Người dân thôn Đại Lâm cảm thấy đau xót khi di tích quốc gia chùa Đại Lâm - ngôi cổ tự chỉ còn là một bãi đất ngổn ngang, hoang tàn.
Những ngày qua, không chỉ người dân thôn Đại Lâm, xã Tam Đa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, cảm thấy đau xót khi di tích quốc gia chùa Đại Lâm - ngôi cổ tự được khởi dựng từ thế kỷ XVI, chỉ còn là một bãi đất ngổn ngang, hoang tàn. Cách đó không xa, đình Đại Lâm cũng đang bị tháo dỡ dở dang, tan hoang phủ bạt. Đây là một trong nhiều dẫn chứng đau lòng của việc xâm hại di tích, di sản trong nhiều năm qua.
Phá hủy di tích
Trước đó, dư luận từng bàng hoàng trước hàng loạt di tích hàng trăm năm tuổi bị xâm hại. Chùa Trăm Gian (Chương Mỹ, Hà Nội) ngót ngàn năm tuổi bị nhà chùa dỡ nhà tổ và gác khánh để xây mới khi chưa được phép của các cơ quan chức năng.
Hay ở đình cổ Quang Húc (Ba Vì, Hà Nội), đơn vị thi công tu bổ di tích đã thay mới các mảng chạm cổ kính bằng những họa tiết lạ lẫm. Đình Yên Phụ (Hà Nội) hạ giải toàn bộ cột gỗ, thay bằng cột bê tông; Thành nhà Mạc (Tuyên Quang) sau khi trùng tu giống hệt “cái lò gạch”…
Di tích quốc gia chùa Đậu (Hà Nội) - từng được gọi là danh thắng trời Nam, bỗng một ngày bị phát hiện nằm lọt thỏm trong bao công trình phụ trợ khổng lồ do nhà chùa tự ý xây dựng.
Thực tế cho thấy, giải quyết những vụ việc tôn tạo chùa “chui”, phá hủy di tích không phải là điều dễ dàng. Thanh tra Bộ VH-TT-DL chỉ rõ, hầu hết các vụ tôn tạo chùa “chui” khi chính quyền sở tại phát hiện thì chùa cổ đã bị hạ giải, phá hỏng các kiến trúc cổ… Lúc chủ đầu tư bị “tuýt còi”, công trình bị đình chỉ, di tích chỉ còn lại là công trình dở dang, ngổn ngang.
Nguyên nhân được chỉ ra là do hệ thống di tích được tu bổ bằng nhiều nguồn vốn khác nhau; phần lớn các di tích được đầu tư bằng các nguồn vốn của địa phương, nguồn vốn công đức, xã hội hóa, hầu hết quy trình thủ tục triển khai không đảm bảo; nhiều dự án, thiết kế được lập bởi các tổ chức, cá nhân không có kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo tồn di sản như chùa Tích Sơn (Vĩnh Phúc), chùa Liên Phái (Hà Nội), đền Lảnh Giang (Hà Nam)…
Cùng với đó là công tác quản lý, hoạt động bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích tại một số địa phương chưa được chặt chẽ, một số nơi để xảy ra hiện tượng khoán trắng cho người trông nom.
Bà Nguyễn Thị Quắm, người gắn bó lâu năm với chùa Thiên Phúc (Bắc Ninh), cho hay: “Chúng tôi không biết bảo tồn di tích quốc gia phải như thế nào, chỉ thấy chùa sắp sụp, ngói hỏng nhưng khi gỡ ra thì nát hết. Hàng ngày tụng kinh, chỉ sợ chẳng may có ai bị làm sao nên mới hạ giải toàn bộ….”.
Trụ trì chùa Đậu cũng lý giải việc xây các công trình phụ trợ xâm hại khu vực bảo vệ II là để phục vụ người dân tham quan, hành hương lễ phật được thuận tiện…
Theo GS Trần Lâm Biền, nhà nghiên cứu văn hóa truyền thống, nguyên do là nhận thức về di sản của một số người chưa đến nơi đến chốn. Có người coi di tích giống như mọi công trình nhà cửa dân dụng khác, tùy tiện làm hủy hoại di tích gốc. Thậm chí có nơi còn cố tình biến việc xâm hại di tích thành việc đã rồi, sau đó mới hoàn thiện các thủ tục để hợp thức hóa công trình.
Cân đối giữa bảo tồn và phát triển
Thực tế cho thấy, di sản không chỉ đóng vai trò dẫn dắt, quảng bá và là thương hiệu, nơi để chúng ta nói với bạn bè quốc tế, nơi khẳng định hồn cốt của dân tộc mà gần gụi hơn, di sản đem về nhiều giá trị vật chất hiện hữu.
