Vì sao ông Hàn Đức Long trở thành "thủ phạm" hiếp dâm, giết người?

Cho đến 5h chiều ngày 20/2 vừa qua, công lý thật sự đã mỉm cười đối với ông Hàn Đức Long chứ không còn là lời phỏng đoán hay niềm hy vọng bởi VKSND tỉnh Bắc Giang đã chính thức đình chỉ điều tra vụ án giết người, hiếp dâm mà ông từng bị cho là hung thủ, yêu cầu chính quyền địa phương phục hồi mọi quyền công dân cho ông.

11 năm, 2 tháng, hai ngày, đó là khoảng thời gian mà ông Hàn Đức Long phải chịu oan khuất trong tù. Trong khoảng thời gian đằng đẵng đó, nhiều người là nhân chứng vụ án đã không còn nữa, nên chẳng người nào có thể trả lời cụ thể rằng vì ai, do đâu mà người đàn ông hiền lành, chất phát như ông Hàn Đức Long lại bỗng dưng phải gánh chịu tội ác tày trời đó?

Ông Hàn Đức Long đã được trả tự do, xum họp bên gia đình.

Từ một lá đơn tố cáo do thù tức cá nhân...

Chỉ biết, vào khoảng 19h ngày 26/6/2005, vợ chồng anh Sơn, chị Liễu (đăng ký thường trú tại huyện Tân Yên, Bắc Giang) không thấy con gái Nguyễn Thị Yến (sinh năm 2000) ở nhà nên đã đổ xô đi tìm. Sáng hôm sau, có người phát hiện xác của cháu Yến tại mương nước ngoài đồng, khám nghiệm hiện trường và tử thi cho thấy âm đạo cháu bị rách.

Sau gần 4 tháng không tìm ra thủ phạm, Cơ quan điều tra (CQĐT) Công an tỉnh Bắc Giang tạm đình chỉ điều tra vụ án và kêu gọi người dân tố giác tội phạm, trình báo việc trước nay có ai bị hiếp dâm hoặc biết được hành vi tình dục bất thường của ai đó thì báo.

Sau đó, CQĐT nhận được đơn tố cáo của bà Ngô Thị Khuyến (SN 1930) và con gái của bà Khuyến là Trương Thị Năm (SN 1960) đều tố cáo bị ông Long về hành vi hiếp dâm. Ông Long bị bắt để phục vụ công tác điều tra ngay sau đó, trong quá trình hỏi cung, ông Long thú nhận hành vi hiếp dâm mẹ con bà Khuyến cùng việc hiếp dâm và giết hại cháu Yến.

Vậy là CQĐT đã kiên quyết khẳng định ông Hàn Đức Long là kẻ giết người, hiếp dâm chỉ căn cứ vào lá đơn tố cáo của mẹ con bà Ngô Thị Khuyến và lời khai nhận tội của ông Long tại CQĐT mà không hề để tâm đến mâu thuẫn tranh chấp đất đai giữa họ với gia đình ông Long trước đó.

Vào ngày 31/8/2005, ông Hàn Đức Long và gia đình bà Khuyến đã xảy ra xô xát vì tranh chấp ngõ đi. Ông Long đã đánh anh Trương Văn Sáu (con trai bà Khuyến) khiến anh Sáu bị thương ở đầu. Vợ anh Sáu là chị Chung sau đó đã gửi đơn lên chính quyền và ông Long đã bị buộc bồi thường cho gia đình anh Sáu số tiền 1,6 triệu đồng.

Thế nhưng đến tháng 10 cùng năm, ông Long vẫn chưa nộp hết số tiền bồi thường thương tích này cho anh Sáu (còn thiếu 300 nghìn). Đây cũng là thời điểm mà sự việc cháu Yến bị hiếp dâm, sát hại xảy ra được 4 tháng nhưng chưa tìm ra hung thủ, CQĐT kêu gọi người dân tố giác tội phạm. Đúng lúc này, bà Khuyến cùng con gái là chị Trương Thị Năm đã làm đơn tố cáo cho rằng ông Hàn Đức Long từng có hành vi hiếp dâm.

Và cũng chỉ với bằng chứng duy nhất là lá đơn tố cáo ấy, CQĐT đã bắt giam ông Hàn Đức Long vào ngày 18/10/2005 khi ông được mời lên xã để nộp tiền bồi thường thương tích còn thiếu cho anh Sáu.

....Đến 11 năm oan ức tuyệt vọng

Công tác tư pháp nói chung và công tác điều tra, truy tố, xét xử nói riêng có những khó khăn mà chỉ cần sơ suất, thiếu cẩn thận là sẽ dẫn đến sai sót, nhất là những sai sót liên quan đến quyền con người. Thế nhưng CQĐT đã vội vàng kết tội ông Hàn Đức Long và kết tội đến cùng dù trải qua nhiều lần xét xử và trả hồ sơ.

Thậm chí, trong kết luận điều tra lần thứ 7, CQĐT vẫn khẳng định có đủ căn cứ kết luận Hàn Đức Long phạm tội hiếp dâm và giết người. Một vụ án có nhiều sai xót về tố tụng và không có chứng cứ để chứng minh tội phạm mà vẫn liên tục bốn lần tuyên tử hình, là điều không thể chấp nhận được.

Kết quả khám nghiệm hiện trường tại thời điểm xảy ra vụ việc đều chứng tỏ mẫu máu, lông, tóc, tinh trùng không phải của ông Hàn Đức Long, tại các phiên tòa ông vẫn một mực kêu oan nhưng vì lẽ gì mà bản án Tòa tuyên vẫn không hề thay đổi?

11 năm trời ông Hàn Đức Long ngồi tù cũng là chừng ấy thời gian bà Lê Thị Mai đội đơn đi kêu oan. Bà đã phải buôn ba khắp nơi, không bỏ qua một công việc gì cho dù là vất vả nặng nhọc để có tiền nuôi con cái và đi kêu cứu thay chồng. Hai con của ông bà cũng vì nghèo nàn và mặc cảm mà bỏ học khi vừa hết cấp 3.

Nếu như vào năm 2013, các luật sư không cầu cứu nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu và không giúp ông Hàn Đức Long tìm lại công bằng, thì liệu sau khi ông nhận án tử oan ức, gia đình ông sẽ sống ra sao?

Đành rằng, oan sai không chỉ là chuyện chỉ xảy ra ở Việt Nam mà trên thế giới, câu chuyện sai phạm trong tố tụng vẫn còn tồn tại. Nhưng thiết nghĩ, từ vụ án này, các cơ quan tư pháp cần phải hết sức coi trọng nguyên tắc suy đoán vô tội đã được khoản 1 Điều 13 Hiến pháp năm 2013 quy định.

Theo đó, người bị buộc tội vẫn được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định và có bản án kết tội của tòa án đã có hiệu lực pháp luật. Khi không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội theo đúng trình tự, thủ tục luật định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội...