Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 27 °C
Hải Phòng 23 °C
Đà Nẵng 26 °C
Yên Bái 21 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 27°C
  • Hải Phòng Hà Nội 23°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 26°C
  • Yên Bái Hà Nội 21°C

Tết đến lại ngẫm chuyện “nghĩa vụ”… quà biếu!

Góc nhìn Plus
02/02/2016 05:23
Hà Kiều
aa
Quà biếu là nghĩa cử cao đẹp, là một nét văn hóa truyền thống nhưng hiện nay không ít người đã lạm dụng, tạo nên một áp lực lớn trong mỗi dịp Tết đến xuân về.


Quà biếu ngày Tết nếu hiểu theo nghĩa nguyên của nó là phép hành xử và giao tiếp của con người với nhau trong xã hội. Nó hình thành do một nhu cầu của thực tiễn.

Có thể ban đầu, nó là sự chia sẻ những giá trị vật chất mà con người có được để bày tỏ những giá trị tinh thần như "nhường cơm sẻ áo". Về sau là nhu cầu đáp ứng các giá trị văn hóa tâm linh của người Việt. Nhưng hiện nay thì là các giá trị đó đã bị "lai căng", đi sai với ý nghĩa cao đẹp vốn nó.

Quà biếu ngày Tết là một nét văn hóa ngày Tết nhưng nay đang bị lạm dụng... Ảnh minh họa.
Quà biếu ngày Tết là một nét văn hóa ngày Tết nhưng nay đang bị lạm dụng... Ảnh minh họa.

Hiện những nét đẹp đích thực của văn hóa Tết hầu như bị mai mọt. Sự xuất hiện của cái gọi là quà biếu ngày Tết đã phần nào đó đánh mất giá trị đích thực của quà biếu ngày Tết.

Thậm chí, chính nó là thủ phạm chà đạp lên danh dự và giá trị đạo đức tốt đẹp của con người và nền văn hóa Việt Nam. Văn hóa Tết chỉ còn “trơ trọi” trong sự im lìm và chán nản. Nếu có thì chỉ thoang thoảng ở đâu đấy trong các làng quê thanh bình của Việt Nam.

Truyền thống biếu quà bắt nguồn từ ý muốn thể hiện sự trân trọng hay cảm kích công lao của cấp trên hay chỉ đơn giản là để thay cho một lời cảm ơn chân thành vì một lần được giúp đỡ, chỉ bảo trong công việc. Quà tặng sẽ mất đi giá trị khi nó biến thành một gánh nặng hay một nghĩa vụ cho người tặng nó.

Chưa dừng lại ở đó, nhiều người chưa hiểu tường tận giá trị nhân văn sâu sắc của nó mà lợi dụng văn hóa biếu quà vì mục đích thực hiện những động cơ bất chính, làm băng hoại đạo đức, phá vỡ ý nghĩa văn hóa có tự ngàn đời, mà ta hay có thể nói là biếu quà “không có văn hóa”.

Quà biếu ngày Tết không còn là sự thể hiện quan tâm lẫn nhau về mặt tình cảm thuần túy mà cao hơn là thể hiện sự mua quan bán chức, sự “nịnh hót” lấy lòng cấp trên.

Nếu anh nhỏ thì ăn nhỏ, nếu anh lớn thì ăn to. Nói chung nó đã len lỏi vào mọi ngõ ngách của xã hội, trở thành một phong trào không thể thiếu trong ngày Tết. Điều này thấy rất rõ qua không khi sầm uất nhộn nhịp của ngày Tết ở các công sở.

Nếu khi xưa người ta còn lén lút và kín đáo thì ngày nay lại rất lộ liễu. Sự việc này diễn ra trong mội đời sống của xã hội với sự biến hóa khôn lường và ngày càng tinh vi hơn.

Đặc biệt, thực trạng này đã trở thành một hệ thống có tổ chức: kinh tế thì có kiểu ăn của kinh tế, giáo dục thì có kiểu ăn của giáo dục,... tất cả đã tạo nên một vấn đề nhức nhối trong xã hội.

Đúng, đó quả là một thực tế mà ai cũng công nhận. “Văn hóa biếu quà” thời nay đã đi ngược với giá trị văn hóa đẹp đẽ vốn có của nó. Hiện nay, nhiều người biếu quà để "nịnh", để "mua bán", để "xin" cái gì đó có lợi cho mình…

Đó chính là nguồn gốc nảy sinh tham ô, tham nhũng ở Việt Nam. Điều này, kết hợp với tư tưởng “được voi đòi tiên”, tham được cứ tham và việc tôn thờ chủ nghĩa cá nhân của số ít người Việt đã làm nảy sinh nhiều tiêu cực trong xã hội.

Hiện tượng này vẫn còn luồn lách trong các cấp lãnh đạo ở Việt Nam. Có nhiều cán bộ còn mạnh miệng cho rằng: tôi lấy tiền của thiên hạ chứ đâu có lấy tiền của công quỹ nhà nước đâu mà thấy ngại ngùng, sợ sệt.

Các ông to bà lớn thì ngụy biện cho mọi hình thức hối lộ bằng những ngôn từ hoa mỹ, bóng bẩy. Hơn nữa, họ xem “biếu quà” là một phận sự, nghĩa vụ hơn là ý thức và tự nguyện.

Nói đúng hơn, việc biếu quà đã phần nào trở thành nguồn gốc nảy sinh của tham ô, tham nhũng, xuất hiện hiện tượng lai căng trong văn hóa biếu quà. Nó đã trở thành một hiện tượng phổ biến ở mọi nơi,mọi lúc, nhất là trong sự biến đổi muôn màu, muôn vẻ của xã hội ngày nay.

Có thể, đó là một phong bì, lại có thể là một vật dụng yêu thích của người được nhận, hay đó có thể là một thẻ rút tiền tự động... nhưng đơn giản và phổ biến hơn cả là cái phong bao (hay phong bì) mà giá trị bên trong tuỳ theo mục đích của người tặng.

Nếu nó chỉ là những món tình cảm chân thực thông thường thì không đề cập đến làm gì, nhưng đằng sau màng tráo hình đó là những giá trị vô giá về mặt vật chất. Tất cả nhằm một điều là muốn "mua quan, bán chức", làm băng hoại xã hội và đánh mất nét đẹp trong văn hóa Tết.

Càng ngẫm suy và nhìn lại, ta càng thấm thía một điều rằng, “văn hóa biếu quà” và “quà biếu văn hóa” là một vấn đề nan giải trong đời sống, giữa một mặt là hành vi văn hoá và mặt khác là hành vi phi văn hoá.

Điều đáng suy xét là những giá trị tốt đẹp của văn hóa biếu đã bị biến dạng trong văn hoá ứng xử hiện nay với sự phức tạp và đa dạng của đời sống.

Cụm từ "văn hoá phong bì" đã trở thành một hiện tượng xã hội tiêu cực, lan tỏa khắp xã hội, mà thực chất là một hiện tượng "phản văn hoá" hay “phi văn hóa” cần được lên án...

Kinh khủng hơn, nó lại trở thành một nghĩa vụ không thể thiếu của bất cứ một ai. Nếu anh là quan to chức lớn thì đỡ phải vất vả hơn các anh “thấp cổ bé họng”.

Và có người nói vui rằng đó là quy luật đấu tranh sinh tồn trong thời buổi hiện nay. Thử hỏi quy luật gì mà khắt khe và nghiệt ngã đến thế.

Để văn hóa biếu quà trở về giá trị đích của nó, hãy phát huy những cái phong tục tốt đẹp ấy một cách vô tư, khách quan theo đúng tình cảm, không thiên về giá trị vật chất. Chính điều này sẽ từng bước loại bỏ bớt chủ nghĩa vụ lợi, chủ nghĩa cá nhân xâm thực vào mỗi con người, nhất là các cán bộ lãnh đạo của ta hiện nay.

bài liên quan
Bắt giữ đối tượng thuê 2 chiếc ô tô rồi đem bán lấy tiền trả nợ

Bắt giữ đối tượng thuê 2 chiếc ô tô rồi đem bán lấy tiền trả nợ

Với hành vi thuê hai chiếc ô tô rồi mang đi bán lấy tiền trả nợ, Ngô Văn Tỉnh đã bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Miền Bắc tiếp tục đón không khí lạnh, mưa kéo dài

Miền Bắc tiếp tục đón không khí lạnh, mưa kéo dài

Không khí lạnh tăng cường, miền Bắc và Bắc Trung Bộ tiếp tục rét kéo dài và có mưa, có nơi rét đậm, rét hại.
Công ty Mạnh Thắng tiếp tục mở đường, lập xưởng cần được UBND tỉnh Yên Bái chỉ đạo làm rõ

Công ty Mạnh Thắng tiếp tục mở đường, lập xưởng cần được UBND tỉnh Yên Bái chỉ đạo làm rõ

Khai thác khoáng sản quy mô lớn, xẻ đá, mở đường lập xưởng chế biến sát mép hồ bị đình chỉ hoạt động vì chưa hoàn tất thủ tục pháp lý.
Dòng người tấp nập đổ về Đền Trần - Nam Định trước giờ Khai Ấn

Dòng người tấp nập đổ về Đền Trần - Nam Định trước giờ Khai Ấn

Dù đến đêm khuya mới là thời điểm Lễ Khai Ấn được diễn ra, nhưng ngày từ sớm, đông đảo du khách thập phương đã đổ về Đền Trần - Nam Định.
Bắt giữ đối tượng đập phá hàng chục ngôi mộ ở Hà Nội

Bắt giữ đối tượng đập phá hàng chục ngôi mộ ở Hà Nội

Đối tượng đập phá nhiều ngôi mộ tại một nghĩa trang trên địa bàn TP Hà Nội vừa bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Nữ sinh lớp 12 tử vong trong nhà nghỉ, bạn trai bị thương nặng

Nữ sinh lớp 12 tử vong trong nhà nghỉ, bạn trai bị thương nặng

Trong quá trình kiểm tra phòng, chủ nhà nghỉ bàng hoàng phát hiện cặp đôi nam nữ trong trạng thái 1 người tử vong, một người bị thương nặng.
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Tầm nhìn đường sắt tốc độ cao

Theo Kết luận 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045; đặt mục tiêu đến 2025 hoàn thành phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao (ĐSTĐC) Bắc - Nam và khởi công trước 2030. Các đoạn ĐSTĐC Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang được ưu tiên khởi công trong giai đoạn 2026 - 2030; phấn đấu hoàn thành toàn tuyến ĐSTĐC Bắc - Nam trước 2045.
Lời cảnh báo từ những dòng sông

Lời cảnh báo từ những dòng sông

Trung tuần tháng 3, trong một buổi đoàn công tác Bộ NN&PTNT khảo sát các công trình chống hạn mặn, lãnh đạo một tỉnh miền Tây đã đưa ra một đề xuất táo bạo. Ông cho biết địa phương đang phải gồng mình chống chọi với đợt cao điểm nắng nóng và hạn mặn khốc liệt. Mặn xâm nhập hệ thống sông rạch ảnh hưởng cuộc sống hàng chục nghìn hộ dân. Vì vậy, ông đề xuất dẫn nước từ các sông Hậu, Sài Gòn, Đồng Nai về để hạn chế khô hạn, sụt lún, thiếu nước.
Chỉ đạo đúng đắn về quy hoạch địa phương

Chỉ đạo đúng đắn về quy hoạch địa phương

Cách đây 2 ngày (23/3) khi dự Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang lưu ý địa phương nắm chắc 8 từ khóa “tuân thủ”, “linh hoạt”, “đồng bộ”, “thấu hiểu”.
“Bắt bệnh” thị trường vàng

“Bắt bệnh” thị trường vàng

Giá vàng “nhảy múa” đã không còn là chuyện riêng của những người kinh doanh vàng và khách hàng có nhu cầu tích trữ, giữ tiền bằng vàng. Đáng nói, sự biến động của thị trường vàng thời gian qua không phải lần đầu.
8,5 triệu và 8,84 tỷ đồng

8,5 triệu và 8,84 tỷ đồng

Sự việc một khách hàng ở Quảng Ninh bị một ngân hàng gửi đơn thông báo thu hồi khoản nợ xấu do chi tiêu gần 8,5 triệu đồng bằng thẻ tín dụng từ năm 2013 và qua 11 năm, nợ lãi phát sinh tới nay lên tới 8,84 tỷ đồng; đang thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận.
Tháo gỡ khó khăn về vốn

Tháo gỡ khó khăn về vốn

Hôm qua (14/3), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.
Văn hóa giao thông

Văn hóa giao thông

Dù vì bất cứ lý do gì thì hành vi của hai người đàn ông đi xe máy cố ý chạy lên đường Vành đai 2 trên cao là đường chỉ dành cho xe hơi; sau đó tạt đầu ô tô, đánh người là sai rõ ràng. Tuy nhiên, câu chuyện này cũng đặt ra vấn đề, vì sao lại xảy ra việc “xung đột ứng xử” giữa người đi xe hơi và người đi xe máy? Có phải vì “tại anh, tại ả, tại cả đôi bên”?
Thực hiện tổ chức đấu giá khai thác 3 mỏ cát lớn tại Hà Nội theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng

Thực hiện tổ chức đấu giá khai thác 3 mỏ cát lớn tại Hà Nội theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Hà Minh Hải đã có những thông tin cụ thể về việc đấu giá 3 mỏ cát lớn tại Hà Nội.
Sản xuất công nghiệp đang tăng trưởng trở lại

Sản xuất công nghiệp đang tăng trưởng trở lại

Do những khó khăn từ suy giảm kinh tế toàn cầu, đặc biệt là từ những tháng đầu năm đã ảnh hưởng đến kết quả sản xuất công nghiệp của cả nước nên tính chung 11 tháng, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp ước chỉ tăng 1% so với cùng kỳ năm trước.
Dự án Luật Đất đai sửa đổi - Kỳ 2: Cần tập trung vào đấu thầu dự án có sử dụng đất

Dự án Luật Đất đai sửa đổi - Kỳ 2: Cần tập trung vào đấu thầu dự án có sử dụng đất

GS.TS Đặng Hùng Võ cho rằng, người dân thường có khiếu kiện vì mình được bồi thường ít, mà nhà đầu tư bán đất sinh lời nhiều lần.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY