Vụ án Hàn Đức Long được đông đảo dư luận đặc biệt quan tâm trong thời gian qua. Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, đây là vụ án phức tạp và nhậy cảm. Rất nhiều ý kiến của chuyên gia pháp lý, người có trách nhiệm đưa ra những nhận định sâu sắc về vụ án này. Dưới đây là những ý kiến đa chiều, đối lập về vụ án được PV tổng hợp lại
Chứng cứ là 50/50 hay vô tội?
Theo Luật sư (LS) Phạm Thanh Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TNHH Việt in, đoàn luật sư thành phố Hà Nội: Do tôi không tham gia trực tiếp vụ án này, nhưng qua thông tin báo chí chúng tôi hiểu rằng trong vụ án này Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Bắc Giang dựa trên đơn của bà K (có thù hằn với Hàn Đức Long, vì hai bên có tranh chấp về đất đai) tố cáo Hàn Đức Long về hai mẹ con bà từng bị Long hiếp dâm.
Khi Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Bắc khởi tố, bắt tạm giam Long về tội “Hiếp dâm” hai mẹ con bà K, thì Hàn Đức Long có “đơn tự thú” về hành vi hiếp dâm cháu Nguyễn Thị Y (SN 2000) là vụ án mà tại thời điểm đó Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Bắc Giang vẫn chưa tìm ra thủ phạm.
Đến năm 2007 Hàn Đức Long được Tòa án tỉnh Bắc Giang tuyên bố không phạm tội “hiếp dâm” bà K nhưng lại bị Tòa án tuyên tử hình” về tội "Hiếp dâm trẻ em" và tù chung thân về tội "Giết người".
Nếu chỉ vỏn vẹn chứng cứ là lời khai thì vấn đề pháp lý tôi cho là không thỏa đáng. Trong vụ việc này là Cơ quan tố tụng chỉ dựa vào lời khai nhận tội của Hàn Đức Long, khi bị tạm giam để truy tố, buộc tội bị cáo trong khi pháp luật (Điều 72 của Bộ luật tố tụng hình sự 2003) quy định rất rõ các Cơ quan tố tụng không được dùng lời nhận tội của bị can, bị cáo làm chứng cứ duy nhất để kết tội.
Lời nhận tội của bị can, bị cáo chỉ có thể được coi là chứng cứ, nếu phù hợp với các chứng cứ khác của vụ án. Đây là vụ án hiếp dâm, nên một trong những chứng cứ thiết yếu, quyết định đó là các mẫu xét nghiệm, cộng với lời khai của các nhân chứng, người bị hại. Đặc biệt trong vụ án hiếp dâm thì chững cứ về giám định là chứng cứ quyết định và thuyết phục nhất, Nếu không cần phải tuyên Hàn Đức Long vô tội”. LS Tuấn nhấn mạnh.
|
LS Phạm Thanh Tuấn, giám đốc Công ty Luật Việt in. trong một lần trao đổi với phóng viên Phap luật plus. |
Đồng tình với quan điểm của LS Tuấn, LS Hoàng Minh Hiển cũng đưa ra quan điểm thuyết phục trong tố tụng: “Để buộc tội một người thì chứng cứ pháp lý phải thuyết phục, chặn chẽ có tính logic. Đặc biệt trong vụ án hiếp dâm thì chững cứ về mặt giám định là chứng cứ quyết định và thuyết phục nhất. Nếu cơ quan tố tụng đưa ra được những mẫu xét nghiệm khi khám nghiệm tử thi đối với cháu Y chứng ý về mẫu xét nghiệp liên quan tới cháu Y và Long, đây sẽ là chững cứ thuyết phục không chỉ khiến Long và cả dư luận cũng phải đồng tình tâm phục khẩu phục”. LS Hiển khẳng định.
Đồng tình với ý kiến của các luật sư, nhiều chuyên gia pháp lý cho rặng: Pháp luật quy định nghĩa vụ chứng minh tội phạm là của các Cơ quan tiến hành tố tụng, nhưng nguyên tắc suy đoán vô tội trong pháp luật hình sự phải được Cơ quan tố tụng cọi trọng hàng đầu. Vì đây là vấn đề liên quan đến sức khỏe, tính mạng của mỗi cá nhân.
