Ngày 24/12/2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 37-NQ/TW, về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã.
Việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã gắn với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hợp lý, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; giải quyết chế độ, chính sách hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.
|
Một góc TP Yên Bái. |
Tăng hơn 1500 đơn vị cấp xã
Theo số liệu từ Bộ Nội vụ, từ năm 1986 đến năm 2016, đơn vị hành chính cấp huyện được tổ chức lại trên cơ sở chia tách. Một con số đáng suy nghĩ là trong vòng 30 năm, số đơn vị hành chính cấp huyện từ 431 đơn vị đã tăng lên 713 đơn vị (tăng 277 đơn vị).
Cũng trong khoảng thời gian này, cả nước đã tăng từ 9.657 đơn vị lên 11.162 đơn vị cấp xã, tức tăng 1.505 đơn vị.
Từ khi Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 được ban hành cùng với Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính thì việc chia tách các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đã dừng lại ở 713 đơn vị hành chính cấp huyện và 11.162 đơn vị hành chính cấp xã cho tới thời điểm hiện nay.
Nghị quyết của Ủy banThường vụ Quốc hội được ban hành không chỉ đưa ra tiêu chí về diện tích tự nhiên, dân số, số lượng đơn vị mà còn có các yếu tố khác như truyền thống lịch sử, văn hoá, điều kiện địa lý, an ninh quốc phòng... để tính toán thành lập, điều chỉnh, chia tách đơn vị.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân, quá trình chia, tách, thành lập mới đơn vị hành chính các cấp, bên cạnh một số kết quả trước mắt đạt được như việc quản lý của chính quyền gần dân hơn, sau khi chia tách được sự đầu tư từ ngân sách nhà nước nên có những thay đổi nhất định về kinh tế - xã hội, thì việc chia, tách đơn vị hành chính cũng phát sinh không ít hạn chế, đó là sự chia nhỏ đơn vị hành chính dẫn đến phân tán các nguồn lực, tiềm năng phát triển của các địa phương, làm cho bộ máy nhà nước thêm cồng kềnh, tăng biên chế công chức, viên chức, gây lãng phí ngân sách cho đầu tư xây dựng trụ sở làm việc…
Tạm dừng việc bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý
Ngày 24/12/2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 37-NQ/TW, về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã.
Mục tiêu của Nghị quyết nhằm tổ chức hợp lý đơn vị hành chính các cấp phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước; bảo đảm hoàn thiện thể chế về đơn vị hành chính, bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; góp phần phát huy mọi nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; bảo đảm quốc phòng, an ninh; giữ vững an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội.
Chiều ngày 12/3/2019, với 100% Ủy viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có mặt tán thành thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2019-2021.
Xác định sắp xếp đơn vị hành chính là công việc rất hệ trọng, liên quan và ảnh hưởng trực tiếp đến ổn định chính trị - xã hội, quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội và đặc biệt là tâm tư, nguyện vọng của người dân và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các địa phương nên việc tiến hành sắp xếp lần này cũng có lộ trình từng bước.
Việc sắp xếp đơn vị hành chính quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bao gồm các trường hợp thành lập, nhập, giải thể, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (cấp huyện), xã, phường, thị trấn (cấp xã).
Bên cạnh quy định các đơn vị hành chính phải sắp xếp khi có diện tích tự nhiên và quy mô dân số chưa đạt 50% tiêu chuẩn theo quy định còn khuyến khích việc sắp xếp các đơn vị hành chính còn lại để giảm số lượng đơn vị hành chính.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu thì hiện có 16 quận, huyện và 631 phường, xã chưa đạt 50% tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và dân số cần phải sắp xếp.
Tuy nhiên, tinh thần của Bộ Chính trị là việc sắp xếp phải cân nhắc, tính toán đến cả yếu tố đặc thù về lịch sử, văn hoá, phong tục tập quán, yêu cầu đảm bảo quốc phòng an ninh, kinh tế xã hội…. Do đó, các cơ quan phải có kế hoạch cụ thể để cấp có thẩm quyền quyết định triển khai, mà trước hết UBND cấp tỉnh tổ chức xây dựng đề án báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị nêu rõ lộ trình, yêu cầu trong năm 2019 cơ bản sắp xếp hợp lý các đơn vị hành chính cấp huyện, xã chưa đạt 50% tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số. Từ 2021-2030 sắp xếp các đơn vị còn lại thiếu 1 tiêu chí.
Nghị quyết lần này chỉ tập trung giải quyết vấn đề của năm 2019, tức sắp xếp những đơn vị hành chính không đạt cả 2 tiêu chí. Điều đó đồng nghĩa với việc xây dựng đề án phải sớm được địa phương bắt tay thực hiện bên cạnh công tác tuyên truyền, tư tưởng.
Nghị quyết đã quy định tạm dừng việc bầu, bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo, quản lý và tuyển dụng, tiếp nhận cán bộ, công chức, viên chức tại các cơ quan, đơn vị của những nơisẽ thực hiện việc sắp xếp giai đoạn 2019 – 2021, trừ trường hợp khuyết người đứng đầu mà không bố trí được người phụ trách thì được bầu, bổ nhiệm chức danh đó.
“Chậm nhất không quá 60 ngày sau khi nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc nhập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính để thực hiện sắp xếp cấp huyện, cấp xã có hiệu lực thi hành, các địa phương phải hoàn thành xong việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị của đơn vị hành chính mới” – Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân nhấn mạnh.
Cùng với đó, việc sắp xếp, sáp nhập, hợp nhất tổ chức bộ máy của các cơ quan, tổ chức, đơn vị khi sắp xếp đơn vị hành chính phải bảo đảm tinh gọn, không được tăng thêm đầu mối.
Nghị quyết yêu cầu khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thì phải tiến hành sắp xếp, bố trí đội ngũ lãnh đạo, số lượng công chức, viên chức bảo đảm đúng số lượng theo quy định. Trường hợp chưa sắp xếp và giải quyết được thì số lượng không được vượt quá tổng số trước khi sáp nhập. “Chế độ, chính sách trên tinh thần có linh hoạt nhưng cũng có nguyên tắc.
Linh hoạt là khi sáp nhập, số lượng cấp phó và cán bộ công chức có thể dôi lên so với quy định chuẩn hiện nay nên có lộ trình giảm dần” – Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh. Và chậm nhấtsau 5 năm kể từ khi Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có hiệu lực thi hành thì số lượng cán bộ, công chức, viên chức của cơ quan, đơn vị quy định mới phải bảo đảm đúng theo quy định.
Theo thống kê trong đề án tổng thể sáp nhập đơn vị hành chính huyện, xã của Chính phủ, cả nước có 18 huyện không đạt 50% cả 2 tiêu chuẩn về diện tích và dân số. Cụ thể, Cao Bằng có 3 huyện là: Thông Nông, Trà Lĩnh, Phục Hòa; Điện Biên có TP. Điện Biên Phủ; Hà Tĩnh có TX. Hồng Lĩnh; Hải Phòng có 1 huyện hải đảo là Bạch LongVĩ; Hòa Bình có 1 huyện miền núi Kỳ Sơn; Khánh Hòa có 1 huyện miền núi là Khánh Sơn; Lai Châu có TP.Lai Châu; Lào Cai có 1 huyện miền núi là Simacai; Quảng Ngãi có đến 4 huyện miền núi trong danh sách phải sáp nhập là H.Minh Long, Sơn Tây, Tây Trà, Trà Bồng; Quảng Trị có 1 huyện hải đảo là Cồn Cỏ và TP.Quảng Trị; Tiền Giang có 1 huyện đồng bằng là Tân Phú Đông; Yên Bái có TX.Yên Bái. Tuy nhiên, do 2 huyện hải đảo của Hải Phòng và Quảng Trị có vị trí địa lý quá cách biệt, nên chỉ có 16 đơn vị hành chính cấp huyện còn lại phảisáp nhập. |