Khi cây đót trên rừng trổ đòng cũng là lúc người Giẻ Triêng lục tục chuẩn bị ăn Tết.
Đàn ông lên rừng đốt than và cõng than về nhà nên Tết còn gọi là lễ hội ăn than; đàn bà cắt đọt đòng đòng của cây đót mang về làm cỗ Tết. Tết cũng là dịp cộng đồng người Giẻ Triêng tụ tập quanh ánh lửa hồng trong nhà rông để hỏi thăm, chúc mừng nhau. Đây cũng là dịp cho nam thanh nữ tú tỏ tình, hò hẹn…
Tục cõng than về nhà mừng Xuân mới
Tết Cha Kchah (hay còn gọi là lễ hội ăn than) là lễ hội truyền thống liên quan đến nền nông nghiệp được các thế hệ người Giẻ Triêng truyền lại từ đời này sang đời khác. Lễ hội tổ chức với mục đích tổng kết mùa màng, sau một năm thu hoạch để cộng đồng ăn mừng, tạ ơn thần linh phù hộ cho dân làng được mạnh khỏe, mùa màng bội thu, đời sống an lành, ấm no. Đây cũng dịp cộng đồng làng chuẩn bị các dụng cụ lao động sản xuất để bước vào vụ mùa sản xuất mới với niềm tin mãnh liệt mọi thứ sẽ tốt đẹp.
Lễ hội thường được tổ chức trong khoảng thời gian 7 ngày, từ ngày 21 đến ngày 27 tháng 12 hàng năm. Trước khi tổ chức lễ hội, hội đồng làng họp xét chọn khoảng 7 thành viên khỏe mạnh, cao to, lực lưỡng đạt tiêu chuẩn quy định để lên rừng đốt than cho dân làng. Họ lựa những cây gỗ rừng chắc nhất để có than tốt. Khi đốt xong, thhan được bảo quản cẩn thận và mang về nhà chuẩn bị cho các lò rèn để rèn dụng cụ phục vụ cho nông nghiệp.
Trước khi đưa dụng cụ lao động sản xuất vào lửa, một thành viên lấy hỗn hợp nước cua được giã nhuyễn trộn với bẹ non của lá cây đót bôi lên lưỡi các công cụ sản xuất. Theo quan niệm của dân tộc Giẻ Triêng, các công cụ sản xuất mà được bôi hỗn hợp nước này thì sau khi rèn xong mới sắc bén, không bị cong vênh, sứt mẻ.
Muốn mang than về nhà, bảy chàng trai phải cõng những gùi than từ trong rừng ra, đi một quãng đường rất xa, chỉ cần ló dạng, chiêng, trống trong làng sẽ nổi lên để đón chào. Đáp lại, các thành viên lấy than sẽ hú ba tiếng, rồi đi xung quang 4 vòng, theo hướng từ trái sang phải rồi vào nhà rèn. Bên trong lò rèn, người thì xếp than, nhóm lửa, người thì chuẩn bị dao, rựa, rừu, người thì dã cua pha, dã lá cây đót.
Khi việc rèn công cụ lao động sản xuất kết thúc, dân làng tiếp tục nghi thức cõng những người đi lấy than lên nhà rông và đặt ngồi tại một góc nhà. Sau đó dân làng tập trung lên nhà rông để làm nghi thức cho những người đi lấy than, rồi cùng nhau chung vui bên ché rượu cần đã được ủ trước đó nhiều tháng.
Tự do tỏ tình ngày xuân
Kết thúc nghi lễ, dân làng tiếp tục đánh chiêng, trống, uống rượu, múa xoang trong nhà rông.Họ cùng nhau trò chuyện, động viên nhau quên đi những chuyện buồn của năm cũ, đón chào năm mới với niềm vui hân hoan, phấn khởi.
Trong lúc cánh đàn ông đi rừng đốt than thì những cô gái xinh đẹp Giẻ Triêng cũng vào rừng cắt lấy đọt đòng đòng của cây đót mang về. Lúa mới trên nhà kho cũng được lấy xuống giã làm bánh. Gạo lúa mới được trộn với đót đòng đòng, sau khi giã xong thêm muối, ớt hoặc trộn với bột gạo để nấu canh.
Cùng với các món thịt khô thú rừng, đây là những món ăn chính trong Tết Cha Kchah của người GiẻTriêng. Sau đó, mỗi gia đình góp một ít món canh đòng đòng, gan của các con vật hiến sinh được trộn lẫn vào nhau đem đến nhà rông để sau khi cúng xong mọi người cùng ăn uống vui xuân.
Khi mặt trời tắt sau lưng núi, tiếng chiêng huyền thoại vang lên, mọi thành viên sẽ tụ họp tại nhà rông, nam thanh nữ tú biểu diễn những tiết mục văn nghệ dân gian đặc sắc. Sau tiếng chiêng trống nổi lên, mọi người nối vòng xoang quanh bếp lửa bập bùng. Đàn ông ngồi uống rượu với nhau từ những ghè rượu nhỏ nhưng tuyệt đối không được uống say.
Những ngày ăn Tết Cha Kchah, con trai chưa vợ, con gái chưa chồng được hưởng niềm vui tột đỉnh, bởi đây cũng là mùa tỏ tình của con trai, con gái Giẻ Triêng trong lúc nông nhàn. Họ được nằm chung một chiếu tại nhà rông để tự do tỏ tình mà không sợ sự dị nghị. Cũng trong dịp Tết cổ truyền này, nhiều cặp nam nữ Giẻ Triêng nên vợ nên chồng, ăn nên làm ra trong sự đùm bọc, thương yêu của cả cộng đồng buôn làng.
Đàn bà chuẩn bị gạo, nếp, lá gói bánh và làm những công việc nội trợ khác chuẩn bị thức ăn, đồ uống cho các ngày tết. Trong 7 ngày kiêng cữ, dân làng phải ăn chay. Người Giẻ Triêng cũng sẽ cầm một nắm xôi ném lên mái nhà, nắm xôi của ai dính lên đó sẽ năm mới người ấy sẽ có mùa màng bội thu. Trong 3 ngày Tết, nhà nào cũng được nhận phần và chia phần cho toàn thể cộng đồng. Tất cả các thành viên trong buôn làng tuyệt đối không được to tiếng, hay đánh nhau, vì như vậy sẽ đem lại vận xui cho cả năm mới,
Qua 3 ngày Tết tưng bừng, dân làng trở về với cuộc sống đời thường. Con trai biết rèn thì chuẩn bị lò bễ, số không biết rèn thì vào rừng săn bắn, một số già làng có kinh nghiệm được bà con tin tưởng giao trọng trách đi tìm đất phát rẫy mới. Phụ nữ đi lấy củi, chăm sóc hoa màu và làm các công việc nội trợ hàng ngày.
Giẻ Triêng là tộc người có một nền văn hóa dân gian khá đặc sắc và đa dạng, hiện còn bảo lưu được nhiều yếu tố văn hóa truyền thống, mang rõ dấu ấn văn hóa của cư dân Bắc Tây Nguyên. Người Giẻ Triêng sống chủ yếu ở Quảng Nam và Kon Tum, họ đón Tết cổ truyền với tên gọi là Cha Kchah (hay còn gọi là Lễ hội ăn than -PV). Giống như Tết Nguyên đán của người Kinh, người Giẻ Triêng coi Tết Cha Kchah là tết cổ truyền của dân tộc mình.
Tiếp nối thành công của cuộc thi diễn ra năm 2022, TP Cần Thơ tiếp tục tổ chức cuộc thi viết về “Gương người tốt, việc tốt” năm 2024. Đây là cuộc thi Hưởng ứng Ngày Pháp luật nước CHXHCN Việt Nam 9/11.
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Thông tin tuyến buýt nhanh BRT của Hà Nội sẽ chấm dứt hoạt động, chính thức được đưa ra mới đây, khi đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) làm việc với UBND TP Hà Nội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.