Phát triển du lịch có trách nhiệm đang dần trở thành một xu hướng tất yếu khi ngành du lịch Việt Nam đang phát triển nhanh chóng.
Thế nhưng trong bối cảnh đó, nhiều cá nhân, tổ chức đang bị lợi ích che mắt vẫn sẵn sàng hi sinh cảnh quan, di sản, văn hoá; không ít du khách tham quan nhận thức chưa cao, gây tác động xấu tới môi trường, cuộc sống bản địa.
Khó chọn lựa giữa lợi ích kinh tế và di sản
Trước đây, đồng bào Cơ Tu trên dãy Trường Sơn, ở huyện miền núi Tây Giang, Quảng Nam đã từng phản ứng gay gắt trước thái độ vô trách nhiệm của du khách khi xả rác bừa bãi ra rừng. Nhờ đó, du khách phải thay đổi lại nhận thức, chấn chỉnh lại hành vi.
Du lịch trải nghiệm cần đồng hành với trách nhiệm bảo tồn văn hóa và môi trường tự nhiên, tôn trọng sự nguyên bản. Theo đó, các xu hướng về du lịch xanh, du lịch dọn rác, tẩy chay du khách ý thức kém, … cũng góp phần lan toả lời kêu gọi phát triển du lịch có trách nhiệm đến toàn xã hội.
Có thể thấy, cuộc vận động này không chỉ dừng ở tuyên truyền nhận thức tới một bộ phận nào trong xã hội. Mới đây, có thể thấy một sự đồng lòng, nhất trí xoá bỏ “đống rác bê tông” 7 tầng ở Mã Pì Lèng, ở huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, để trả lại cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ như vốn có ở đây.
Lễ trao Giải thưởng Du lịch Thế giới lần thứ 26 (World Travel Awards - WTA) dành cho khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2019 vừa diễn tại Phú Quốc. Việt Nam được xướng tên nhận 4 giải thưởng dành cho thương hiệu quốc gia, trong đó, đây là năm thứ 2 liên tiếp Việt Nam nhận được giải thưởng Điểm đến hàng đầu châu Á do WTA trao tặng.
Đây là một tín hiệu đáng mừng nhưng cũng tồn tại nhiều thách thức. Du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội mới được giới thiệu tại Việt Nam không lâu và đang dần được phổ biến rộng rãi, nhận được sự ủng hộ của Nhà nước, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và cộng đồng người dân, dư luận. Phát triển du lịch có trách nhiệm là một định hướng thiết thực, tất yếu cho du lịch Việt Nam phát triển bền vững.
Trách nhiệm ở đây không thể quy kết cho một hay nhóm cá nhân, tổ chức mà trên phạm vi toàn xã hội, phù hợp với nhiệm vụ, chức năng, thẩm quyền. Trong đó, Nhà nước có vai trò “dẫn đường, chỉ lối” cho tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư bởi phát triển du lịch có trách nhiệm tại Việt Nam mới chỉ ở những bước đầu tiên.
Trong giai đoạn du lịch đang phát triển “nóng” ở Việt Nam hiện nay, cần nhiều hơn những định hướng và chính sách của Nhà nước, những nỗ lực của các bên liên quan và quan trọng bậc nhất vẫn là nhận thức và tầm nhìn của các doanh nghiệp du lịch tại Việt Nam.
Nhưng vẫn tồn tại hai luồng ý kiến trái chiều. Phần đông dư luận theo quan điểm bảo tồn thì lên án mạnh mẽ, cho rằng công trình đã “bôi xấu cảnh quan”, “băm nát di sản”. Cư dân mạng cùng phản ứng và chia sẻ rộng rãi thông điệp “Nếu thực sự yêu Mã Pì Lèng, đừng cho những kẻ phá hoại Mã Pì Lèng cơ hội kiếm tiền”.
Tuy vậy, một bộ phận có quan điểm phát triển du lịch thì ngược lại: “Người dân địa phương cũng có nhu cầu kiếm tiền từ chính mảnh đất quê hương của họ, miễn là không xâm phạm vùng bảo vệ danh thắng đã được Nhà nước quy định”.