Theo thống kê của Cục Di sản văn hóa, các di tích, danh lam thắng cảnh sau khi được xếp hạng, ghi danh và được tu bổ, tôn tạo đã trở thành địa chỉ đỏ, thu hút ngày càng đông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế tới tham quan, nghiên cứu.
Như quần thể di tích Cố đô Huế và vịnh Hạ Long, khi mới được vinh danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, chỉ có vài chục ngàn khách du lịch, đến nay đã thu hút hàng triệu khách tham quan, nghiên cứu. Điều đó cho thấy, việc gìn giữ di tích, di sản không chỉ để cho con cháu mai sau mà còn đem lại nhiều lợi ích về tinh thần lẫn vật chất ngay thời điểm này. Vì vậy, việc sửa đổi Luật Di sản văn hóa trong thời gian tới là vô cùng thiết yếu.
Liên quan tới việc sửa đổi Luật Di sản văn hóa, nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng, cần phải nhìn di tích, di sản dưới góc nhìn mới. Không gian, giá trị của di tích không chỉ khoanh hẹp ở làng, xã như xưa mà nhiều di sản đã vươn tầm khu vực và thế giới. Do đó, cần cân đối hài hòa giữa bảo tồn và phát triển để phát huy sức mạnh của di tích, di sản.
Nêu dẫn chứng về công trình khai quật khảo cổ Hoàng Thành Thăng Long cách đây nhiều năm khi tiến hành dự án xây dựng tòa nhà Quốc hội (tại Hà Nội), ông Dương Trung Quốc nhấn mạnh, đó là nút thắt lớn trong mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, tưởng chừng không thể tháo gỡ được. Song tại thời điểm này, hai công trình song song tồn tại cho thấy sự hài hòa đan xen đã đem đến kết quả tốt đẹp.
“Sửa đổi Luật Di sản văn hóa cần lấp những khoảng trống đang có, đánh thức người dân ý thức quan trọng về di sản, để di sản là niềm tự hào và người dân tự nguyện tham gia bảo vệ, phát huy”, ông Dương Trung Quốc nhấn mạnh.
Chia sẻ quan điểm này, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng cũng cho rằng cần tiếp thu, lắng nghe ý kiến, đề xuất trong quá trình sửa đổi Luật Di sản văn hóa, vì đây là vấn đề lớn, hệ trọng.
“Các quy định pháp luật cần bắt kịp thực tiễn của cuộc sống. Vì vậy, cần tiếp cận việc sửa đổi Luật Di sản văn hóa theo hai góc độ là bảo vệ di tích, di sản và quan trọng hơn là phải phát huy được giá trị các di tích, di sản”, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL nhấn mạnh.
Câu chuyện “con voi chui lọt lỗ kim” không phải là hiếm trong việc tu bổ, tôn tạo di tích, song ngoài các biện pháp xử phạt hành chính thì dường như chưa ghi nhận một cá nhân nào phải chịu trách nhiệm hình sự. Phải chăng đó là tiền lệ xấu khiến các di tích bị “biến mất”, “trẻ hóa” vẫn tiếp tục xảy ra?
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Sáng ngày 25/2, tại Quảng trường 12/11 cùng với các địa phương trong toàn tỉnh, TP Cẩm Phả tổ chức lễ giao nhận quân năm 2024, tiễn 270 thanh niên lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ công an nhân dân.
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Ngày 27.4 công viên Nước Hồ Tây đã tổ chức nhiều chương trình hấp dẫn như: Chương trình ca nhạc tạp kĩ, xiếc và giao lưu biểu diễn cùng các vũ công...chương trình được tổ chức trong 05 ngày từ 27/4 đến 1/5, mỗi ngày có 02 show diễn buổi sáng và buổi chiều.
Kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5 đã đến rất gần. Tuy nhiên, giá vé máy bay nội địa cao khiến du khách e dè. Du khách đã đưa ra nhiều lựa chọn khác để phù hợp với tiêu chí tiết kiệm chi phí.
Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2024 với chủ đề “Thăng Long – Hà Nội, Thủ đô quyến rũ” từ ngày 25 – 28/4/2024 tại Công viên Thống Nhất. Đây là sự kiện xúc tiến quảng bá Du lịch lớn nhất được tổ chức thường niên của thành phố Hà Nội - Lễ Hội Du Lịch Hà Nội năm 2024 dự kiến sẽ mang tới cho du khách và nhân dân những trải nghiệm đầy màu sắc cùng nội dung phong phú đa dạng.
Ngày 26/4, tại Hà Nội, thành phố Hải Phòng phối hợp với Viện Hàn lâm Kiến trúc Pháp – Việt tổ chức Triển lãm ảnh Hải Phòng – Pháp Heritage với chủ đề “Di sản kiến trúc hôm nay, thịnh vượng cho ngày mai”.