Thái tử kế vị Saudi Arabia Mohammed bin Salman đã chỉ đạo một chiến dịch bắt giữ và điều tra hàng chục hoàng tử, tướng lĩnh, doanh nhân nhiều ảnh hưởng và một số bộ trưởng trong chính phủ. Nhiều người trong số này là những đối thủ tiềm tàng hoặc là những người chỉ trích người kế vị của Quốc vương Salman.
 |
| Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đang quyết tâm hướng tới hiện đại hóa thể chế cầm quyền. |
Reuters dẫn lời ba quan chức cấp cao cho biết Hoàng tử Alwaleed bin Talal, cháu ruột của Quốc vương Saudi Arabia, chủ công ty đầu tư Kingdom Holding chuyên rót tiền vào các doanh nghiệp như Citigroup và Twitter, nằm trong danh sách 11 hoàng tử, 4 bộ trưởng và hàng chục cựu bộ trưởng bị câu lưu.
Hoàng tử Miteb bin Abdullah, Chỉ huy trưởng Lực lượng Cảnh vệ Quốc gia, cũng là một trong số những nhân vật bị bắt giữ lần này.
Nhiều cáo buộc
Các cáo buộc đối với Hoàng tử Alwaleed bao gồm tội rửa tiền, nhận hối lộ và bóp méo quyền lực; trong khi Hoàng tử Miteb bị tình nghi tham ô, thuê nhân công giả và cố tình trao các hợp đồng giá trị lớn cho những công ty mà ông sở hữu.
Trong khi đó, AP dẫn lời một quan chức chính phủ có liên hệ với lực lượng an ninh nói rằng 11 hoàng tử và 38 nhân vật khác đã bị thẩm vấn. Theo AP, Văn phòng Tổng Công tố không nêu chi tiết tên những người bị bắt giữ và điều tra song nhấn mạnh “tất cả những người bị tình nghi đều có đủ quyền lợi và được đối xử như mọi công dân Saudi Arabia”. Tuyên bố này không nêu các chi tiết cụ thể về tiến trình điều tra song khẳng định chưa có phần tài sản nào bị phong tỏa và mọi đối tượng đều được xem là vô tội cho tới khi có các bằng chứng chứng minh.
Thông tin về các vụ bắt giữ và điều tra diễn ra sau khi Quốc vương Salman ngày 3/11 tuyên bố thành lập ủy ban chống tham nhũng với người đứng đầu là Thái tử Mohammed bin Salman, người con trai 32 tuổi được ông yêu mến. Thái tử Mohammed bin Salman, người được chọn thay thế Thái tử bị phế truất Muhammad bin Nayef, đã từng bước củng cố quyền lực của mình và hiện đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực đưa nền kinh tế của quốc gia vùng Vịnh này vươn xa. Ông hiện đang là Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng và chịu trách nhiệm chính đối với các chính sách quân sự, đối ngoại, kinh tế và xã hội của Saudi Arabia. Chính điều này ngày càng khiến những người không hài lòng với sự “vụt sáng” nhanh chóng của Thái tử Mohammed bin Salman càng thêm bất bình.
Ủy ban Chống tham nhũng mới thành lập được trao quyền điều tra các vụ việc tình nghi, ra lệnh bắt hoặc cấm đi lại với các cá nhân cũng như thu hồi tài sản. Sắc lệnh của Quốc vương Salman có đoạn: “Đất nước không thể bền vững chừng nào tệ nạn tham nhũng chưa bị xử lý triệt để và những kẻ tham nhũng phải chịu trách nhiệm vì hành vi của mình”.
Chính phủ Saudi Arabia nói rằng các vụ bắt giữ là một phần nỗ lực mạnh mẽ hơn nhằm gia tăng tính minh bạch, trách nhiệm và năng lực quản lý của giới chức, những cải cách quan trọng cần thiết để thu hút đầu tư từ nước ngoài mạnh mẽ hơn và trấn an xã hội Saudi Arabia trong nhiều thập kỷ qua liên tục bất bình vì tình trạng tham nhũng trong chính quyền và sử dụng sai nguồn ngân sách công.
Tuy nhiên, AP cho rằng những động thái đầy bất ngờ nhằm cải tổ quốc gia này nhiều khả năng sẽ khiến giới đầu tư hết sức lo ngại.
Thanh trừng?
Theo nhiều nhà phân tích chiến dịch thanh trừng này không chỉ nhằm đối phó với nạn tham nhũng mà còn là để loại bỏ những nhân tố phản đối mục tiêu cải cách đầy tham vọng của Thái tử Mohammed bin Salman, những mục tiêu được phần đông thanh niên Saudi Arabia hết sức ủng hộ nhưng lại không được lòng những thế hệ cao tuổi vốn ủng hộ truyền thống quyền lực dựa trên đồng thuận của hoàng gia.
AP dẫn lời cố vấn cấp cao John Hannah, hiện đang làm việc tại Quỹ Quốc phòng Dân chủ, một viện nghiên cứu chính sách có trụ sở tại Washington, bình luận rằng Thái tử Mohammed bin Salman đã “tận dụng cuộc chiến chống tham nhũng để củng cố quyền lực và cải tổ chế độ theo hướng mà ông mong muốn”, từng bước loại bỏ những nhân vật đối lập.
AP cho biết các vụ bắt giữ bất ngờ này đã nhanh chóng nhận được sự hoan nghênh của truyền thông thân chính phủ, ca ngợi đó là tín hiệu rõ ràng cho thấy Thái tử Mohammed bin Salman đang hiện thực hóa lời hứa về cải cách đất nước, giảm dần sự phụ thuộc của nền kinh tế vào dầu mỏ và tự do hóa nhiều khía cạnh của xã hội bảo thủ cực đoan này.
AP cũng nhận định việc nhiều hoàng tử và giới chức cấp cao bị bắt giữ là hành động phá vỡ truyền thống của gia đình hoàng gia Saudi Arabia, vốn luôn tìm cách che giấu những bất đồng và xung đột nội bộ để thể hiện sức mạnh và sự thống nhất trước nhiều phe phái và bộ tộc tại quốc gia này.
Diễn biến này cũng thể hiện rằng Thái tử Mohammed bin Salman có được sự ủng hộ tuyệt đối của Quốc vương Salman trong việc tiến hành các cải cách chống tham nhũng trên quy mô lớn nhằm vào cả các thành viên hoàng gia và giới kinh doanh nhiều quyền lực, bao lâu nay vẫn luôn nằm “ngoài vòng pháp luật”.
Reuters dẫn lời học giả Joseph Kechichian khẳng định rằng các lợi ích của người dân Saudi Arabia vẫn sẽ được đảm bảo.
Ông nói: “Cả Quốc vương Salman và người kế vị Mohammed bin Salman đều cam kết vì lợi ích của người dân. Điều mà họ quyết tâm hướng tới là hiện đại hóa thể chế cầm quyền, không chỉ sau 2030 mà còn xa hơn nữa”.
Nhiều người dân thường Saudi Arabia đã rất hoan nghênh chiến dịch mà họ chờ đợi từ lâu này. Chỉ số chứng khoán của Saudi Arabia đã giảm nhẹ song sau đó lại tăng mạnh do một số nhà đầu tư dự đoán rằng những diễn biến trên chính trường này sẽ là nhân tố thúc đẩy cải cách trong dài hạn...
32 °C
36 °C
33 °C
34 °C