Sản phẩm hạ tầng này có thể nâng cao chất lượng sống của cộng đồng địa phương hay không? Trước khi trả lời câu hỏi này, có lẽ cần suy xét các câu hỏi khác: Vì sao ngồi trên “kho vàng” di sản, cảnh quan nhưng người dân vẫn nghèo? Nếu phát triển du lịch ồ ạt và tự phát, di sản có còn được bảo vệ? Nếu di sản bị tàn phá, xuống cấp; thiên nhiên, môi trường bị ô nhiễm thì ai sẽ là người cuối cùng phải chịu hậu quả?....
Có thể thấy trước mắt, công trình bê tông này có thể tạo ra lợi ích kinh tế lớn cho doanh nghiệp và một số tư nhân, nhóm người, chứ không nhất thiết có thể thay đổi đời sống của đông đảo người dân bản địa. Thậm chí đã gây tác động tiêu cực đến việc bảo tồn thiên nhiên và các di sản văn hóa cũng như duy trì sự đa dạng của thế giới.
Đối với người dân địa phương, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa, phát triển du lịch có thể tạo ra nhiều công ăn việc làm, cải thiện đời sống, thu nhập, kích thích sự khởi nghiệp, phát triển kinh tế cho địa phương. Tuy nhiên, nếu sản phẩm du lịch gây tác động xấu, gây xung đột lợi ích về kinh tế, văn hóa, môi trường thì sẽ sớm bị thất bại và bị chính đồng bào bản địa tẩy chay.
Cần điều chỉnh nhận thức doanh nghiệp
Không phải lần đầu tiên ở nước ta xảy ra việc doanh nghiệp, cá nhân xây dựng tại các khu vực di sản, khu vực phụ cận… phá vỡ không gian di sản. Thời gian qua, việc khai thác di sản tại Tràng An (Ninh Bình), Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), Hạ Long (Quảng Ninh), núi Bà Đen (Tây Ninh), núi Sam (An Giang), đang cho thấy một lối mòn tư duy “xẻ thịt” di sản để phát triển du lịch, nhưng thu lợi cá nhân.
Một số tổ chức, cá nhân tự ý xây dựng các công trình dịch vụ, du lịch... để đón khách khi chưa được cơ quan thẩm quyền cấp phép đến việc ngang nhiên phá nát di sản bằng đủ loại công trình bê tông, cốt thép.
Đơn cử một số công trình như: công trình đường lên núi Cái Hạ trong khu vực di sản thế giới quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình); xây dựng tượng Bà Chúa Xứ tại Núi Sam (An Giang)... Để điều này xảy ra được, không thể chối bỏ trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng không thể chờ nhắc nhở rồi mới làm đúng.
Theo PGS TS Phạm Trương Hoàng, nhận thức về du lịch có trách nhiệm và xác định tầm nhìn phát triển du lịch có trách nhiệm tại doanh nghiệp là bước khởi đầu quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp. Nếu chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt mà phá hoại không gian, môi trường; doanh nghiệp, cá nhân sẽ phải chịu trách nhiệm đầu tiên trước pháp luật hoặc bị tẩy chay bởi dư luận, đồng thời phải chịu thiệt hại do chính mình gây ra.
Chia sẻ với báo chí, nhà nghiên cứu Trần Hữu Sơn, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai cho hay: “Tư duy đánh thức di sản để làm du lịch là quan điểm lỗi thời của thế kỷ trước, khi ta mới phát triển du lịch. Bây giờ làm du lịch phải tuân theo phát triển bền vững, không thể ồ ạt như vậy. Phải tôn trọng giá trị của di tích, di sản. Từ đó sẽ hưởng lợi từ những cái khác, chứ không phải ta cứ dần chiếm hết những cái đẹp”.
Theo ông Sơn, có thể nhắc tới một doanh nghiệp ở Sa Pa, công trình dù quy mô nhỏ nhưng thân thiện với môi trường, sử dụng chất liệu bảo vệ môi trường có thể hiệu quả hơn rất nhiều, đóng góp được nhiều giá trị cho cộng đồng địa phương cả về mặt nhận thức bảo tồn giá trị lẫn kinh tế.
