Hà Nội 24 °C
TP Hồ Chí Minh 28 °C
Hải Phòng 25 °C
Đà Nẵng 27 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 24°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 28°C
  • Hải Phòng Hà Nội 25°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 27°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Đặc sắc nghi lễ “Ma Cỏ” rước tổ tiên về nhà thờ cúng của người Lô Lô

Văn hóa
26/09/2021 21:00
Lưu Vĩnh
aa
Nghi lễ hóa thân thành Ma Cỏ để rước tổ tiên về nhà cúng tế của người Lô Lô ở huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm (Cao Bằng) đã tồn tại từ xa xưa, và là nét văn hóa tín ngưỡng độc đáo được gìn giữ cho đến ngày nay.


2b-2154

Nghi lễ cổ truyền thường được tổ chức vào ngày 14 tháng 7 âm lịch hàng năm tại gia đình người trưởng họ. Các nghi lễ mang tính giáo dục cộng đồng, hướng về nguồn cội, biết ơn tổ tiên, giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn…

Trong mỗi ngôi nhà của đồng bào Lô Lô, bàn thờ tổ tiên được đặt ở gian giữa, là nơi trang trọng nhất trong nhà, thường ngang với xà nhà.

Đồng bào người Lô Lô ở huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm (Cao Bằng) có phong tục, khi gia đình có người mất được 3 năm sẽ lập bàn thờ tổ tiên và rước hồn lên bàn thờ, lập bài vị để thờ cúng. Mặc dù mọi gia đình người Lô Lô đều có bàn thờ tổ tiên, thế nhưng lễ cúng tổ tiên thường được tổ chức tại nhà trưởng họ. Thông thường khi làm lễ, trưởng họ sẽ là người đứng ra sắm lễ, các gia đình trong dòng họ đều đóng góp tiền của.

Lễ cúng tổ tiên bắt buộc phải có các lễ vật: 1 con bò, 1 con lợn, 1 con gà, xôi, rượu, tiền vàng, đèn dầu, đôi trống đồng. Họ quan niệm rằng, tổ tiên là những người thuộc các thế hệ trước, đã sinh ra mình và chia thành hai hệ: tổ tiên gần (duỳ khế) gồm các ông tổ 3 đến 4 đời và tổ tiên xa (pờ xi) là những ông tổ từ đời thứ 5 hoặc thứ 6 trở đi. Người Lô Lô thường lập bàn thờ tổ tiên ở sát vách của gian giữa nằm ngay đối diện cửa chính, phía trên bàn thờ là những hình nhân bằng gỗ được tượng trưng cho linh hồn tổ tiên.

Đây là nghi lễ nhảy múa, hóa trang thành Ma cỏ để dẫn đường tổ tiên về nhà để làm lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô.

Đây là nghi lễ nhảy múa, hóa trang thành Ma cỏ để dẫn đường tổ tiên về nhà để làm lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô.

Theo các cụ cao niên ở xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) cho biết, lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô có ba nghi lễ chính gồm lễ hiến tế, lễ tưởng nhớ và lễ tiễn đưa. Khi làm lễ hiến tế tổ tiên, thầy cúng làm thủ tục cúng trước sự chứng kiến của dòng họ và cộng đồng để báo cáo, mời tổ tiên về dự lễ, hưởng lễ vật do con cháu dâng lên.

Sau đó nghi thức đánh trống đồng được tiến hành. Những người phụ nữ mặc sẽ trang phục truyền thống khi nghi thức đánh trống đồng được tiến hành, họ nhảy múa theo nhịp trống để chờ đón linh hồn tổ tiên về. Sau khi thầy mo hoàn thành bài cúng, mọi người sẽ làm thịt gà, thịt lợn để đưa ra sân dâng lên tổ tiên hiến tế.

Còn lễ tưởng nhớ tổ tiên là do cộng đồng người Lô Lô trong bản cùng với đoàn múa nghi lễ thực hiện. Đoàn múa liên tục đến chiều tối mới kết thúc “Lễ tưởng nhớ tổ tiên”. Cuối cùng là lễ tiễn đưa tổ tiên, được bắt đầu với tiếng trống đồng khi màn đêm buông xuống. Ở giữa sân, mọi người đốt một đống lửa lớn và thầy cúng thưa với tổ tiên về việc “con cháu dâng lễ vật phẩm, tiền, vàng để tiễn đưa tổ tiên trở về trời, cầu mong tổ tiên phù hộ cho con cháu ở trần gian.

Bàn thờ tổ tiên được người Lô Lô đặt ở vị trí trang trọng giữa nhà, trang hoàng lộng lẫy.

Bàn thờ tổ tiên được người Lô Lô đặt ở vị trí trang trọng giữa nhà, trang hoàng lộng lẫy.

Theo anh Chi Văn Lán ở xóm Khuổi Khon, xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc (Cao Bằng) cho biết: “Khi làm lễ cúng tổ tiên, cái quan trọng không thể thiếu đó là trống đồng, nếu nhà không có thì phải cử người trong dòng họ đi mượn, bởi đây là bảo vật linh thiêng của cộng đồng, luôn có đôi, chiếc trống đồng cái (giảnh đú) luôn là chiếc trống to, còn trống đực (giảnh kê) là chiếc trống nhỏ hơn. Đôi trống chỉ được đem ra đánh khi có lễ hội lớn trong cộng đồng, dòng tộc như lễ làm ma khô, cúng tổ tiên, giải hạn, thờ thần đá...

Sau đó, việc quan trọng tiếp theo là kiếm người biết đánh trống đồng và thầy cúng đến nhà làm lễ cúng tổ tiên để bàn kế hoạch, kết hợp làm lễ cúng. Sau cùng, gia đình mới cho người mời và nhờ người hóa trang thành người rừng, hay còn gọi là Ma cỏ (Ghà Lu Ngang) để múa nghi lễ. Những người hóa trang Ma cỏ sẽ cùng nhau đi tìm loại cỏ “Su choeo” - loại cỏ dài, mềm, dai ở trên núi để bện quanh người thành trang phục che kín khắp người.

Khi hoá trang xong, Ma cỏ sẽ múa nghi lễ cho đến khi kết thúc Lễ cúng tổ tiên. Trong thời gian đó, những người hóa trang thành Ma cỏ để nhảy múa không được phép ăn, nói; đi đứng không được vấp ngã, vì như thế sẽ bị nhận dạng và trong năm đó sẽ gặp điều xui xẻo, tai ương”.

Sở dĩ trong nghi Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô bắt buộc phải có người hóa trang thành Ma cỏ để “nhảy lễ” cũng xuất phát từ quan niệm: Ma cỏ là nguồn cội của tổ tiên xưa ở trên rừng, lấy cây cỏ làm quần áo cho nên bây giờ muốn mời tổ tiên về thì nhất định phải có Ma cỏ để người dẫn đường về nhà làm lễ.

Vì vậy, Ma cỏ là cầu nối giữa con cháu trên trần gian với tổ tiên, người chết mới được dẫn đường chỉ lối về nhận tổ tiên ở thế giới bên kia. Đây là một nghi lễ độc đáo trong các phong tục cổ truyền của dân tộc Lô Lô ở huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm ở tỉnh Cao Bằng nói riêng và cộng đồng dân tộc người Lô Lô ở vùng Đông, Tây Bắc nói chung.

Tục thờ cúng tổ tiên của người Lô Lô là một truyền thống tốt đẹp góp phần giáo dục con cháu luôn luôn ghi nhớ công lao dưỡng dục, xây đắp của các bậc tiền nhân, răn dạy con cháu hãy giữ lấy nếp nhà và tạo sự cố kết cộng đồng gia đình, dòng họ, làng bản.

Đây là nghi lễ mang tính thiêng, đầy chất nghệ thuật của riêng người Lô Lô, đậm chất nghệ thuật được bảo tồn và phát huy lâu dài. Tục thờ cúng tổ tiên của người Lô Lô ở Cao Bằng nói riêng còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa đặc sắc làm phong phú kho tàng phong tục tập quán của các dân tộc Việt Nam.

bài liên quan
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY