Chàng trai trẻ đoản mệnh
Đã gần 4 tháng kể từ ngày cháu Đỗ Văn Quân (sinh 24/09/2013) – con chị Thảo chết vì tai nạn giao thông. Theo chị Thảo, ngày 27/1/2019, Phạm Xuân Trường (SN 1999, trú tại thôn Hạ, thị trấn Khoái Châu) đi xe mô tô đến nhà rủ cháu Quân đi chơi.
Mặc dù khi đó chị Thảo không đồng ý nhưng tranh thủ lúc chị Thảo vào cất đồ, Quân và Trường lên xe phóng đi. Lúc quay về, Trường giao xe cho Quân điều khiển và ngồi sau. Khi đến đoạn đường gần sân vận động thị trấn Khoái Châu, Quân lái xe mô tô vượtlên trước 1 xe mô tô cùng chiều nhưng không vượt được nên xe máy do Quân điều khiển va chạm vào phía sau xe.
Lúc này, tay lái của Quân bị loạng choạng va chạm thẳng vào đầu xe mô tô do anh Vũ Văn Tuấn (SN 1975 ở thôn Thượng, thị trấn Khoái Châu) đang điều khiển. Quân bị ngã xuống đường và chết tại chỗ còn Trường bị thương tích nhẹ. Việc cháu Quân đột ngột ra đi khiến cuộc sống gia đình chị Thảo có nhiều xáo trộn, bản thân chị Thảo bị ốm liền sau đó cả tháng, chồng chị thì phải nghỉ nghề lái xe.
“Từ ngày con mất, anh ấy không chịu nổi,tinh thần nhiều lúc vẫn không tỉnh táo nên tôi khuyên chồng ở nhà vì mình lái xe liên quan tới tính mạng nhiều người”, chị Thảo cho hay.
“Người thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội đã chết”!?
Ngày 26/3, gia đình chị Thảo nhận được Quyết định số 60/QĐKKT và Thông báo số 545/CQCSĐT của Cơ quan CSĐT Công an huyện Khoái Châu về việc không khởi tố vụ án hình hình sự. Thông báo số 545 nêu: “Căn cứ toàn bộ tài liệu có trong hồ sơ đã được điều tra, xác minh, thu thập. Căn cứ Điều 158 Bộ luật Tố tụng hình sự.
Cơ quan CSĐT – Công an huyện Khoái Châu đã ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự số: 60 ngày 26/03/2019 với lý do: Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết”.
Sau khi nhận được thông báo này, gia đình chị Thảo đã vô cùng bức xúc. Bởi khi bị tai nạn cháu Quân chỉ mới 15 tuổi. Trong khi đó việc giao phương tiện cho Quân điều khiển do Phạm Xuân Trường là người đã trưởng thành, nhận thức rõ cháu Quân chưa đủ năng lực lái xe theo quy định của pháp luật lại không bị khởi tố?
Liên quan đến vụ việc, PV đã có buổi trao đổi với ông Lê Kế Vương – Phó độitrưởngĐội điều tra tổng hợp - Công an huyện Khoái Châu.
“Cơ quan CSĐT xác định, việc anh Quân điều khiển mô tô gây ra tai nạn lỗi là do anh Quân. Thứ nhất, với những chứng cứ tài liệu thu thập tại hiện trường, lời khai nhân chứng xác định Quân là người trực tiếp điều khiển chởTrường đằng sau. Thứ hai là anh Quân vượt xe không đảm bảo vi phạm theo khoản 2,Điều 14 Luật Giao thông đường bộ về lỗi vượt xe.
Tuy nhiên, do anh Quân là người điều khiển gây ra tai nạn đã chết nên Cơ quan CSĐT đã ra quyết định không khởitố vụ án do người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội là anh Quân đã chết. Đối với hành vi giao phương tiện của anh Trường thì trong quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT xác định việc anh Trường và anh Quân chơi với nhau một thời gian là mới biết nên về tuổi tác và năm sinh của anh Quân là anh Trường cũng không biết.