Nhiều ý kiến cho rằng, chất lượng hoạt động du lịch của doanh nghiệp không chỉ gói gọn trong các con số mục tiêu và chỉ tiêu số lượng khách du lịch và doanh thu; quan trọng hơn đó phải là ý thức tuân thủ pháp luật, ý thức trách nhiệm với thiên nhiên, cộng đồng, xã hội và tầm nhìn chiến lược, phát triển bền vững.
“Từ Đà Nẵng, Sa Pa cho đến Tam Đảo... các doanh nghiệp đang tàn phá không gian rất nhiều. Một điểm không phát triển bền vững nữa là định hướng tăng lượng khách. Tăng khách mà không đáp ứng được các yếu tố đảm bảo bảo vệ môi trường. Đáng tiếc Luật Du lịch có kẽ hở là không cấm, không có chế tài để bảo vệ tài nguyên du lịch. Luật Di sản cũng vẫn còn khoảng trống, chỉ quy định với khu vực I và II của di tích, di sản và một khoảng mở về cảnh quan”.
Nhà nghiên cứu Trần Hữu Sơn, nguyên Giám đốc Sở VH,TT&DL tỉnh Lào Cai
“Các mục tiêu và hoạt động phát triển không được làm mai một hay suy giảm các giá trị nổi bật toàn cầu của khu di sản”.
Ông Michael Croft, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam
“Nếu doanh nghiệp đóng vai trò bản lề trong việc phát triển du lịch có trách nhiệm thì khách du lịch có vai trò động cơ, Nhà nước và cộng đồng có vai trò đòn bẩy và các bên tham gia (các tổ chức môi trường, xã hội, các tổ chức quốc tế...) đóng vai trò là chất xúc tác”.
Theo Tổng cục Du lịch, ngành du lịch Việt Nam nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước với mục tiêu phát triển trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Toàn ngành đang tập trung nỗ lực phục hồi hoạt động sau thời gian dài bị ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19.
Theo Tổng cục Du lịch, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có công văn số 597/BVHTTDL-TCDL gửi Sở quản lý du lịch các địa phương trên toàn quốc về công tác chuẩn bị phục vụ mở cửa lại hoạt động du lịch từ 15/3.
Đà Nẵng, Phú Quốc, Quy Nhơn, Tây Ninh… đang là điểm đến được du khách “săn lùng” trong mùa dịch Covid-19. Là bởi những địa phương này đã và đang làm rất tốt công tác phòng chống dịch Covid-19, lại có thời tiết nắng ấm, vốn được xem là yếu tố thuận lợi để phòng virus corona.
Được bình chọn là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất hành tinh, nơi “gặp gỡ của đất trời” du lịch Sa Pa đang nỗ lực bứt tốc từng ngày để trở thành điểm đến đắt giá trong tương lai. Tuy nhiên, “đi nhanh” chưa đủ, để thật sự “đi xa”, tăng thời gian lưu trú và mức độ chi tiêu của du khách, Sa Pa vẫn còn nhiều việc phải làm.
Lạc lối giữa những bông tuyết trắng ngần, phiêu du vào câu chuyện của Xứ sở băng giá, tận hưởng mùa Giáng sinh ấm áp bên ông già Noel,… Lễ hội Mùa đông đậm phong cách Châu Âu trên đỉnh Bà Nà năm nay chắc chắn sẽ là một trải nghiệm mà nếu bỏ lỡ, bạn hẳn sẽ thấy mình như đã đánh mất cả mùa đông.
Những nắm tuyết được tung lên lần đầu tiên ở xứ nhiệt đới, cảm giác hồi hộp khi lướt trên ván trượt tuyết, chụp hình lưu giữ kỷ niệm về một kỳ nghỉ đáng nhớ… là những trải nghiệm mới lạ tổ hợp giải trí tuyết Ski Ninh Chữ Bay sẽ mang lại cho du khách. Tất cả ở ngay trong lòng Khu tổ hợp giải trí- nghỉ dưỡng biển Sailing Bay Ninh Chữ tại TP Phan Rang- Tháp Chàm (Ninh Thuận).
Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết, đơn vị vừa phát hiện một hộ kinh doanh về chăm sóc da trên địa bàn Quận 7 ba lần bị xử phạt do lấn sân sang phẫu thuật thẩm mỹ, liên tục đổi địa bàn hoạt động.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.