Hà Nội 21 °C
TP Hồ Chí Minh 34 °C
Hải Phòng 28 °C
Đà Nẵng 32 °C
Yên Bái 27 °C
  • Hà Nội Hà Nội 21°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 34°C
  • Hải Phòng Hà Nội 28°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 32°C
  • Yên Bái Hà Nội 27°C

Cuộc đời trắc trở “cha đẻ mỹ thuật hiện đại”

Văn hóa
13/07/2019 16:05
Trịnh Thành
aa
Giống như Van Gogh (1853-1890), danh họa người Pháp Paul Cézanne (1839-1906) không sống được nhờ nghề vẽ tranh. Nếu như Van Gogh được em trai Théodore thường xuyên gửi tiền, Paul Cézanne được người cha giầu có, chủ xưởng sản xuất mũ, sau làm chủ ngân hàng, chu cấp cho đến cuối đời.


00_ukzp

Chân dung tự họa Paul Cézanne

Người cô đơn tìm chỗ đứng trong hội họa

Được mệnh danh sau này là “cha đẻ của mỹ thuật hiện đại”, nhưng con đường sự nghiệp của Paul Cézanne gặp đầy trắc trở. Không được chính thức học vẽ do bị cha cấm, Cézanne theo học các lớp buổi tối miễn phí. Năm 1861, khi tròn 22 tuổi, lần đầu tiên ông được cha cho phép lên Paris. Cézanne đã lui tới xưởng vẽ mang tên Académie Suisse, trên đảo Cité, để quan sát, học hỏi kinh nghiệm với hy vọng thi đỗ trường Mỹ thuật danh tiếng.

Thất bại. Ông trở về làm việc trong ngân hàng của cha được một năm, nhưng cuối cùng quyết định trở lại Paris theo đuổi hội họa. Cézanne vẽ phong cảnh những vùng nông thôn nổi tiếng nằm quanh Paris, từ Pontoise đến Auvers-sur-Oise hay La Roche-Guyon. Ở vùng Provence miền nam, Cézanne lấy cảm hứng từ khu mỏ Bibémus, đồi Lauves, khu Jas de Bouffan nơi cha mẹ ông có một cơ ngơi lớn, ngọn núi Sainte-Victoire hay vùng Estaque nhìn ra vịnh Marseille.

Bà Fabienne Morucci, phụ trách khai thác các khu di tích liên quan đến Cézanne, kể lại rằng Cézanne vẽ người dân Aix mà ông gặp hàng ngày và Hortense, người mẫu mà họa sĩ gặp ở Paris và chính thức trở thành vợ ông sau gần 16 năm sống chung:

“Dù ông vẽ một vài bức chân dung vợ, nhưng người ta có cảm giác người phụ nữ trong tranh cứng nhắc, khuôn mặt rất ít cảm xúc. Cézanne cũng có một vài bức tự họa nhưng cũng không có nhiều biểu cảm trên khuôn mặt. Tác phẩm của ông thiên về màu sắc, thiên nhiên, hình dạng hơn là những khuôn mặt.

h3_saiv

Tác phẩm của “cha đẻ mỹ thuật hiện đại”

Khi Cézanne quyết định về sống hẳn ở Aix-en-Provence, hai mẹ con ở lại Paris vì Hortense không hợp với gia đình nhà chồng. Ngay cả khi ở Aix, Cézanne để vợ và con trai sống trong căn hộ ở trung tâm, còn ông vẫn sống với gia đình ở Jas de Bouffan. Vì vậy, khi Cézanne qua đời, vợ con ông không có ở bên. Họ chỉ xuống Aix-en-Provence lo hậu sự, rồi trở về Paris, không màng đến xưởng vẽ.

Lý do chính khiến Cézanne quyết định về Aix ở ẩn, vui với thiên nhiên là vì tranh của ông liên tục bị từ chối ở các Phòng trưng bày hội họa và điêu khắc ở Paris. Và nếu được nhận, tranh của ông chưa đủ sức hút công chúng và giới phê bình.

Cũng vì quá thất vọng sau mỗi lần tham gia triển lãm ở Paris mà không được biết đến, nên năm năm cuối đời, Cézanne quyết định ở lại hẳn Aix-en-Provence, nơi mà ông yêu thích, nơi ông có thể tự do làm việc với thiên nhiên. Cézanne chỉ di chuyển giữa ngôi nhà mà ông cho xây vào năm 1898 đến ngọn núi Saint-Victoire, cách Aix-en-Provence chừng 5 km. Với ông, đây thực sự là một chốn yên bình.

Thất bại ở Paris, nhưng nhờ Ambroise Vollard, cuối cùng một số tác phẩm của Cézanne đã được giới thiệu rộng rãi với công chúng. Năm 1895, nhà buôn tranh trẻ tổ chức triển lãm riêng đầu tiên cho họa sĩ vùng Provence gồm khoảng 150 tác phẩm.

Bạn cũ của Cézanne ngạc nhiên khám phá những tiến bộ trong nét vẽ của ông. Một số họa sĩ trẻ tìm thấy một điểm tựa, một hướng tham khảo trong phong cách của Cézanne. Danh tiếng của ông dần bay xa nhờ các triển lãm trong những năm 1898, 1899, 1904, 1905, 1906.

Về vai trò của Cézanne trong trường phái Ấn tượng, ông đóng vai trò quan trọng như Manet và Monet, là một trong những nhà sáng lập ra trường phái Ấn tượng. Nhưng ông cũng là một họa sĩ của trào lưu hiện đại, có nghĩa đồng thời chuyển từ Ấn tượng sang trường phái Lập thể và tiếp nhận mọi yếu tố hiện đại trong hội họa. Đó chính là điểm đặc biệt lớn của Cézanne.

Xưởng vẽ trên đồi Lauves

Ngôi nhà kiêm xưởng vẽ của Cézanne (Atelier de Cézanne) nằm trên sườn ngọn đồi Lauves, sát trung tâm thành phố Aix-en-Provence, được danh họa Pháp coi là món quà đẹp nhất trong đời. Xây được ngôi nhà, ông phải nhờ vào tài sản thừa kế từ người cha.

Điền trang này là nơi làm việc cuối cùng của Paul Cézanne, còn nơi sống của ông ở trung tâm thành phố Aix-en-Provence, trong một căn hộ, gần nhà thờ lớn. Tòa nhà đó vẫn tồn tại, nằm ở phố Boulegon, gần tòa thị chính.

h5_aefz

Xưởng vẽ Paul Cézanne hàng trăm năm qua vẫn được giữ nguyên trạng

Trong khu vườn rộng 5.000 m2, đặc trưng của vùng Provence, đầy những cây thông, bụi nguyệt quế, một cây đoạn cổ thụ (tilleul). Khu vườn được để mọc tự nhiên, không tỉa tót theo nguyện vọng của Cézanne. Ông muốn có một khu vườn đơn giản, đúng chất vùng Provence, xanh mướt lá cây.

Ngôi nhà hai tầng, không lớn lắm, được xây khá đơn giản. Tầng trệt có một phòng ngủ và kho lưu tranh. Toàn bộ tầng 2 được dành làm xưởng vẽ với những khung cửa sổ lớn, lấy ánh sáng từ hướng nam, và được thiết kế thông minh nhờ hệ thống cửa gấp để tránh ánh nắng gay gắt trực tiếp.

Cứ 30 phút, một nhóm khoảng 25 khách được hướng dẫn viên đưa lên tham quan xưởng vẽ thứ 26 và cũng là cuối cùng của Paul Cézanne. Cézanne sử dụng xưởng vẽ gần như cho đến hơi thở cuối cùng vì ông từng nói muốn được chết với cây cọ trong tay. Vì thế, với Cézanne, không có chuyện gác bút nghỉ hưu. Tám ngày trước khi qua đời vì viêm phổi, ông vẫn miệt mài làm việc ở xưởng vẽ.

