Hà Nội 22 °C
TP Hồ Chí Minh 33 °C
Hải Phòng 27 °C
Đà Nẵng 30 °C
Yên Bái 26 °C
  • Hà Nội Hà Nội 22°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 33°C
  • Hải Phòng Hà Nội 27°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 30°C
  • Yên Bái Hà Nội 26°C

“Oán khí” ở dự án tỷ đô: “Lắng nghe dân” là giải pháp căn cơ

Pháp luật hình sự
14/05/2018 16:35
Nhóm PV
aa
Xin ghi nhận ý kiến chuyên gia về việc phải làm sao để những “lò lửa Long Hưng” không còn tiếp diễn.


Tin nên đọc

Loạt bài 10 kỳ phản ánh hệ lụy dự án “xóa trắng” xã Long Hưng, TP Biên Hòa, TP Đồng Nai lập “Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng” (do liên hiệp htx dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Đồng Nai - Dona.coop) làm chủ đầu tư, trong các số báo vừa qua đã nhận được sự phản hồi nhiệt tình từ dư luận.

PGS.TS Nguyễn Đức Chiện, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. 
PGS.TS Nguyễn Đức Chiện, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Chưa bàn sâu về những sai phạm pháp luật nghiêm trọng của chính quyền đồng nai và chủ đầu tư trong quá trình thực hiện dự án này, trước tiên xin ghi nhận ý kiến chuyên gia về việc phải làm sao để những “lò lửa Long Hưng” không còn tiếp diễn.

PGS.TS Nguyễn Đức Chiện, Trưởng phòng Nông thôn, Viện Xã hội học - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam nhấn mạnh, dù đã muộn nhưng trong vụ việc này, chính quyền phải lắng nghe dân, từ đó tìm ra điểm chung và có giải pháp tháo gỡ, khắc phục.

Chủ đề “nóng” trong quá trình đô thị hóa

Theo dõi loạt bài, dưới góc nhìn xã hội học, xin ông cho biết vì sao Long Hưng trở thành “điểm nóng” đất đai?

- Tôi thấy đây là chủ đề “nóng” trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh đô thị hóa. Mặt tích cực của đô thị hóa là phát triển cơ sở hạ tầng, điều kiện nhà ở, hệ thống dịch vụ xã hội…

Tuy nhiên, không tránh khỏi những tiêu cực khi nông dân mất đất, phải thay đổi sinh kế… Quá trình đô thị hóa “nóng” quá bộc lộ nhiều bất cập, dẫn tới hệ lụy như khiếu kiện về đất đai. Theo tôi, ngay từ khâu thiết kế ý tưởng khu đô thị cần xem xét lại.

Quy hoạch kém sẽ làm mất đi vùng nông nghiệp, dẫn tới tình trạng nông dân rơi vào con đường bần cùng, nghèo đói, ô nhiễm, chưa nói những xáo trộn, mâu thuẫn, tệ nạn xã hội ở đó gia tăng.

Bất cập nữa là hiện tượng dự án quy hoạch treo, ít quan tâm tới chuyển đổi sinh kế phù hợp cho nông dân mất đất, ít quan tâm đào tạo nghề.

Nếu không khéo, các khu đô thị ảnh hưởng đến bản sắc văn hóa xã hội ở địa phương, gây ra tình trạng “nửa quê nửa tỉnh”, gây ra mâu thuẫn cộng đồng, mâu thuẫn giữa người dân với nhau, giữa người dân với doanh nghiệp. Hay nói cách khác quá trình đô thị hóa không bài bản sẽ gây ra các “lệch chuẩn xã hội”.

Theo tôi, vấn đề ý tưởng phát triển quy hoạch một số khu đô thị ở nước ta có vấn đề, cách làm quy hoạch không đồng bộ, thiếu kiểm soát.

Mới đây, tại Hội nghị đối thoại với nông dân tại Hải Dương, Thủ tướng nhận xét khiếu kiện ở nông thôn còn nhiều, chủ yếu liên quan đến sử dụng, thu hồi đất.

Thủ tướng nhấn mạnh cần làm tốt hơn công tác này, nhất là tăng cường đối thoại, để giữ gìn bình yên nông thôn. Xin PGS cho biết vai trò của công tác điều tra xã hội học khi triển khai các dự án ở vùng nông thôn ra sao? Thực trạng công tác này ở Việt Nam thế nào? -

Theo tôi, trong các dự án khu đô thị, công tác điều tra xã hội học rất quan trọng cần thiết. Kết quả điều tra sẽ phản ánh mong đợi của các nhóm xã hội, các tầng lớp nhân dân đối với dự án.

Qua đó sẽ có đánh giá sơ bộ thực trạng địa phương cũng như tâm tư, nguyện vọng của các tầng lớp xã hội. Đây là cơ sở để nhà quản lý, doanh nghiệp và các cơ quan hữu quan có thể chuẩn bị làm tốt công tác quy hoạch khu đô thị.

Ở Việt Nam những năm vừa qua, có dự án thực hiện hoạt động này, có đánh giá nghiên cứu trước khi triển khai dự án.

Tuy nhiên, cách làm có thể còn hời hợt, chưa thực sự hiệu quả. Cần nâng cao hơn nữa kỹ thuật cũng như phương thức điều tra, đánh giá.

Tôi cho rằng các cơ quan hữu quan, chính quyền cần coi trọng công tác này. Nó là hoạt động quan trọng để yên lòng dân, phát triển bền vững các dự án khu đô thị.

Khu đô thị sinh thái kinh tế mở Long Hưng” (tại xã Long Hưng, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) do Liên hiệp HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Đồng Nai (Donacoop) làm chủ đầu tư, bị người dân tố cáo đã vướng nhiều sai phạm nghiêm trọng, đẩy cả xã vào cảnh điêu tàn. Một số nội dung người dân tố cáo như sau:

- Dự án sai quy hoạch, sai thẩm quyền, “xóa trắng” một xã khiến hàng ngàn hộ mất sinh kế.

- Dự án thương mại lấy đất phân lô bán nền nhưng áp giá đền bù rẻ mạt. Khi nông dân phản đối không chịu giao đất thì lập các đoàn cưỡng chế thô bạo phá nhà, lấy đất. Đến mồ mả người chết cũng bị dùng thủ đoạn xâm hại.

- Trong quá trình thực hiện dự án, chính quyền Đồng Nai và Donacoop đã có dấu hiệu lợi ích nhóm, nhiều sai phạm pháp luật nghiêm trọng từ quy trình, thủ tục, đến nội dung, chỉ nhằm mục đích “xóa trắng” xã Long Hưng, giao đất cho Donacoop phân lô bán nền.

- Công tác tái định cư của dự án có nhiều bất công, vô lý, trái luật. Dân được “đền” nền đất nhưng không có quyền xây nhà mà phải nộp tiền cho chính Donacoop kinh doanh xây nhà…

- Dự án đã không tính sinh kế mới cho dân, mà còn triệt đường sinh kế của nông dân bằng những thủ đoạn như cho san lấp kênh mương biến đồng ruộng trù phú thành “đất chết”, tự ý lấp ruộng dân đang canh tác, hủy hoại tài sản cho người cưa hàng loạt cây ăn trái…

Mười năm nay sau khi “xóa sổ” xã Long Hưng, vùng đất trù phú bị san lấp, nay vẫn là bãi đất hoang hóa, trong khi người dân mất nguồn sống, nơi ăn chốn ở, cuộc sống đảo lộn.

- Chủ đầu tư kích động dân bằng việc cho người xâm hại mồ mả. Còn có chuyện xuất hiện những nhóm người lạ có những hành động “ném đá giấu tay” đổ tội cho nông dân khiến 46 nông dân Long Hưng phải chịu án tù. Cơ quan tố tụng Đồng Nai trong vụ án này có dấu hiệu gây ra hàng loạt vụ án oan sai.

Sự việc suốt 10 năm diễn biến phức tạp, không chỉ nguy cơ, mà thực sự đã trở thành “lò lửa” đất đai với những sự việc người dân đi khiếu kiện tập thể khắp nơi, một số người cho rằng bị dồn vào đường cùng nên đã “cố thủ phản công” các đoàn cưỡng chế, hàng chục người đã bị kết án…

Nếu “lò lửa” này không được “hạ nhiệt” gỡ rối, không thể lường trước còn những phức tạp nào có thể xảy ra.

“Không thể dùng các giải pháp trấn áp”

Trở lại với dự án “xóa trắng” xã Long Hưng, bị cho là chưa làm tốt công tác điều tra xã hội học, dẫn đến các “lệch chuẩn xã hội”, giải pháp tháo gỡ là gì, thưa ông?

- Đây là vấn đề khó nhưng trước thực trạng như vậy, bắt buộc phải có đánh giá xã hội, có thể phải làm lại từ đầu để xem thực trạng đang gặp những vấn đề gì, có những khó khăn nào, những thách thức nào đang đặt ra. Từ đó tìm ra nguyên nhân để đưa ra biện pháp can thiệp.

Nhưng thưa ông, ở “điểm nóng” đất đai này người dân phản ánh có rất nhiều sai phạm nghiêm trọng. Chính quyền và chủ đầu tư đã đưa lực lượng cưỡng chế sai luật, đã phá nhà thu ruộng, hàng loạt nông dân phản ánh đã bị đi tù oan…?

- Tôi nghĩ rằng vấn đề cốt lõi là Đồng Nai phải lắng nghe những phản ánh, bức xúc của người dân. Cần có khảo sát, tìm hiểu xem vì sao người dân lại có ý kiến, phản ảnh xã hội như vậy.

Cần nghe ý kiến người dân, nghe cả ý kiến các cấp chính quyền Đồng Nai, nghe doanh nghiệp trình bày xem họ đã có những phương án, kịch bản như thế nào khi triển khai dự án đó. Từ đó tìm ra điểm chung và có giải pháp tháo gỡ. Đúng ra công tác này phải làm từ trước khi triển khai dự án. Đây chỉ là giải pháp khắc phục.

Thực tế cho thấy 10 năm nay, tại dự án “xóa trắng” xã Long Hưng lấy đất phân lô bán nền, dân uất ức phản ứng là bị cưỡng chế, bị bắt đi tù. Ông có nhận xét gì?

- Khi xảy ra các vấn đề xã hội, cần nhìn nhận, tìm hiểu để có giải pháp phù hợp. Không thể dùng các giải pháp mang tính chất trấn áp mà phải bắt nguồn từ nhận thức của người dân, các nhóm xã hội, cộng đồng, đối chiếu với quy định pháp luật.

Sau quá trình nhận thức, bàn bạc, nhận ra những điều đúng sai, các bên sẽ tự chấp hành. Gốc rễ ở đây là tuân thủ pháp luật. Tôi nhắc lại giải pháp mang tính trấn áp vừa sai, vừa không phải là giải pháp hữu hiệu, triệt để.

Nói cụ thể hơn, khi người dân khiếu nại, tố cáo vì mất quyền lợi khi bị thu hồi đất thực hiện dự án, chính quyền cần xem xét đến tính minh bạch về mức giá đền bù giải tỏa.

Bên cạnh đó cũng cần xem lại vấn đề tương lai, chuyển đổi sinh kế cho người dân đã hiệu quả, phù hợp, bền vững chưa? Đó là chưa nói tới việc nếu hiểu sâu xa, sinh kế người dân không chỉ là trước mắt, mà còn tính cả tương lai lâu dài tới con cháu họ.

Trong một số nghiên cứu của chúng tôi, cho thấy một số doanh nghiệp có quan tâm đến công tác điều tra xã hội học trước khi triển khai dự án.

Tuy nhiên, họ triển khai không tới nơi tới chốn. Họ chỉ giải tỏa đền bù xong là xong, chứ chưa chú trọng đến cuộc sống người bị lấy đất.

Để tránh những “điểm nóng” như Long Hưng có thể lặp lại, theo ông cần có các giải pháp gì?

- Trước tiên phải quy hoạch hợp lý, đúng luật. Thứ hai, phải làm tốt công tác khảo sát, thăm dò ý kiến, để hợp lòng dân. Thứ ba, chủ đầu tư cần chú trọng nâng cao trách nhiệm xã hội hơn.

Doanh nghiệp phải có trách nhiệm vì sự phát triển chung, vì sự ổn định của cộng đồng, làm đúng những cam kết đã nói với cộng đồng.

Với các dự án thu hồi đất nông nghiệp hoặc ảnh hưởng đến nhiều người thì cần làm thật tốt việc phát triển cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội, đặc biệt công tác chuyển đổi nghề nghiệp.

Vấn đề nữa là vai trò chính quyền các cấp. Chính quyền cần làm tốt vai trò quản lý, giám sát quá trình thực hiện dự án cho đúng luật, yêu cầu doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội.

Xin cảm ơn ông! Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

bài liên quan
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Cục Quản lý thị trường TP HCM tạm giữ gần 28.000 đơn vị sản phẩm tại 3 điểm kinh doanh phụ kiện điện thoại.
Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Đã có 77 phương tiện cơ giới đường bộ, ô tô điện đủ điều kiện hồ sơ để đăng kiểm trong 2 ngày 24, 25/2 trên địa bàn huyện đảo Cô Tô.
Mới nhất
Đọc nhiều
Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

Theo văn bản của Bộ GD&ĐT, một số cơ sở giáo dục thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài chưa đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Sáng 28/3, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy Bến Tre, Thành ủy, UBND TP Bến Tre tổ chức vòng thi chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”.
Liên tiếp 4 người ở Hà Giang nghi bị chó dại cắn

Liên tiếp 4 người ở Hà Giang nghi bị chó dại cắn

Một con chó có lông màu vàng nghi bị dại, không rọ mõm chạy dọc theo tuyến đường QL2 khu vực huyện Bắc Quang (Hà Giang) cắn liên tiếp nhiều người.
Tin bài khác
Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Lực lượng Công an thu giữ chiếc va ly màu đen bên trong 26 gói nilon có chứa hơn 25.000 nghìn viên ma túy tổng hợp dạng thuốc lắc, có trọng lượng hơn 10kg.
TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

Liên quan đến đường dây khai thác cát trái phép, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC01) - Công an TP.HCM đã khởi tố và xử lý hình sự tổng cộng 27 bị can.
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY