứu mẹ nhưng không thành. Cảm động trước tấm lòng hiếu nghĩa của Tôn giả Mục Kiền Liên, Ðức Phật đã chỉ cách cúng dường, thành tâm thỉnh cầu Chư Tăng chú nguyện để giảm bớt tội lỗi giúp mẹ ông siêu thoát.

Theo lời Phật dạy, nhằm ngày Rằm tháng 7, Tôn giả Mục Kiền Liên lập bồn Vu Lan, thỉnh mời Chư Tăng đến chú nguyện. Nhờ đó bà Thanh Ðề mới được siêu thoát. Các vong linh khác cũng nhờ phúc lành của Chư Tăng mà được siêu thoát. Noi gương hiếu lễ của Tôn giả Mục Kiền Liên, cứ đến ngày rằm tháng 7 hàng năm các tín đồ, Phật tử khắp nơi lại tưng bừng tổ chức ngày lễ Vu Lan với tín tâm cầu cho các vong linh sẽ được thoát khỏi tội đồ.

Từ một nghi thức mang màu sắc văn hóa Phật giáo, Lễ Vu Lan dịp tháng 7 âm lịch hàng năm dần trở thành một sinh hoạt tín ngưỡng dân gian truyền thống của người Việt Nam. Vu Lan là dịp để gia đình sum họp; con cháu hỏi han, chia sẻ với ông bà, cha mẹ về niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, cầu cho cha mẹ được hưởng phúc lành; hồi hướng đến tổ tiên, thắp nén hương thơm nguyện cầu cho vong linh người đã khuất được siêu sinh tịnh độ.

Đức Phật Thích ca trong Kinh Tâm Địa Quán, Phẩm Báo Ân đã dạy: “Phàm là con người phải ghi nhớ Tứ ân. Đó là: Ân cha mẹ, Ân chúng sinh, Ân quốc gia xã hội và Ân Tam bảo”. Trong Tứ ân thì đứng đầu là Ân đức của cha mẹ dành cho con cháu.

Đức Phật dạy: “Thiên kinh vạn quyển hiếu nghĩa vi tiên”. Nghĩa là ngàn quyển kinh, vạn quyển sách đều lấy chữ hiếu nghĩa làm đầu. Vì thế mà báo đáp công ơn cha mẹ thông qua việc phụng dưỡng hàng ngày, chăm sóc lúc ốm đau, bệnh tật... luôn được xem là tiêu chí đầu tiên trong việc đánh giá lòng hiếu thảo của đạo làm con.

Với người Việt Nam, Hiếu chính là Hiếu đạo, tức Đạo làm con phải Hiếu dưỡng (chăm sóc, nuôi dưỡng), Hiếu lễ (kính trọng cha mẹ và tôn trọng anh chị), Hiếu thuận (hiếu với cha mẹ và hòa thuận với anh em)...

Tháng 7 đến, một mùa Vu Lan báo hiếu lại về. Lễ Vu Lan như là lời nhắc nhở thế hệ hậu sinh nhớ công ơn cha mẹ và tổ tiên, nhắc nhở mỗi người biết trân trọng những gì mình đang có, nhắc nhở bổn phận làm con phải luôn nhớ đến công ơn sinh dưỡng của cha mẹ mà làm những việc hiếu nghĩa để thể hiện tình cảm, lòng biết ơn! Không phải là những sợ hãi, âu lo…

Mưa Ngâu, nhớ mẹ, thương cha!

Trong kí ức nhiều người, vào mỗi đêm hè, chị em trong nhà thường trải chiếu nằm giữa sân hóng gió, ngước lên bầu trời thăm thẳm đếm sao. Những vì sao li ti như hạt mè, tạo thành dải sáng mờ huyền ảo. Mẹ bảo là dải Ngân Hà, nơi có cây cầu Ô Thước mà cứ đến tháng Bảy hằng năm, nàng Chức Nữ mới được gặp lại chồng là chàng Ngưu Lang. Người xưa nhân hậu biết bao khi cho vợ chồng họ được gặp nhau mà khóc, sau những tháng ngày xa cách. Nước mắt của họ như trút hết nỗi buồn, rơi xuống trần gian hóa thành những cơn mưa. Đó chính là mưa Ngâu.

Mưa Ngâu làm dịu đi cái nắng cuối hạ nhưng nó kéo dài âm ỉ, dầm dề. Có lẽ mẹ đã đúng khi kể rằng, cứ sau khi hàn huyên tâm sự, vợ chồng Ngưu Lang - Chức Nữ lại khóc, cho nên các cơn mưa mới không liên tục, lúc mưa, lúc tạnh. Nghe chuyện xưa, tôi cứ thương vợ chồng Ngâu, thương mối tình sâu nặng đẫm nước mắt của lòng thủy chung đợi chờ…

Không chỉ câu chuyện tình buồn khiến lòng người cứ man mác mỗi mùa Ngâu. Mẹ còn kể về cái cồn cào của mùa giáp hạt những năm xa xưa, về những mối lo nặng trĩu sao trời cứ mưa gió mãi…

Ấy thế nhưng trong màn mưa Ngâu, cây cối trong vườn được tắm gội xanh mướt. Những cơn mưa đã tiếp sức sống cho cây thêm cành, thêm lá. Sự sống không ngừng sinh sôi. Cây cau trong vườn của mẹ năm nào đến mùa Ngâu cũng bung buồng. Thoảng trong gió, trong hơi sương lành lạnh, hương hoa cau dịu nhẹ tỏa bay khắp không gian. Hoa cau thanh khiết, thơm ngát nên mẹ thường dùng để thắp hương Rằm tháng Bảy. Chỉ một nhánh trên ban thờ thôi là đã thơm ngát nhà. Bao năm tháng trôi qua, cái mùi thơm ngan ngát ấy vẫn vơi đầy trong ký ức với không ít bùi ngùi, thương nhớ.

Có thể nói, trong thời hồng hoang của lịch sử, con người chỉ biết có mẹ mà ít nhắc tới hình ảnh của người cha ngoài câu “ Công cha như núi Thái Sơn”. Và có một người cha trong cuốn Luân lý giáo khoa thư dễ thương: Mẹ đi chợ mua về cho con trái cam. Con nghĩ đến cha làm lụng nắng nôi, liền cầm trái cam chạy ra đồng đưa tặng cha. Cha nghĩ đến mẹ đầu tắt mặt tối ở nhà, liền cầm trái cam đem về tặng mẹ. Trái cam đi một vòng, dài và rộng hơn sợi dây tình cảm con thương cha, rộng gấp ba lần vì thêm tình mẹ thương con, tình chồng thương vợ.

Cuộc sống bắt cha hướng mắt ra ngoài đời, nhìn đời, lăn lộn với đời. Mẹ thì nhìn vào trong nhà, nhìn vuông sân chái bếp, con gà con chó, cây ổi, cây xoài và bầy con của mẹ. Con gần mẹ hơn cha là vậy. Cha lặng lẽ đi làm kiếm tiền, con đâu biết bao nhiêu gian lao cực nhọc, lo toan đối phó làm mệt mỏi gân cốt và trí óc cha...

Và “Nước trong nguồn chảy ra” luôn là những mát lành, trong vắt. Bởi tình mẹ là gốc của mọi tình cảm yêu thương. Mẹ là người thầy đầu tiên dạy về yêu thương, những từ bi trắc ẩn để mỗi người bước đi trong trường đại học cuộc đời.

Đạo Phật có đức Quan Thế Âm, tôn sùng dưới hình thức mẹ. Em bé vừa mở miệng khóc thì mẹ đã chạy tới bên nôi. Mẹ hiện ra như một thiên thần dịu hiền làm tiêu tan khổ đau lo âu. Đạo Chúa có đức Mẹ, thánh nữ đồng trinh Maria. Trong tín ngưỡng bình dân Việt có thánh mẫu Liễu Hạnh, cũng dưới hình thức mẹ. Bởi vì chỉ cần nghe đến danh từ Mẹ, ta đã thấy lòng tràn ngập yêu thương rồi.

Ngày Vu Lan, nhiều chùa tổ chức lễ hội Bông hồng cài áo. Hoa hồng tượng trưng cho mẹ. Để tỏ lòng thương nghĩ tới cha, nhiều nơi buộc thêm dải nơ tượng trưng cho cha. Cha còn: nơ xanh. Cha mất: nơ trắng. Lễ đường xếp thành bốn dãy, dãy cha mẹ song toàn: hoa hồng nơ xanh. Mẹ còn, cha mất: hoa hồng nơ trắng. Mẹ mất, cha còn: hoa trắng, nơ xanh. Mẹ cha đều mất: hoa trắng, nơ trắng. Người dự lễ đứng theo hoàn cảnh của mình. Có lần, một em nhỏ tuổi chừng lên tám đứng trong hàng hoa trắng nơ trắng. Em nhìn quanh, tủi thân khóc òa và cả lễ đường cùng khóc òa theo…

Trong cuộc sống chộn rộn, hối hả hôm nay, nhiều người chợt nhận ra những vô thường. Thời gian không ngừng trôi, nếu một năm chúng ta chỉ về thăm cha, thăm mẹ một đôi lần thì con số nhiều lắm chỉ là vài chục lần được gần cha, gần mẹ mà thôi! Vậy nên, nhiều người con đã biết tận dụng những chuyến du lịch trong năm, luôn có cha, có mẹ kề bên, để con cháu, ông bà cùng làm nên những ký ức… Hoặc nếu gần hơn thì chạy về bên mẹ cha ăn bữa cơm giản dị vào ngày cuối tuần, hoặc bất cứ thời gian nào có thể… Bởi có một vị Phật ngay trong mỗi nhà, đó chính là lòng mẹ! Và món quà vô giá với mẹ cha ấy chính là con cháu luôn vui vầy, đầm ấm, là những yêu thương, ruột thịt chan chứa khôn nguôi, dọc dài năm tháng…