Luật hộ tịch có hiệu lực từ 1/1/2016 có sự thay đổi lớn về thẩm quyền đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài. Thay vì phải lặn lội lên tận tỉnh, người dân chỉ cần đến huyện để đăng ký với nhiều thủ tục thuận lợi hơn.
 |
| Ảnh minh họa nguồn internet. |
Trước đây, theo quy định của Nghị định 158/CP về đăng ký và quản lý hộ tịch, thì việc đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh.
Nghĩa là nếu người dân muốn đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài phải nộp hồ sơ và làm các thủ tục tại Sở Tư pháp, sau đó Sở Tư pháp sẽ trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh ra quyết định đăng ký kết hôn.
Chính quy định về thẩm quyền như vậy dẫn đến việc rất khó khăn cho người dân, đặc biệt ở các vùng sâu, xa, vùng đồng bào dân tộc do phải đi lại vất vả, tốn kém.
Về phía cơ quan nhà nước với quy định cả 3 cấp (tỉnh, huyện, xã) vừa làm nhiệm vụ quản lý nhà nước vừa làm nhiệm vụ đăng ký hộ tịch trong nước thì họ chỉ cấp 1 bộ bao gồm bản sao bản án ly hôn, giấy ủy quyền, bản photo passport và được lãnh sự Việt Nam đóng giáp lai.
Chị thắc mắc liệu có thể dịch, photo 2 bộ và công chứng ở Việt Nam rồi nộp cho UBND quận để đăng ký ghi chú ly hôn cho chồng sắp cưới hay không?
Không những thế, chị phải làm thủ tục ghi chú ly hôn trước, xong xuôi sau đó mới được đăng ký kết hôn trong điều kiện chồng sắp cưới khó nghỉ việc về Việt Nam được lâu.
“Thủ tục làm tụi em mất nhiều thời gian và tiền bạc quá. Nếu làm chung bộ công hàm độc thân và bản án ly hôn thì không phải trả gấp đôi như làm riêng thế này”, chị N than thở.
Trong một số trường hợp cơ quan đăng ký hộ tịch không phân biệt được thẩm quyền nên đã làm sai; về phía người dân thì khó phân biệt yêu cầu của mình do cấp nào giải quyết.
Do thẩm quyền đăng ký hộ tịch thuộc 3 cấp nên từng cấp chủ yếu lo việc đăng ký của mình, ít quan tâm đến nhiệm vụ quản lý nhà nước về hộ tịch đối với cấp dưới, đồng thời đùn đẩy nhiệm vụ hướng dẫn, chỉ đạo chuyên môn lên cấp trên.
Bên cạnh đó, quy định thẩm quyền ra quyết định kết hôn thuộc về Chủ tịch UBND cấp tỉnh dẫn đến tình trạng nhiều nơi không đảm bảo thời hạn cho công dân do Chủ tịch tỉnh có quá nhiều công việc.
Trong khi đó, đối với các việc kết hôn có yếu tố nước ngoài rất đặc thù do người kết hôn thường không có nhiều thời gian cho việc giải quyết kết hôn trong nước. Cho nên, việc chậm trễ trong giải quyết các thủ tục làm ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của người dân.
Luật Hộ tịch có hiệu lực từ 1/1/2016 đã có sự phân cấp lớn trong thẩm quyền đăng ký hộ tịch, đó là giao về cho UBND cấp huyện thực hiện cả việc kết hôn có yếu tố nước ngoài nhằm cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân.
Theo đó khoản 2 Điều 7 của Luật quy định UBND cấp huyện đăng ký hộ tịch trong các trường hợp: Đăng ký sự kiện hộ tịch về: khai sinh; kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; khai tử có yếu tố nước ngoài; Đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên cư trú ở trong nước; xác định lại dân tộc; Thực hiện các việc hộ tịch về: ghi vào sổ hộ tịch sự kiện khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền ở nước ngoài.
Như vậy thay vì phải đường xá xa xôi đến tỉnh, người dân chỉ cần đến cấp huyện sẽ được giải quyết các việc hộ tịch có yếu tố nước ngoài.
Đặc biệt, theo Luật Hộ tịch thì thủ tục đăng ký hộ tịch đơn giản, cắt giảm tối đa các giấy tờ không cần thiết và tạo điều kiện thuận lợi cho người có quyền lựa chọn nơi đăng ký và phương thức đăng ký các sự kiện hộ tịch.
Theo đó, Luật quy định chỉ cấp 02 loại bản chính Giấy khai sinh và Giấy chứng nhận kết hôn, còn các sự kiện hộ tịch khác sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký người yêu cầu đăng ký hộ tịch được cấp Trích lục hộ tịch tương ứng với từng sự kiện hộ tịch đã đăng ký.
Bản chính trích lục hộ tịch được chứng thực bản sao. Cá nhân có quyền lựa chọn cơ quan đăng ký hộ tịch cho mình mà không phải phụ thuộc vào nơi cư trú như trước đây.
Theo quy định của Luật, cá nhân có thể được đăng ký hộ tịch tại cơ quan đăng ký hộ tịch nơi thường trú, tạm trú hoặc nơi đang sinh sống và có quyền lựa chọn phương thức đăng ký như nộp hồ sơ trực tiếp, qua bưu chính hoặc thông qua hệ thống đăng ký trực tuyến trong điều kiện cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin cho phép.
Cùng với lộ trình chuẩn hóa đội ngũ cán bộ hộ tịch, đặc biệt là cán bộ tư pháp cơ sở chắc chắn người dân sẽ được phục vụ tốt hơn.
Và với sự thay đổi lớn về thẩm quyền sau gần 1 năm triển khai cho thấy quy định mới được nhiều người dân ủng hộ vì tiết kiệm chi phí, thời gian khi người dân có các yêu cầu về đăng ký hộ tịch.
