Đánh giá tác động về thủ tục hành chính (TTHC) trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) được quy định lần đầu tiên tại Nghị định số 63/2010/NĐ-CP và sau đó được ghi nhận tại Luật Ban hành VBQPPL năm 2015. Trong bối cảnh thực hiện chủ trương Chính phủ kiến tạo, việc nghiêm túc thực hiện quy định này càng trở nên có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, còn đó những tồn tại cần giải quyết…
 |
| Hình minh họa |
Hàng nghìn thủ tục được đánh giá tác động
Thống kê của Bộ Tư pháp cho biết, giai đoạn trước khi có Luật năm 2015, các bộ, ngành, địa phương đã đánh giá tác động đối với 6.868 TTHC quy định tại 1.819 dự thảo VBQPPL. Việc đánh giá tác động TTHC giúp nâng cao chất lượng TTHC mới ban hành, kịp thời phát hiện và khắc phục những bất cập trong quy định về TTHC, đảm bảo chỉ duy trì những thủ tục thật sự cần thiết, hợp lý, hợp pháp và có chi phí tuân thủ thấp nhất.
Đồng thời, bộ công cụ về đánh giá tác động TTHC theo hướng dẫn của Thông tư số 07/2014/TT-BTP đã hỗ trợ Bộ Tư pháp, tổ chức pháp chế bộ, cơ quan ngang bộ và Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc tham gia ý kiến, thẩm định dự án, dự thảo VBQPPL đạt hiệu quả hơn.
Bước sang giai đoạn triển khai thi hành Luật năm 2015, từ tháng 1/2017 đến tháng 7/2018, Bộ Tư pháp đã nghiên cứu, tiến hành thẩm định đối với 698 TTHC tại 117 đề nghị xây dựng và dự án, dự thảo VBQPPL (gồm 19 luật, 84 nghị định, 9 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 5 thông tư) do các bộ, cơ quan ngang bộ chủ trì soạn thảo. Trong đó, Bộ đã đề nghị không quy định 16 thủ tục không cần thiết (chiếm tỷ lệ 2,3%), đề nghị sửa đổi 482 thủ tục không hợp lý (chiếm 69,1% tổng số TTHC tại các đề nghị xây dựng và dự án, dự thảo văn bản).
Việc đánh giá tác động, tham gia ý kiến, thẩm định đối với các quy định TTHC đã hỗ trợ cơ quan, đơn vị chủ trì soạn thảo kịp thời phát hiện, chỉnh sửa nhiều bất cập về TTHC trong dự thảo VBQPPL; giúp cơ quan có thẩm quyền ban hành VBQPPL có thêm thông tin để quyết định ký ban hành hoặc thông qua VBQPPL. Từ đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, từng bước đáp ứng kỳ vọng của người dân và cộng đồng doanh nghiệp về một nền hành chính chuyên nghiệp, phục vụ và vì dân.
Vẫn còn TTHC không hợp pháp
Tuy nhiên, việc đánh giá tác động để kiểm soát tốt các TTHC đang gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc. Đáng chú ý nhất là mặc dù mới được hình thành từ năm 2010 nhưng đến nay đã nhiều lần thay đổi về cơ quan quản lý.
Sự xáo trộn trong khoảng thời gian ngắn khiến cho việc bố trí công việc, kiện toàn nhân sự, đào tạo, triển khai, phối hợp công việc, cơ sở vật chất, kỹ thuật của cơ quan, đơn vị làm nhiệm vụ kiểm soát TTHC… thường xuyên không ổn định.
Hơn nữa, công tác kiểm soát TTHC hiện chia làm 2 giai đoạn: trước khi VBQPPL được ban hành và sau khi văn bản được ban hành thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của 2 cơ quan khác nhau là Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ.
Đồng thời, việc tổ chức triển khai các nhiệm vụ của công tác kiểm soát TTHC tại các bộ, ngành, địa phương cũng thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Sở Tư pháp và Văn phòng UBND cấp tỉnh theo 2 giai đoạn trên.
Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và chia sẻ thông tin, kết quả công việc cũng như phối hợp kiểm tra của các cơ quan liên quan để công tác kiểm soát TTHC được phát huy một cách có hiệu quả nhất, tránh chồng chéo trong quản lý.
Việc đánh giá tác động TTHC tại các dự thảo VBQPPL của một số cơ quan chưa được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. Nhiều VBQPPL có quy định về TTHC chưa được đánh giá tác động nhưng vẫn được ban hành. Nhiều TTHC mặc dù có đánh giá tác động song chưa đảm bảo yêu cầu.
Có địa phương còn tình trạng ban hành TTHC dưới hình thức quyết định cá biệt. Vì thế, vẫn tồn tại các TTHC không cần thiết, không hợp lý, không hợp pháp gây cản trở đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp.
Để giải quyết các bất cập, tồn tại trên, Bộ Tư pháp cho rằng các cơ quan, đơn vị cần rà soát và báo cáo những TTHC mang tính định tính, thủ tục, quy trình rườm rà, phức tạp đang là rào cản cho việc phát triển kinh tế - xã hội, đề xuất cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ kịp thời, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng hồ sơ giải quyết TTHC bị chậm trễ do có vướng mắc mà cơ quan giải quyết không báo cáo và đề xuất giải pháp kịp thời. Về phần mình, Bộ Tư pháp sẽ khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn đánh giá tác động TTHC, bao gồm cả giai đoạn đề nghị và giai đoạn dự thảo VBQPPL cùng các biểu mẫu phù hợp.
