Mark Cuba - Hành trình từ con nhà nghèo trở thành tỷ phú công nghệ

Tỷ phú Mark Cuban - chủ nhân của đội bóng rổ NBA Dallas Mavericks, đồng sở hữu Tập đoàn 2929 Entertainment chuyên kinh doanh trong lĩnh vực giải trí và truyền thông, một trong những nhà đầu tư "cá mập" chính trong chương trình truyền hình thực tế ABC, Shark Tank.

Ít ai biết được rằng, để có được những thành công như ngày hôm nay, ông đã từng nghèo khó và phải trải qua rất nhiều lần vấp ngã.

Từng rất nhiều lần thất bại

Mark Cuban sinh ngày 31/7/1958, lớn lên trong một gia đình nghèo khó ở Pittsburgh, Pennsylvania. Vị tỷ phú đã phải làm việc rất chăm chỉ từ độ tuổi thiếu niên trước khi đạt được thành công như bây giờ. Ông được cho là đã phải bán thẻ, tem bóng chày để kiếm tiền. Năm 12 tuổi, Cuban đã đi bán những túi đựng rác để tiết kiệm tiền mua đôi giày ông yêu thích và duy trì niềm đam mê bóng rổ.

Năm 20 tuổi, tỷ phú này còn không có đủ số tiền 200 USD trong người để mở một tài khoản ngân hàng. Vì quá khó khăn, ông phải sống trong một căn hộ tồi tàn 3 phòng ngủ cùng 6 người bạn. Đến chiếc khăn tắm trong nhà còn không có, Cuban đã phải ăn trộm một chiếc từ khách sạn gần đó về dùng.

Nhưng với tinh thần lạc quan của bản thân, ông vẫn tìm ra cách để vượt qua giai đoạn khó khăn đó. “Đôi khi những điều tồi tệ xảy ra với bạn, đừng nản chí. Hãy đứng dậy, tiếp tục nỗ lực làm việc và làm điều tốt nhất có thể”, Mark Cuban nói.

Mark Cuban theo học tại trường đại học ở Pittsburgh và Bloomington, Indiana. Vì nhà nghèo không có đủ tiền ăn học, ông đã nỗ lực bằng mọi cách để cuộc sống đỡ vất vả hơn. Lúc đó, công việc là quản lí một quán bar, dạy khiêu vũ và tổ chức các bữa tiệc cho tầng lớp thượng lưu. Cuban nói rằng các công việc dạy cho ông biết niềm vui của khách hàng luôn mang lại những kết quả tuyệt vời và quản lí một doanh nghiệp có nhiều công việc nhưng rất bổ ích.

Cuban tâm sự, “Khi đó tôi chẳng có gì cả, vì vậy cũng chẳng có gì để mất. Điều đó khiến tôi nỗ lực hết mình. Tôi đã tự học lập trình và học liên tiếp trong nhiều giờ mà không cần nghỉ ngơi bởi tôi thực sự yêu thích và tập trung nhiều cho nó. Đó cũng là khi tôi nhận ra mình thực sự giỏi lĩnh vực này”.

Ông Mark Cuban cho biết, mọi người chỉ tập trung vào những thành công lớn của ông: từ việc bán công ty khởi nghiệp đầu tiên MicroSolutions vào năm 1990 cho CompuServe với giá 6 triệu USD, tới thương vụ 9 năm sau khi ông bán Broadcast.com cho Yahoo với giá 5,7 tỷ USD. Tuy nhiên không một ai nói về những thất bại tại thời điểm ban đầu. Thất bại đầu tiên của vị tỷ phú này đã xảy ra khi ông đang học đại học.

“Tôi đã mở một quán bar, Motley's Pub, khi tôi còn chưa đủ tuổi uống rượu vào mùa hè trước năm cuối đại học tại Indiana”, mọi thứ đều diễn ra thuận lợi cho đến khi chúng tôi phải đóng cửa vì để một cô bé 16 tuổi thắng cuộc thi áo phông ướt (wet T-shirt contest). Nhưng tôi thề là đã kiểm tra thẻ căn cước của cô bé và thấy hợp lệ”, ông Cuban viết trong How to Win at the Sport of Business.

Sau khi tốt nghiệp Đại học Indiana năm 1981, ông Cuban đã bỏ việc hoặc bị sa thải khỏi ba công việc liên tiếp. Bước vào tuổi 22, ông Cuban chuyển về quê nhà Pittsburgh. Sau đó ông đã có một công việc tại ngân hàng Mellon và cuối cùng nghỉ việc vì không ưa vị CEO tại đây, theo một bài báo trên Forbes năm 2013. Vị tỷ phú này cũng từng làm việc cho một cửa hàng nhượng quyền về sửa chữa TV của Tronics 2000, nhưng công việc đó cũng không mấy thành công.

Sau đó, ông Cuban chuyển đến Texas và cố gắng bắt đầu một doanh nghiệp bán sữa bột, nhưng rồi vẫn thất bại. Đến khi trở thành nhân viên tại công ty máy tính Your Business Software, ông Cuban tiếp tục bị sa thải vì chốt hợp đồng mà không có sự chấp thuận của giám đốc điều hành. Tuy nhiên, đây lại chính là động lực để ông thành lập một công ty hệ thống máy tính riêng của mình, MicroSolutions.

Khi sống ở Dallas, ông Cuban phải ngủ trên sàn căn hộ nơi ông sống cùng với sáu người khác. Tại thời điểm đó, ông đã phải vật lộn kiếm tiền và luôn là người về nhà sau cùng.

“Không ai thực sự hỏi tôi về quãng thời gian tôi làm việc cho ngân hàng Mellon, hoặc Tronics 2000, hoặc cố gắng bắt đầu một doanh nghiệp bán sữa bột. Họ không hề hỏi tôi về việc bị đuổi việc tại Your Business Software hay thời điểm tôi bắt đầu MicroSolutions. Mọi người luôn bỏ qua việc tôi phải trải qua quãng thời gian khó khăn với hy vọng bản thân sẽ tồn tại được lâu hơn với công việc này và thành công", ông Cuban viết trong cuốn sách của mình.

Mặc dù vậy, tỷ phú Mark Cuban lại cho rằng điều quan trọng nhất là phải đạt được một thành công. “Việc bạn bị thất bại bao nhiêu lần không quan trọng. Để thành công, bạn chỉ cần đúng một lần. Một lần duy nhất và bạn sẽ có được những gì mình cần để sống thoải mái”, ông chia sẻ.

Thành công sau những nỗ lực

Dù khó khăn nhưng chưa bao giờ vị tỷ phú này chùn bước. Ông nhận làm tất cả mọi dịch vụ về tin học gia đình và máy tính. Năm 1990, ở tuổi 32, Mark Cuban chính thức trở thành triệu phú khi công ty CompuServe hỏi mua lại MicroSolutions với giá 30 triệu USD.

Nhận thấy khả năng thay đổi thế giới của Internet, năm 1995, Cuban dốc toàn lực thành lập công ty Broadcast.com. Đây chính là canh bạc lớn nhất đời Mark bởi ông có thể sẽ trắng tay một lần nữa nếu công ty này thất bại. Không đủ trả tiền cho 300 người làm với mức lương 10 USD/giờ, Mark thậm chí cam kết sẽ trả bằng cổ phiếu công ty, cho dù lúc đó Broadcast.com chưa hề có phát hành cổ phiếu. Do đó, ông luôn động viên bạn bè, người làm và cả chính mình.

Thế nhưng chỉ vài tháng sau, khi được niêm yết trên thị trường chứng khoán, Broadcast.com đã đạt 200 USD một cổ phiếu. Năm 1999, công ty đã được bán cho Yahoo với giá 5,7 tỷ USD, giúp ông trở thành một tỷ phú ở tuổi 41. Ông Mark Cuba quyết định mua một chiếc máy bay riêng với giá 40 triệu USD.

Năm 2000, ông mua một số cổ phần lớn trong đội bóng rổ Dallas Mavericks với giá 280 triệu USD. Ông Barker, phó chủ tịch điều hành của cơ quan PR thể thao M&C Saatchi Sport & Entertainment nói rằng Mark Cuba mua Mavericks đã gây trấn động trong làng thể thao Mỹ vì đây là đội bóng sức chơi yếu, có thể sẽ là một thất bại lớn.

Năm 2011, cùng với nỗ lực của Cuban, Mavericks đã giành chức vô địch giải bóng rổ quốc gia đầu tiên (NBA). Hiện tại, đội có doanh thu hàng năm là 233 triệu đô la và tạp chí Forbes đánh giá thương hiệu ở mức 1,9 tỷ USD. Vào năm 2018, NBA là môn thể thao có ảnh hưởng nhất với giới trẻ Hoa Kỳ. Cuba là một phần quan trọng trong quá trình tiến hóa đó.

Hiện nay, ông cũng có nhiều cam kết kinh doanh và thương vụ đầu tư khác, nắm giữ vai trò là một trong những nhà đầu tư lớn trên chương trình truyền hình Shark Tank, phiên bản Mỹ của Dragons 'Den của Anh. Đồng sở hữu của nhóm truyền thông 2929 Entertainment, chủ tịch hãng truyền hình cáp và vệ tinh của Mỹ AXS và viết sách hướng dẫn kinh doanh.

Nhìn lại bản thân, Cuban nói rằng nguồn cảm hứng của ông là Ted Turner, người sáng lập kênh truyền hình CNN. Ông chia sẻ: “Turner đã làm theo cách của mình mà không quan tâm những gì bất cứ ai nói về ông ta. Ông ấy làm việc chăm chỉ và chơi hết mình. Đó là những điều tôi ngưỡng mộ”.

Thời điểm này, sau hơn hai thập kỷ nằm trong danh sách những người giàu có nhất thế giới, Cuban nhiều lúc vẫn không thể tin vào sự giàu có của bản thân. Ông nói: “Thậm chí đến nay, mỗi ngày, khi chợt nhận ra mình giàu có tôi đều nghĩ rằng làm thế quái nào điều này lại xảy ra? Sao có thể như vậy được? Tôi luôn cảm kích và không coi đó là điều hiển nhiên cũng như để nó làm hư các con của mình”.