Hứa hẹn cũng như thề thốt, nếu không tự tôn trọng chính mình, coi thường những chuẩn mực đạo lý thì thề thốt hoặc hứa hẹn chẳng có nghĩa lý gì.
Về sự thề thốt, dân gian có câu “thề cá trê chui ống” dành cho những trường hợp nuốt lời, dối trá, lừa đảo, đạo đức giả. Ở một mức độ thấp hơn sự tuyên thệ long trọng là lời hứa, xảy ra thường xuyên từ nhỏ nhất là giữa hai người đến lớn nhất là trước quốc dân, đồng bào.
Hứa hẹn cũng như thề thốt, nếu không tự tôn trọng chính mình, coi thường những chuẩn mực đạo lý thì thề thốt hoặc hứa hẹn chẳng có nghĩa lý gì.
Từ “hứa suông” đến “thề cá trê chui ống” chỉ là một khoảng cách nhỏ và danh dự, lương tâm đối với những người hứa hẹn và thề thốt này không có khái niệm đó trong nhân cách của họ!
Thật trớ trêu là khi 100% công chức hải quan vừa thề không tham nhũng thì ngay lập tức “một con sâu” trong hàng ngũ này bị bắt do nhũng nhiễu, vòi vĩnh doanh nghiệp. Chứng cứ thu được khi khám xét nhà ông ta là gần 60 cái phong bì, trong có chứa gần một tỷ đồng.
Hẳn đây là một bằng chứng tham nhũng không thể chối cãi, bởi phong bì còn nguyên tiền trong đó chứ không phải “bụi Chương Mỹ” hay “bao cao su đã qua sử dụng”, cũng chẳng bao biện được đây là “con sâu làm rầu nồi canh” nữa, bởi với cương vị chỉ là công chức không quyền chức, lại ở trong Đội chống buôn lậu (cũng như chống tham nhũng) mà chỉ trong vài ngày đã có “thu nhập” hàng tỷ đồng thì ở cương vị cao hơn hoặc những đồng nghiệp của ông ta thì tình hình sẽ ra sao nhỉ?
Tất nhiên với nguyên tắc “suy đoán vô tội” và với chủ trương ưu ái những ai bị “án treo trong ngành hải quan vẫn được tiếp tục công tác” thì khỏi suy đoán làm gì cho mất công.
Nghi can vừa bị bắt đó từng làm việc ở Hải quan An Giang, bị kỷ luật thôi việc, tiếp tục gia nhập hàng ngũ Hải quan ở TP Hồ Chí Minh và cái kết là như thế đấy!
Hội thề truyền thống “Minh thệ” ở Hải Phòng dành cho quan chức thì chẳng ai đến tế lễ và xin thề cả, ngược lại xin ấn làm quan ở đền Trần Nam Định thì nườm nượp rồi tự tổ chức thề không tham nhũng trong nội bộ với nhau.
Ở Trung Quốc, mới đây tại một huyện người ta bắt 300 quan chức phải thề là “không nhận con nuôi, em nuôi” vì phong trào này đang nở rộ, quan tham toàn nhận bồ là “con nuôi” để “thịt”.
Giữ gìn lời hứa hoặc trung thành với lời thề là biểu hiện nhân cách con người, là danh dự và nhân phẩm. Không có nhân cách, phẩm giá thì càng thề bồi, hứa hẹn, dư luận càng cười chê!