Tại cơ quan điều tra Trường khai rằng mới quen Quân tầm 20 ngày trước khi xảy ra vụ tai nạn. Việc Quân gọi Trường bằng anh thì Trường chỉ nghĩ do Quân kém một vài tuổi. Quân và anhTrường biết nhau cũng ở quán nước chứ không phải là chơi với nhau từ trước mà mới biết. Bởi nhà anh Quân chuyển từ xã khác mới đến và hai anh này mới chơi với nhau”, ông Vương thông tin.
Ông Vương cũng cho rằng, việc anh Trường giao phương tiện là không có. Thứ nhất là anh Quân thấy chìa khóa trên bàn uống nước nên cầm, nhận thức của anhTrường khi đó là biết anh Quân cũng có một chiếc xe Exciter giống của anh mình và đã đi. Khi đó anh Trường nghĩ anh Quân đã đi là có đầy đủ hợp pháp giấy tờ, không vấn đề gì. Hai là độ tuổi, Quân bao nhiêu tuổi thì Trường cũng không biết và không hỏi. Căn cứ vào những tài liệu cũng như quy định của pháp luật thì cơ quan điều tra cũng ra quyết định không khởi tố đối với hành vi giao phương tiện cho người chưa đủ điều kiện điều khiển đối với anh Trường.
Tuy nhiên, theo gia đình chị Thảo, sau khi nhận được thông báo số 545/CQCSĐT, từ chiếc điện thoại của Quân để lại, gia đình chị Thảo phát hiện việc Quân và Trường quen biết nhau chỉ khoảng 20 ngày trước khi tai nạn xảy ra là hoàn toàn sai sự thật. Đặc biệt, trong hai ngày 26/1 và ngày 27/1 Quân và facebook Phạm Xuân Trường liên tục nhắn tin trao đổi qua lại trên ứng dụng Messenger của facebook trò chuyện và rủ nhau đi chơi.
Người có hành vi gây nguy hiểm cho xã hội không phải Quân
Đó là khẳng định của Luật sư Phạm Văn Lượng – Đoàn luật sư Hà Nội sau khi xemxét các tình tiết liên quan tới vụ án. Theo luật sư Lượng, Quyết định “Không khởi tố vụ án” của Cơ quan CSĐT huyện Khoái Châu cho rằng: không khởi tố vụ án hình sự là vì “Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết”.
Điều đó có nghĩa Đỗ Văn Quân là tội phạm, đáng bị khởi tố nhưng vì đã chết nên không khởi tố. Vấn đề này cần làm rõ: Hành vi điều khiển xe máy tự gây ra cái chết cho mình, không gây thiệt hại về sức khỏe, tính mạng, tài sản cho người khác thuộc tội danh nào được quy định tại Bộ Luật hình sự 2015 (Sửa đổi, bổ sung 2017)?
Nếu không có quy định tại Điều nào, Khoản nào trong BLHS thì Thủ trưởng Cơ quan CSĐT huyện Khoái Châu đã dựa vào Luật nào? Bên cạnh đó, tại Quyết định số 42/QĐ-VKSKC ngày 5/4/2019 củaViện trưởngVKSNDhuyện Khoái Châu nêu: “Hành vi của Quân đã vi phạm khoản 2 Điều 14 Luật Giao thông đường bộ, do đó hành vi của Quân đã vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.
Tuy nhiên, Quân là người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết. Do đó không xử lý đối với hành vi vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”. Theo Luật sư Lượng, việc Viện trưởng kết luận rằng hành vi của Quân đã vi phạm Luật Giao thông đường bộ thì không có gì phải bàn cãi.
Nhưng việc ông Viện trưởng đánh đồng hành vi vi phạm được quy định tại Luật Giao thông đường bộ với hành vi được coi là “nguy hiểm cho xã hội” được quy định tại Điều 260 Bộ Luật hình sự 2015 (Sửa đổi, bổ sung 2017) là việc làm trái pháp lý, vì theo Khoản 1 Điều 260 BLHS thì hành vi vi phạm Luật Giao thông đường bộ phải gắn liền với hậu quả là gây thiệt hại cho người khác...được quy định tại các Khoản của Điều 260 BLHS mới bị coi là: hành vi nguy hiểm cho xã hội có dấu hiệu tội phạm để làm căn cứ khởi tố vụ án.
Cùng với đó, Luật sư Lượng cho rằng, trong Quyết định số 42/QĐVKSKC đưa ra là: Hành vi giao xe của Trường không gây hậu quả (chết người) cho người khác theo quy định tại Điều 264 của BLHS để đi đến chấp nhận Quyết định không khởitố vụ án.
Tuy nhiên, ở đây Viện kiểm sát đã phạm phải sai lầm hết sức nghiêm trọng khi nhận thức, đánh giá Khoản 1 Điều 264 của BLHS. Theo quy định tại khoản 1, Điều 264 Bộ luật Hình sự: “Người nào giao cho người mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc... hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thì...”
Để xác định hành vi của Trường có phạm tội theo Điều 264, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) hay không, cần phân tích đối tượng điều chỉnh, kỹ thuật cấu thành của điều luật. Trong điều luật này có hai đối tượng được điều chỉnh trong tương quan quan hệ nhân quả, đó là “người nào” và “người khác”: “Trong vụ việc này “Người nào” trong điều luật là người có hành vi giao phương tiện cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà dẫn đến hậu quả là gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác.
“Người khác”trong điều luật này là người bị thiệt hại tính mạng, sức khỏe, tài sản do hành vi giao phương tiện...của người chủ phương tiện (người nào). “Người khác” ở đây là “khác” đối “người nào” chứ không phải là “khác” đối với “người không đủ điều kiện”.
Theo đó, trong vụ việc này, Trường đã có hành vi giao xe mô tô cho Quân là người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường bộ, gây thiệt hại cho tính mạng của chính Quân. Hậu quả đó là nghiêm trọng (chết 1 người) nên Trường đã phạm tội: “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ” theo Điều 264, Bộ luật Hình sự”, Luật sư Lượng khẳng định.
Ngoài ra, việc Viện trưởng VKSND huyện Khoái Châu ra Quyết định số 42/QĐ-VKSKC ngày 5/4/2019 với nội dung “Bác đơn khiếu nại của bà Nguyễn Thị Thảo” là Vi phạm quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 7 Thông tư liên tịch số 02/2018.
Cụ thể VKSND huyện Khoái Châu không thực hiện thủ tục “Ban hành văn bản yêu cầu người khiếu nại trình bày về nội dung khiếu nại và cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ để làm rõ nội dung khiếu nại” như quy định tại điểm a, khoản 1 Điều 7 của Thông tư Liên tịch số 02/2018:
“Kể từ ngày nhận được khiếu nại thuộc thẩm quyền và đủ điều kiện thụ lý,trong thời hạn giải quyết khiếu nại theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại (sau đây gọi chung là người giải quyết khiếu nại) phải thụ lý và thực hiện các thủ tục như sau:
a) Ban hành văn bản yêu cầu người khiếu nại trình bày về nội dung khiếu nại và cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ để làm rõ nội dung khiếu nạị”.
Hiện tại, không đồng tình với văn bản phúc đáp của Cơ quan CSĐT – Công an huyện Khoái Châu gia đình chị Thảo vẫn đang tiếp tục gửi đơn kiến nghị tới Viện Kiểm sát tỉnh Hưng Yên và Công an tỉnh Hưng Yên để xem xét đơn kêu cứu đề nghị khẩn cấp của gia đình chị Nguyễn Thị Thảo.