Vào khoảng giữa tháng 11/1906, khi đang vẽ dở bức “Căn nhà nhỏ của gia đình Jourdan” (Le Cabanon de Jourdan), hiện được trưng bày ở bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Roma, thì trời chợt đổ mưa. Ông phải thu dọn hết đồ nghề, khoác lên vai chiếc ba lô chứa đầy những tuýp màu, bảng màu và cọ vẽ, thêm bộ giá vẽ, rồi chống gậy về nhà.

Nhưng trên đường về, do sức khỏe yếu đi từ năm 1890 vì mắc bệnh tiểu đường, ông bị ngã xuống hố. Ông nằm bất động suốt vài tiếng đồng hồ dưới cơn mưa tầm tã, sau đó mới được những người thợ tẩy đẩy xe vải đi qua phát hiện nhờ ánh chớp.

h6_ydih

Bức họa cuối cùng trong đời Paul Cézanne

Người ông ướt đẫm, lạnh buốt tới xương. Ông được đưa về căn hộ ở số 23 phố Boulegon, giao cho người quản gia vì Aix lúc đó không phải là thành phố lớn và hầu hết mọi người đều biết đến Cézanne. Sáng hôm sau, nghĩ rằng đã khỏe hơn, ông đi bộ từ căn hộ lên xưởng vẽ làm việc, nhưng rồi cảm thấy trong người không ổn, ông quay về nhà nghỉ ngơi. Đáng tiếc là tám ngày sau, Cézanne qua đời vì viêm phổi ở tuổi 67.

Trên chiếc tủ thấp dựng sát tường, đối diện cửa vào xưởng vẽ, vẫn còn ba đồ vật được Cézanne sử dụng thường xuyên trong nhiều tác phẩm tĩnh vật: Một hũ đựng quả ô liu, một hũ ngâm gừng và một chai rượu rhum Zamaica. Trong góc là những bộ áo vẽ, những chiếc mũ bê rê được treo trên móc, chiếc rương đựng dụng cụ vẽ vẫn nằm trên sàn nhà, góc bên kia là chiếc giá vẽ và chiếc thang cao tới trần mà chủ trang trại trước để lại… nhiều đồ đạc, dụng cụ của Cézanne vẫn còn nguyên.

Bị bỏ hoang, rồi trải qua nhiều đời chủ, Xưởng vẽ Cézanne hiện do Phòng Du lịch Aix-en-Provence sở hữu và quản lý. Từ tháng 01/2019, Xưởng vẽ của Cézanne liên tục được trùng tu để có thể tiếp đón lượng khách tham quan hàng năm lên đến 80.000 người.

bài liên quan
Tranh Van Gogh từng được bán với giá “rẻ như cho” tăng giá hơn… 3 triệu lần

Tranh Van Gogh từng được bán với giá “rẻ như cho” tăng giá hơn… 3 triệu lần

Một trong những tác phẩm đầu tiên của danh họa Van Gogh từng được bán ra trên thị trường với giá chỉ 4 bảng hồi thập niên 1960 đã xuất hiện trở lại trên thị trường đấu giá.
Mới nhất
Đọc nhiều
TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

Liên quan đến đường dây khai thác cát trái phép, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC01) - Công an TP.HCM đã khởi tố và xử lý hình sự tổng cộng 27 bị can.
Nghệ An: Tăng cường kiểm tra, xử lý các hoạt động mại dâm

Nghệ An: Tăng cường kiểm tra, xử lý các hoạt động mại dâm

Kế hoạch hướng đến mục tiêu tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn mại dâm; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của các cấp, ngành, tổ chức xã hội và cộng đồng trong công tác phòng, chống mại dâm...
Hội đàm giữa Đồn Biên phòng Hà Giang với Trạm Kiểm soát biên phòng Thiên Bảo

Hội đàm giữa Đồn Biên phòng Hà Giang với Trạm Kiểm soát biên phòng Thiên Bảo

Ngày 28/3, tại trấn Điền Bồng, huyện Phú Ninh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc diễn ra Hội đàm tổng kết công tác kiểm soát cửa khẩu, lối mở năm 2023, quý I năm 2024...
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY