Hà Nội 22 °C
TP Hồ Chí Minh 29 °C
Hải Phòng 25 °C
Đà Nẵng 27 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 22°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 29°C
  • Hải Phòng Hà Nội 25°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 27°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

“Bắt chồng” khi mùa xuân chạm ngõ

Văn hóa
08/01/2020 21:35
Kim Anh
aa
Sơn nữ chọn một “đêm thiêng” để nhờ ông cậu và người mai mối mang lễ vật sang ngỏ ý với nhà trai. Sở dĩ phải sang nhà của chàng trai vào ban đêm để tránh bị thiên hạ gièm pha nếu chuyện “bắt chồng” không thành.


Đoàn nhà trai đưa con đi ở rể

Đoàn nhà trai đưa con đi ở rể

Khác với người Kinh, đồng bào K’Ho không chọn ngày lành tháng tốt mà thường tổ chức cưới hỏi vào những tháng đầu năm để không ảnh hưởng đến việc đồng áng. Vào các tháng giêng - hai, khi lúa rẫy đã về kho, những vườn cà phê chín mọng được thu hái, sơn nữ K’Ho thúc giục cha mẹ sắm sanh lễ vật để đi “bắt chồng”.

Đôi vòng đồng hẹn ước

Đôi vòng đồng hẹn ước

Ghé thăm ngôi nhà sàn truyền thống hiếm hoi còn sót lại trong buôn K’Si (xã Đạ Chais, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng), buôn làng có lịch sử hàng trăm năm dưới chân núi Bidoup, ngọn núi cao nhất ở Nam Tây Nguyên, chúng tôi tình cờ chứng kiến cảnh sơn nữ Kơ Să Ka Thắm hồ hởi báo tin đã gặp Cil Ha Sắk Kly, một chàng trai giỏi giang, tuấn tú và nài nỉ mẹ tìm người mai mối sang ngỏ ý với nhà trai.

“Muốn tổ chức cưới, ngoài giấy đăng ký kết hôn phải có vòng đeo tay. Nuôi bò thì phải xỏ mũi để khỏi đi lung tung, còn con người phải có vòng để làm chứng. Nếu đôi trai gái đã trao nhau chiếc vòng với sự chứng kiến của dòng họ hai bên mà sau này tháo ra thì bị phạt một con trâu”.

Già Sa Nga

Người cậu của Ka Thắm là Ka Dưng Ha Vương và một bà mối có uy tín, giỏi ăn nói liền mang chiếc vòng cổ, bầu rượu và thuốc lá sang nhà của chàng trai. “Ai đấy? Đến nhà có việc gì?”, tiếng người đàn ông trung niên từ trong nhà vọng ra. “Tôi đi xin cái xà gạc cho cháu gái” (xin bắt chàng trai về ở rể-PV), ông Ha Vương trả lời. Sau khi mời khách vào nhà, cha của chàng trai khẽ khàng nói: “Cái xà gạc” làm ra cũng hơn 20 năm rồi nhưng chưa có ý định đem cho người khác.

Cứ ngỡ đám dạm ngõ bất thành nhưng bà mối nhanh mồm nhanh miệng nói xen vào: “Đừng chia lìa nồi đất với cơm niêu/Đừng chia lìa nồi đun với cháo”. Thấy nhà trai vẫn còn chần chừ, chưa ưng thuận, bà mối tiếp lời: “Đừng xa lánh như gà bới trấu/Đừng xa lánh như gà dẫn con trốn/Đừng xa lánh như gà ấp giấu trứng”… Sau khi bà năm lần bảy lượt kiên nhẫn thuyết phục, nhà trai mới đồng ý cho con về làm rể bên nhà gái.

Đôi trai gái uống rượu giao bôi trong ngày cưới

Đôi trai gái uống rượu giao bôi trong ngày cưới

Sau đó đại diện nhà gái hỏi nhà trai có yêu cầu gì về đồ cưới. “Chúng tôi nuôi con từ nhỏ, bây giờ nó lớn rồi, sang nhà vợ, làm việc cho nhà vợ, vậy thì hãy cho gia đình tôi 1 con trâu lớn hay 1 cái chiêng xưa, 1 chóe rượu cần lớn, 2 chuỗi hạt cườm, 3 cái ùi (khăn) và 1 bộ quần áo thổ cẩm…”, mẹ của Sắk Kly nói. “Gia đình cháu gái tôi cũng khó khăn nên xin ông bà bớt cho con trâu”, ông Ha Vương dè dặt đề nghị. “Không có trâu thì con heo cũng được”, mẹ của Sắk Kly chốt lại. “Chúng tôi đồng ý, xin ông bà cho thời gian để chuẩn bị”, ông Vương nói rồi cùng bà mối rời khỏi nhà trai.

Chiếc chóa cổ

Chiếc chóa cổ "bắt chồng" trị giá hơn 100 triệu đồng

Trên đường về, bà mối tâm sự cuộc dạm ngõ như vừa rồi thuộc loại nhẹ nhàng nhất. “Có những cuộc đàng gái phải dạm ngõ 3 - 4 lần mới được nhà trai chấp thuận. Họ từ chối nhiều lần không phải vì không ưng bụng với gia đình nhà gái mà là để giữ giá cho con trai mình”, ông Ha Vương nói rồi đi thẳng đến nhà em gái để báo tin mừng.

Được mời làm chủ lễ cho đám cưới này, già làng Bon Tô Sa Nga cho hay: Người K’Ho theo chế độ mẫu hệ, sơn nữ “bắt chồng”, đàn ông thường sống bên nhà vợ nên theo phong tục thì nhà trai có quyền thách cưới. Trong trường hợp nhà trai thách cưới quá cao thì nhà gái xin khất nợ và sẽ trả sau đám cưới. Có những gia đình quá nghèo nên phải nhiều năm sau mới trả đủ lễ vật thách cưới. Mặt khác, nhà gái phải lo liệu mọi chuyện từ việc tổ chức đám hỏi, lễ nhấc chân, đám cưới…

Trong lễ tiễn chú rể về nhà vợ, không thể thiếu vật thiêng là chiếc... xà gạc. Khi đoàn rước đến sân nhà gái, đại diện nhà trai cầm xà gạc tiến đến cửa buồng tân hôn dõng dạc bảo: “Họ nhà tôi đã đưa đứa con trai giỏi giang tới đây. Hãy mở cửa cho cháu rể vào!”. Phía trong cánh cửa, đại diện nhà gái đáp: “Nếu khéo léo, khỏe mạnh thì tìm cách mà vào, không ai mở giúp đâu!”. Tuy nói thế nhưng cửa không bị nêm quá chặt. Đại diện nhà trai lùi lại 3 bước, vung xà gạc chém tượng trưng liên tiếp 3 nhát rồi đẩy cho cánh cửa bật ra, cùng chú rể bước nhanh qua bậu cửa. Đây là nghi thức mở ra giai đoạn mới của cuộc sống lứa đôi, nhắc nhở hai người luôn yêu thương nhau và tuân thủ luật tục của dòng tộc. Nếu vợ chết, người chồng phải rời khỏi nhà vợ với tài sản duy nhất là chiếc xà gạc chứ không được ở lại sống cùng con.

Lễ cưới diễn ra tưng bừng trong tiếng cồng chiêng, tiếng kèn giao hòa, ngân nga; những câu hát, điệu múa giao duyên tình tứ, uyển chuyển của các sơn nữ trong men say đại ngàn, kéo dài thâu đêm suốt sáng. Đại diện gia đình hai bên trao chiếc vòng hẹn ước bằng đồng cho cô dâu chú rể.

“Muốn tổ chức cưới, ngoài giấy đăng ký kết hôn phải có vòng đeo tay. Nuôi bò thì phải xỏ mũi để khỏi đi lung tung, còn con người phải có vòng để làm chứng. Nếu đôi trai gái đã trao nhau chiếc vòng với sự chứng kiến của dòng họ hai bên mà sau này tháo ra thì bị phạt một con trâu”, già Sa Nga nói.

bài liên quan
Mới nhất
Đọc nhiều
TP.HCM hỗ trợ 50% chi phí tiêm vaccine phòng dại ở 5 huyện ngoại thành

TP.HCM hỗ trợ 50% chi phí tiêm vaccine phòng dại ở 5 huyện ngoại thành

Tại buổi họp báo cung cấp thông tin về các vấn đề kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố chiều 28/3, ông Lê Minh Trí - Phó trưởng Phòng Chăn nuôi dịch tễ, Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP.HCM cho biết, thành phố đã hỗ trợ 50% chi phí vắc xin cho chó, mèo tạ
VietABank công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023

VietABank công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023

VietABank công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023 với những điểm tích cực như huy động vốn, dư nợ, thu nhập từ chứng khoán đầu tư (TPCP) đều tăng so với cùng kỳ 2022...
Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Hành vi này của Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa đã bị UBND tỉnh Hải Dương xử phạt nghiêm minh.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY