Để làm thủ tục thừa kế, giữa những người thừa kế cần phải lập thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.
Hỏi: Xin hỏi pháp luật có cho phép trẻ em (dưới 15 tuổi) được quyền mở sổ tiết kiệm không? Tôi muốn mở sổ tiết kiệm làm “của để dành” cho con gái 6 tuổi thì thủ tục quy định cụ thể như thế nào? (chị Hoàng Nga, 28 tuổi ở Hà Nam).
 |
| Ảnh minh họa. |
Trả lời: Pháp luật quy định trẻ em (người chưa thành niên nói chung) cũng có quyền sở hữu đối với tài sản, quyền được tặng cho, được thừa kế tài sản nên việc chị muốn mở sổ tiết kiệm để cho con gái 6 tuổi được đứng tên của cháu là hoàn toàn hợp pháp.
Hiện nay có nhiều khách hàng có nhu cầu mở sổ tiết kiệm cho con chưa thành niên, thậm chí ngay từ khi con còn rất nhỏ để giúp bố mẹ có thể tiết kiệm tiền cho con cái, tạo lập "của để dành" cho cả nhà, tránh tiêu vào khoản tiền dành cho con sau này.
Nắm bắt được “thị hiếu” này, các ngân hàng gần đây đồng loạt tung những sản phẩm tiền gửi nhắm tới đối tượng trẻ em, theo đó hầu hết cho phép trẻ em từ sơ sinh đến 15 tuổi (có nơi cho phép đến dưới 18 tuổi) là có thể đứng tên sổ tiết kiệm. Ban đầu bố mẹ có thể mở sổ tiết kiệm để gửi vào một số tiền, sau đó tùy ý gửi thêm tiền vào sổ tiết kiệm bất cứ lúc nào.
Theo tìm hiểu, thủ tục mở sổ tiết kiệm cho con rất đơn giản. Khách hàng chỉ cần đến ngân hàng, tổ chức tín dụng xuất trình thẻ căn cước (giấy chứng minh nhân dân, hộ chiếu của người giám hộ/đại diện theo pháp luật cho trẻ); Giấy khai sinh của trẻ để làm thủ tục.
Mặc dù chủ sở hữu sổ tiết kiệm là con gái chị nhưng chị sẽ là người đăng ký giao dịch gửi tiền với ngân hàng. Hiện tại các ngân hàng đều có hình thức gửi tiền linh hoạt: đến gửi trực tiếp tại ngân hàng, gửi online qua internet banking, ATM hoặc đăng ký trích tiền tự động. Chị cần liên hệ trực tiếp với ngân hàng mình dự định gửi để được tư vấn cụ thể hơn.
Hỏi: Sau khi dọn nhà, tôi đã làm thất lạc mất sổ tiết kiệm đứng tên mình. Tôi lo lắng không biết mất sổ tiết kiệm như thế thì có thể rút được tiền hay không? Tôi cần làm thủ tục gì để chứng minh chính chủ thế nào? (Bà Vũ Hảo, 62 tuổi ở Hải Phòng).
Trả lời: Theo khoản 3 Điều 25 Quy chế về tiền gửi tiết kiệm ban hành theo Quyết định số 1160/2004/QĐNHNN (sửa đổi và bổ sung theo sửa đổi, bổ sung của Quyết định số 47/2006/QĐ-NHNN và Thông tư số 04/2011/TT-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước), người gửi tiền tiết kiệm có trách nhiệm “thông báo kịp thời việc mất thẻ tiết kiệm cho tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm khi phát hiện bị mất thẻ tiết kiệm để tránh bị lợi dụng làm tổn thất tài sản”.
Theo Điều 23, tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm quy định việc xử lý các trường hợp nhàu nát, rách, mất thẻ tiết kiệm và các trường hợp rủi ro khác đối với thẻ tiết kiệm theo quy định của pháp luật, phù hợp với đặc điểm, điều kiện kinh doanh của mình và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm hoặc đồng chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm.
Như vậy, khi phát hiện bị mất sổ/thẻ tiết kiệm, bà phải liên hệ và báo mất ngay với ngân hàng được biết và kịp thời xử lý, cũng như có sự hướng dẫn cần thiết vì mỗi ngân hàng có thể có những quy định, quy trình, thủ tục khác nhau trong việc xử lý trường hợp này.
Theo khoản 1 Điều 24, người gửi tiền được thanh toán đầy đủ tiền gốc và lãi tiền gửi tiết kiệm theo thỏa thuận với tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm. Vì vậy, tuy bị mất sổ tiết kiệm nhưng bà vẫn là chủ sở hữu của tài khoản tiết kiệm, số tiền tiết kiệm đã gửi.
Theo quy định của ngân hàng và thỏa thuận giữa khách hàng với ngân hàng, bà vẫn có thể rút tiền tiết kiệm khi đến hạn hoặc rút trước hạn theo quy định của ngân hàng và thỏa thuận của hai bên, có thể rút tiền sau khi được cấp lại sổ tiết kiệm mới hoặc rút tiền sau khi đã báo mất sổ tiết kiệm và được xác nhận, chứng thực cá nhân. Vậy nên trong trường hợp này, bà cần liên hệ với ngân hàng nơi bạn gửi tiết kiệm để có hướng xử lý cụ thể.
Theo quy định chung, thông thường quy trình xử lý với trường hợp mất sổ tiết kiệm có thể được xử lý như sau:
- Thông báo mất sổ tiết kiệm: Có thể phải lập Giấy báo mất sổ tiết kiệm theo mẫu quy định của ngân hàng. Chữ ký của khách hàng trên giấy báo mất sổ tiết kiệm phải đúng với chữ ký mẫu đã đăng ký tại điểm giao dịch tiết kiệm nơi gửi tiền.
- Sau khi kiểm tra CMND/hộ chiếu hoặc giấy tờ chứng thực cá nhân tương đương, nhận diện khách hàng, kiểm tra các yếu tố trên giấy báo mất sổ tiết kiệm, nếu thấy sổ tiết kiệm báo mất chưa tất toán và không ở trong tình trạng bị phong toả, ngân hàng sẽ chấp nhận làm thủ tục cho khách hàng rút tiền hoặc cấp lại sổ tiết kiệm cho khách hàng để khách hàng rút tiền sau đó.
- Sau một khoảng thời gian kể từ ngày nhận báo mất thẻ tiết kiệm (khoảng 30 ngày), nếu không có tranh chấp, khiếu kiện gì, khách hàng sẽ được ngân hàng cấp mộtsổ tiết kiệm mới thay thế cho seri trên sổ đã mất và có quyền rút tiền trên sổ tiết kiệm đã báo mất.
Trường hợp sổ tiết kiệm đồng chủ sở hữu, cả 2 đồng chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm phải ra làm thủ tục rút tiền hoặc 1 trong 2 người thực hiện theo uỷ quyền của đồng chủ sở hữu còn lại, trừ khi các bên đã có thoả thuận cụ thể trong bản cam kết về đồng chủ sở hữu.
- Khi rút tiền, khách hàng xuất trình giấy báo mất đã có chữ ký xác nhận của ngân hàng thay cho thẻ tiết kiệm hoặc sổ tiết kiệm mới đã được cấp và thực hiện các thủ tục rút tiền như bình thường theo quy định.
Hỏi: Cha tôi qua đời không để lại di chúc, mẹ tôi cũng đã mất, tài sản cha mẹ để lại ngoài ngôi nhà mà ba anh em tôi đang sử dụng chung còn có một sổ tiết kiệm đứng tên cha trị giá 400 triệu đồng. Xin hỏi sổ tiết kiệm có được coi là tài sản thừa kế hay không, số tiền tiết kiệm của cha tôi để lạisẽ được phân chia, giải quyết như thế nào? (Anh Hoàng Văn Thanh, 23 tuổi ở Thanh Hóa).
Trả lời: Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, tiền gửi tiết kiệm cũng là tài sản và đã là tài sản thì có thể chia thừa kế theo di chúc hoặc chia theo pháp luật.
Theo khoản 7 Điều 6 Quy chế về tiền gửi tiết kiệm ban hành theo Quyết định số 1160/2004 của Ngân hàng Nhà nước, sổ tiết kiệm chỉ là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu của chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm hoặc đồng chủ sở hữu tiền gửi tiết kiệm về khoản tiền đã gửi tại tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm nên tài sản thực sự để để thừa kế trong trường hợp này được hiểu là tiền gửi tiết kiệm trong ngân hàng (kể cả các lợi ích phát sinh như tiền lãi,…) chứ không phải chỉ là số tiền gốc ghi trong sổ tiết kiệm.
Điều 17 Quy chế về tiền gửi tiết kiệm nêu trên cũng quy định về trường hợp về rút tiền gửi tiết kiệm theo thừa kế. Theo đó, thủ tục rút tiền gửi tiết kiệm theo thừa kế do tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm quy định phù hợp với các quy định về thừa kế tại Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật có liên quan.
Vậy nên ba anh em bạn cần họp bàn thỏa thuận với nhau bằng văn bản về việc chia thừa kế số tiền tiết kiệm của cha, sau đó tốt nhất anh em bạn nên ủy quyền cho một người đến ngân hàng rút tiền tiết kiệm và tiến hành phân chia theo văn bản đã thỏa thuận trước đó.
Hỏi: Sau khi anh rể đột ngột qua đời, chị gái tôi phát hiện anh có một sổ tiết kiệm vớisố tiền gốc 500 triệu đồng. Chị tôi ra ngân hàng làm thủ tục rút tiền nhưng phía ngân hàng không cho rút mà yêu cầu phải có thủ tục thừa kế.
Xin hỏi ngân hàng giải quyết như vậy có đúng không? Sổ tiết kiệm này được lập trong thời kỳ hôn nhân của anh chị tôi, vậy hai vợ chồng phải có quyền như nhau đối với tài sản này phải không ạ? Trường hợp anh rể không có di chúc thì giải quyết như thế nào? (chị Nguyễn Thị Bích, 32 tuổi ở Bình Thuận).
Trả lời: Theo Điều 17 Quy chế tiền gửi tiết kiệm ban hành theo Quyết định số 1160/2004/QĐ-NHNN (sửa đổi và bổ sung theo sửa đổi, bổ sung của Quyết định số 47/2006/QĐ-NHNN và Thông tư số 04/2011/TT-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước), thủ tục rút tiền gửi tiết kiệm theo thừa kế do tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm quy định phù hợp với các quy định về thừa kế tại Bộ luật Dân sự và các văn bản pháp luật có liên quan.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 651 của Bộ luật Dân sự năm 2015, anh rể chị qua đời không để lại di chúc thì sẽ làm phát sinh quyền thừa kế theo pháp luật đối với những người sau đây (hàng thừa kế thứ nhất): vợ, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của anh rể.
Vì có nhiều đồng thừa kế khác nhau nên những người thừa kế cũng có quyền hưởng di sản là số tiền tiết kiệm của anh rể nên chưa phân chia di sản mà chị gái chị đã đến ngân hàng rút tiền tiền kiệm là không đủ thẩm quyền và ngân hàng từ chối, yêu cầu làm thủ tục thừa kế là phù hợp.
Để làm thủ tục thừa kế, giữa những người thừa kế cần phải lập thỏa thuận phân chia di sản thừa kế, trong đó có phần di sản là sổ tiết kiệm, và thỏa thuận phân chia di sản cần phải được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng theo quy định của Luật Công chứng.
Nếu tiền gửi tiết kiệm của anh rể là tài sản có trong thời kỳ hôn nhân thì được coi là tài sản chung của vợ, chồng nên đây sẽ là vấn đề cần cân nhắc khi thỏa thuận phân chia di sản của anh rể.
Trong quá trình thỏa thuận phân chia di sản thừa kế hoặc sau khi thỏa thuận phân chia di dản thừa kế, mỗi người thừa kế được phân chia hoặc người được các đồng thừa kế ủy quyền có quyền đến ngân hàng để rút tiền tiết kiệm là di sản thừa kế theo trình tự, thủ tục, hướng dẫn của ngân hàng.
28 °C
30 °C
25 °C
