Thích cảm giác bình yên ở làng quê, nên những khi cuối tuần tôi lại tìm đến chốn ngoại thành để thả hồn rong chơi cho thỏa.
Chợt nhận ra, ẩn phía sau những nếp rêu phong là bóng dáng của đá ong. Thứ “đặc sản” xù xì nhưng lại gắn bó mật thiết với con người.
Báu vật trời cho
“Nắng Sơn Tây, mây Ba Vì” là câu cửa miệng của không ít người nhằm ám chỉ sự khắc nhiệt của nắng, của gió trên vùng đất này. Nắng ở Sơn Tây cháy rát thế nhưng làn da của những thiếu nữ lại trắng sáng cũng nhờ những mạch nước nguồn trong mát chảy sâu trong lớp đá ong. Trong làng, những giếng khơi được đào trong đá ong, thành giếng xây bằng đá ong, có nước trong veo, mát lành quanh năm.
Khi ngày hè oi ả, nguồn nước giếng luôn trong và mát mẻ đến lạ thường. Ai cũng bảo rằng nước là không mùi, không vị. Ấy vậy, mỗi ngụm nước mát lành cũng đủ xua tan đi những bức bí, nhọc nhằn. Nước khi đi qua cổ họng, rồi men dọc cơ thể truyền đến mọi giác quan, tạo nên một cảm giác thư sướng, ngọt ngào.
Những vỉa đá ong trầm tích hình thành trong lòng đất hàng trăm, hàng nghìn năm qua ngoài cung cấp những mạch nước ngầm mát lành còn là vật liệu để người dân khai thác, sử dụng. Ở đây, ngoài dùng để xây nhà, không khó để thấy bóng dáng đá ong trên cổng làng, tường rào, giếng khơi. Chính những đặc tính của đá ong đã tạo ra những tác phẩm mỹ nghệ “có một không hai”, vừa bảo đảm nét cổ xưa nhưng vẫn có hình khối thanh thoát, mềm mại và sinh động riêng có.
Chẳng phải ngẫu nhiên, nhiều di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng ở xứ Đoài đều sử dụng vật liệu đá ong để tu sửa, tôn tạo. Thành cổ Sơn Tây, Lăng Ngô Quyền, chợ Mía… là những điển hình như vậy. Trải qua nắng mưa, qua những lớp lang thời gian, đá ong càng kết nối nhau lại, bền chặt và rắn chắc. vì đặc tính này nên đến nay người Đường Lâm vẫn thích xây dựng các công trình nhà ở bằng thứ vật liệu tự nhiên này.
Quanh nhiều con ngõ nhỏ, những viên đá ong sử dụng không hết, người làng lại xếp gọn gẽ sát chân tường. Đá cứ để vậy, không che chắn những cũng chẳng sợ hoai mục bởi trông xù xì và có phần thô kệch nhưng càng về “già”, vẻ đẹp của loại đá này lại càng tỏa sáng.
Làm sao để gìn giữ?
Như báu vật trân quý, người Đường Lâm qua bao thế hệ cũng cố sức gìn giữ nét rêu phong xưa cũ. Thế nhưng, dường như dòng chảy xô bồ của mưu sinh, của đô thị hóa khiến những nếp nhà cổ cứ bị đốn ngã dần. Những ngôi nhà cổ dần ngã gục trong sự chen lấn của những ngôi nhà bê tông cốt thép. Những bức tường được dựng xây bằng đá ong nay dần thay thế bằng gạch ốp, gạch giả cổ. Nét đẹp xưa cũ trở nên khập khiễng. Vẻ đẹp ngôi làng không còn nguyên vẹn. Người làng tiếc, những người hoài cổ cũng tiếc nhưng cũng chẳng thể thay đổi guồng quay khắc nghiệt.
Quanh câu chuyện gìn giữ những lối kiến trúc xưa cũ, hiện rất nhiều người ở làng cổ tâm sự thẳng thắn rằng, họ cũng muốn giữ nếp nhà, giữ lối kiến trúc, giữ những vật liệu cha ông để lại nhưng cái khó bó cái khôn. Bởi lẽ, đất không sinh nở được mà người thì ngày một đông thêm. Một nếp nhà cổ bị “triệt hạ” sẽ đủ chỗ cho ít nhất một biệt thự cao tầng mọc lên, đủ để chia cho nhiều hộ, đủ làm chỗ trú ngụ cho nhiều người. Bản thân người có những nếp nhà cổ cũng tiếc nhưng đành nhắm mắt quay đi bởi sự chẳng đặng mới phải như vậy.
Dẫn tôi đi thăm một vòng làng cổ, Bí thư Đảng ủy xã Đường Lâm Phan Văn Lợi bảo, các ban ngành địa phương đang rất nỗ lực vào cuộc. Luôn đau đáu tìm giải pháp tối ưu nhất để dung hòa những mâu thuẫn, để làng cổ tồn tại một cách bền vững. Những cuộc họp, những hội thảo xin ý kiến chuyên gia, những chương trình tập huấn phát triển du lịch cộng đồng… đã nhiều lần được tổ chức. Ông Lợi tin những nỗ lực ấy không hoài phí. Những rêu phong của vùng đất giàu truyền thống này sẽ tồn tại, người làng sẽ sống được nhờ phát triển du lịch.
Tạm bỏ qua những suy tưởng cá nhân, ông Lợi vừa đi, vừa kể về chuyện gà mía của Đường Lâm - giống gà đặc sản của người Đường Lâm được dùng làm lễ vật cung tiến Vua. Giống gà Mía thuần chủng có đầu nhỏ, mình vuông, màu lông rất đẹp, da màu vàng. Thịt gà Mía thơm ngon, vị ngọt, đậm đà, dai thịt được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Cho đến nay gà mía đã và đang là thương hiệu, là “cần câu” nâng cao đời sống kinh tế của người dân Đường Lâm. Chẳng lạ khi bữa cơm quê có gà mía, tương cà, rau muống… luôn là dư vị khó tả mà người dân chất phác Đường Lâm dành để thiết đãi những khi quý khách gần xa ghé chơi.
Từ trại gà về, mỗi đoạn đường tôi thấy ông Lợi phải nán lại dừng chân. Tính cách ông Lợi gần gũi, hay chuyện nên từ người nông dân đến hộ kinh doanh thành đạt… chẳng ai không biết đến ông Lợi. Có người thấy ông ngắm nghía gốc mít, tưởng ông thích, họ đòi “bứng” cây để ông mang về. Dung dị và chất phác. Ở trong cách nói chuyện của ông Lợi và những người chân lấm tay bùn ấy, tôi chẳng thể tìm ra một nét quan cách hay giả tạo nào.
Trước khi rời Đường Lâm, tôi ngồi trong một ngôi nhà ngay lối gần cổng làng. Tôi tự rót nước vối từ chiếc tích ủ trong ấm giỏ, rồi tự bóc và nhẩn nha nếm chiếc kẹo lạc. Ngồi trong yên ả, thanh bình, ngắm những nét rêu phong còn đọng nơi đây tôi thấy cuộc sống dường như trôi chậm lại. Nơi này dường không thứ gì chuyển động, không thứ gì vội vã.
Trong nếp rêu phong, những hương vị từ cuộc sống bình dị cứ đượm dần trong những suy tưởng. Chợt nghĩ, phát triển du lịch là hướng đi đúng đắn và nhạy bén của chính quyền, người dân làng cổ nói riêng và ngành Du lịch Hà Nội nói chung. Hướng đi đúng nhưng còn cần thêm bàn tay của một “nhạc trưởng”. Khi những quy hoạch đi vào lớp lang, ngọc quý sẽ phát lộ, sẽ góp phần tạo dấu ấn đậm nét trong lòng du khách về ngôi làng cổ nghìn năm tuổi.
Du lịch Việt Nam hiện nay dường như đang tập trung nhiều hơn vào việc phát triển các phố cổ nhưng quên lãng sự phát triển của những làng cổ. Đáng nói, trong hệ thống di sản Việt Nam, các làng cổ, nhà cổ cũng là phần cốt lõi cần được bảo tồn trong sự phát triển du lịch cộng đồng nông thôn.
Đây là một trong nhiều ý kiến tâm huyết được các đại biểu đóng góp vào Hội thảo phát triển nguồn lao động trong ngành công nghiệp bán dẫn trên địa bàn tỉnh Bắc Giang diễn ra mới đây.
Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hưng Yên đã bầu ông Lê Quang Hòa, Giám đốc Sở Nội vụ giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy khóa XIX, nhiệm kỳ 2020 – 2025.
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Sơn Động đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt bị can đối với ông Nguyễn Văn Quang và bà Vi Thị Thắm.
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.