Vào thập niên 1980 giới khoa học Nga và Mỹ cùng kết luận rằng một cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ xóa sổ hoàn toàn sự sống trên Trái Đất bằng cách tạo ra sự thay đổi thời tiết lớn và đột ngột.
Hình ảnh của nghệ sĩ Nga Vladimir Manyukhin về hậu quả “mùa đông hạt nhân”.
Hãy tưởng tượng viễn cảnh sau: Moscow và Washington không đạt được một giải pháp ngoại giao cho các xung đột giữa hai bên và tung ra vũ khí hạt nhân để giải quyết khúc mắc. Các vũ khí này hủy diệt các thành phố lớn, biến chúng thành biển lửa. Với nhiệt độ cao như thế này, đến cả bê tông cốt thép cũng cháy thành tro.
Lửa dữ trên quy mô lớn tạo thành các trận bão lửa không chỉ giết chết các sinh vật cần thở mà còn phóng lượng lớn muội vào khí quyển. Và vấn đề lớn phát sinh từ đây.
Hiện tượng lạnh giá chết người
Muội và bụi bay lên tầng bình lưu, tại đó chúng hình thành các lớp mây dày cản trở ánh sáng mặt trời đi xuống Trái Đất.
Nhà toán học Liên Xô Nikita Moiseyev viết: “Sau khi các đám mây muội hình thành, các tia nắng không tới được mặt đất dẫn tới hiện tượng lạnh đột ngột”. Moiseyev là người lãnh đạo việc phát triển mô hình toán học về hệ quả môi trường sau một cuộc chiến tranh hạt nhân có thể nổ ra vào thập niên 1980.
“Theo tính toán của chúng tôi, tháng đầu tiên sau khi nổ ra một cuộc chiến tranh hạt nhân, nhiệt độ trung bình trên Trái Đất sẽ giảm từ 15-20 độ, thậm chí có thể giảm sâu tới 25 độ C, và tiếp tục giảm trong vài tháng tiếp theo”, Moiseyev bổ sung.
Hình ảnh kinh điển về nấm hạt nhân. Ảnh: Getty.
Mô hình do Moiseyev phát triển cùng với các đồng nghiệp của mình cho rằng môt xung đột hạt nhân sẽ xảy ra ở Bắc Bán cầu; do vậy, Mỹ, châu Âu, và Liên Xô có thể hoàn toàn bị phá hủy bởi bom hạt nhân với đương lượng nổ là 5.000-7.000 megaton TNT.
Tất nhiên trong kịch bản này, những khu vực còn lại của thế giới cũng không dễ chịu gì. Trong vài tháng, kiểu “đêm chạng vạng hạt nhân” – tình trạng đêm liên tục mà không có mặt trời, và “mùa đông hạt nhân” sẽ ngự trị, làm đóng băng mặt đất ở độ sâu vài mét, cướp đi nước ngọt dành cho những người sống sót.
Ngoài vòm muộn che phủ trên Trái Đất trong nhiều tháng, Trái Đất còn hứng chịu lượng lớn phóng xạ, và các cơn bão do xáo trộn khí hậu và nạn đói trên quy mô lớn. Cái chết khi ấy sẽ trở nên tất yếu với mọi sinh vật.
Moiseyev nói: “Nhân loại sẽ không thể sống sót qua mùa đông hạt nhân. Không ai có thể sống để chứng kiến mùa xuân hậu hạt nhân”.
Giới khoa học đoàn kết chống chiến tranh
Phát biểu của Moiseyev xuất phát từ Thuật toán Phát triển của ông, được viết vào năm 1987. Vài năm trước đó, vào năm 1983, hai nhóm nhà khoa học riêng rẽ, gồm Mỹ và Liên Xô, đi đến cùng kết luận này, và lần đầu tiên xây dựng giả thuyết về chiến tranh hạt nhân.
Ở Mỹ, Tiến sĩ Carl Sagan, một nhà vật lý thiên văn phát biểu mạnh mẽ về chiến tranh hạt nhân, vào tháng 10/1983 đã xuất bản một bài viết trên tờ tạp chí Parade có tới 10 triệu độc giả.
Sagan viết về hậu quả khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân: “Chúng ta đã đặt nền văn minh và nhân loại vào sự nguy hiểm”.
Nhà khoa học Mỹ Carl Sagan. Ảnh: AP.
Sau này, cùng với các tác giả trong nhóm của mình, Sagan còn đăng thêm một bài viết nữa trên tờ Science, giải thích với giới chuyên môn trên thế giới về khả năng một cuộc chiến tranh hạt nhân. Nhưng bài báo trên tờ Parade có lẽ quan trọng hơn vì nó cảnh báo những người dân Mỹ bình thường.
Ở bên kia địa cầu, nhà khoa học khí quyển Xô viết Georgy Golitsyn đã trình bày nghiên cứu của mình về vấn đề này còn sớm hơn nữa, vào tháng 5/1983.
Không có gì ngẫu nhiên: Golitsyn và Sagan biết rõ về nhau. Họ đều nghiên cứu khí quyển, bao gồm cả khí quyển trên các hành tinh khác. Điều này cuối cùng giúp Golitsyn mô hình hóa khả năng về một mùa đông hạt nhân.
Golitsyn nêu ý kiến: “Tôi hiểu điều gì xảy ra khi có nhiều bụi trong không khí vì có thể quan sát đều đặn điều này trên Sao Hỏa. Khi xảy ra các trận bão bụi toàn cầu, nhiệt độ sẽ giảm đáng kể, đơn giản vì tia nắng mặt trời không thể tới được mặt đất”.
Golitsyn thực hiện việc so sánh này để sau này (năm 1984) xây dựng một học thuyết đã được xác nhận bởi nghiên cứu kỹ càng hơn của Nikita Moiseyev.
Kịch bản ngày tận thế
Thập niên 1980, khái niệm mùa đông hạt nhân gây sốc cho toàn thế giới. Lúc đó, khối XHCN và phương Tây đang trên bờ vực một cuộc xung đột quân sự sau khi Mỹ triển khai các tên lửa Pershing ở châu Âu – các tên lửa này có thể bay tới Moscow trong 8-10 phút. Tin tức về khả năng xảy ra một mùa đông hạt nhân đã làm tăng thêm nỗi sợ hãi trên toàn cầu.
Các nghiên cứu nêu trên góp phần tạo ra sự thay đổi tích cực. Năm 1985, Lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev và Tổng thống Mỹ Ronald Reagan tuyên bố sau cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên ở Geneva: “Một cuộc chiến tranh hạt nhân không thể giành được chiến thắng và không bao giờ được phát động”.
Chưa đầy một thập kỷ sau tuyên bố trên, Chiến tranh Lạnh kết thúc và khả năng một cuộc chiến tranh hạt nhân giữa Nga và Mỹ đã giảm đáng kể.
Tuy nhiên người ta lại đặt câu hỏi là khái niệm “mùa đông hạt nhân” liệu có chính xác? Một số nhà khoa học vào năm 2011 cho rằng nghiên cứu của Sagan, Golitsyn và Moiseyev là không chính xác do dựa trên các mô hình tin học quá đơn giản hóa và các nguồn dữ liệu nghèo nàn. Các nhà khoa học nghi ngờ cũng cho rằng lớp bụi sẽ lắng lại ở tầng khí quyển thấp hơn chứ không bay tới tận tầng bình lưu.
Tuy nhiên thuyết “mùa đông hạt nhân” vẫn có những người ủng hộ. Như các khoa học gia Joshua M. Pierce và David C. Denkenberger trong một bài viết năm 2018 khẳng định rằng việc sử dụng số lượng đầu đạn hạt nhân trên 100 sẽ dẫn tới một thảm họa khí hậu toàn cầu./.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Sơn Động đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt bị can đối với ông Nguyễn Văn Quang và bà Vi Thị Thắm.
Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) chỉ ra rằng, nhiều chính sách thu biểu hiện sự lạc hậu, bất cập nhưng chậm được xem xét, điều chỉnh, như thuế thu nhập cá nhân, thuế VAT.
Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM vừa ban hành Quy định 1269 về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Trong đó có nội dung mua tin phản ánh về hành vi này với mức phí tối đa 10 triệu đồng.
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái ký Quyết định 1263/QĐ-TTg phê duyệt Đề án cơ cấu lại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đến năm 2025.
Tối ngày 1/11, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế - 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội, Báo Pháp luật Việt Nam long trọng tổ chức Lễ tôn vinh 50 Gương sáng Pháp luật năm 2023.
Nhân dịp kết thúc Chương trình “Gương sáng pháp luật” lần thứ 2, TS.Vũ Hoài Nam - Trưởng Ban Tổ chức Chương trình bình chọn “Gương sáng pháp luật” Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam có Thư ngỏ gửi tới Quý bạn đọc.
Nhiều năm trôi qua, các hộ dân mua nhà ở Dự án Khu nhà ở Mạ Kim vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), mà nguyên nhân đến từ những vướng mắc trong thủ tục pháp lý.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.
27 °C
31 °C
30 °C