Thực tế giam giữ ở nước ta hiện nay ở một thời điểm và một số nơi, bị can còn có thể bị Điều tra viên mớn cung thậm chí dung nhục hình để buộc bị can nhạn tội thì càng không thể chỉ dựa vào lời khai của bị can, bị cáo nhất là khi lời khai đó không phù hợp với tình tiết khách quan của vụ án để buộc tội bị cáo.
Tuy nhiên, một ý kiến của một vị cán bộ trong nghành kiểm sát, (xin phép được giấu tên) người trực tiếp điều tra xem xét hồ sơ vụ án Hàn Đức Long, ông cho rằng: “khi tôi trực tiếp xem xét hồ sơ và các chứng cứ kèm theo trong vụ án Hàn Đức Long, tôi nhận thấy, đây là vụ án hết sức phức tạp và tôi đưa ra quan điểm của mình tại thời điểm đó đối với các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án là 50/50”.
Cần một chữ “tâm” trong điều tra phá án
Trỏ lại vụ án: Ngày 16/5/2005, gia đình phát hiện cháu Nguyễn Thị Yến (SN 2000) bị mất tích. Sáng hôm sau, thi thể cháu Yến được tìm thấy ở ngoài đồng với nhiều dấu hiệu bị hiếp dâm.
Sau 4 tháng điều tra, Công an tỉnh Bắc Giang vẫn không xác định được hung thủ nên đã ra quyết định đình chỉ vụ án, đồng thời phát động quần chúng tố giác tội phạm.
Thời gian này, cơ quan điều tra nhận được đơn của bà Ngô Thị Khuyến và con gái là Trương Thị Năm tố cáo Hàn Đức Long từng hiếp dâm hai mẹ con mình, đồng thời tố giác người đàn ông này chính là hung thủ hiếp dâm cháu Yến.
Từ tố giác này, cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Giang đã bắt giam Hàn Đức Long để điều tra. Trong quá trình hỏi cung, Hàn Đức Long khai nhận hiếp dâm rồi giết cháu Yến.
TAND tỉnh Bắc Giang đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm tuyên Hàn Đức Long án tử hình. TAND Tối cao xử phúc thẩm tuyên y án. Sau đó, Hội đồng Thẩm phán TAND xử Giám đốc thẩm đã quyết định hủy 2 bản án sơ thẩm, phúc thẩm để điều tra lại từ đầu.
Đến năm 2011, TAND tỉnh Bắc Giang xử sơ thẩm lần hai và TAND Tối cao xử phúc thẩm lần hai vẫn giữ nguyên phán quyết tử hình đối với Hàn Đức Long.
Cuối năm 2014, Hội đồng Thẩm phán TAND xử Giám đốc thẩm lại quyết định tuyên hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm tuyên tử hình Hàn Đức Long.
Tháng 4/2016, cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang hoàn tất bản kết luận điều tra lại vụ án Hàn Đức Long và đề nghị truy tố hai tội: Giết người và Hiếp dâm trẻ em.
Tháng 5/2016, Viện Kiểm sát Nhân dân Bắc Giang ra quyết định trả hồ sơ cho Công an tỉnh Bắc Giang để yêu cầu điều tra bổ sung vụ án “tử tù” Hàn Đức Long.
Đáng chú ý, trong quá trình xử lý vụ án, có tới 2 lần Tòa án tối cao kháng nghị giám đốc thẩm. Bản kháng nghị giám đốc thẩm được ký ngày 9/5/2014 kháng nghị hủy án phúc thẩm và sơ thẩm do "vi phạm nghiêm trọng về tố tụng và nội dung ảnh hưởng trực tiếp đến việc kết án Hàn Đức Long".
Ngày 3/3/2009, TAND Tối cao kháng nghị bản án hình sự phúc thẩm số 504 ngày 25/6/2007, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét xử giám đốc thẩm huỷ bản án phúc thẩm nêu trên và bản án hình sự sơ thẩm trước đó; giao VKSND Tối cao để điều tra lại theo thủ tục chung.
Lý do được đưa ra là: "Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm chỉ căn cứ vào lời khai nhận tội ban đầu của bị cáo, chưa phân tích, đánh giá một cách khách quan, toàn diện các chứng cứ khác có liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo;
Cho dù nhìn nhận ở góc độ nào, LS hay chuyên gia pháp lý, những người ti ến hành tố tụng, dư luận vẫn đang mong đợi một phán quyết công tâm, từ phía cơ quan chức năng.TS Hòang Văn Hùng, nguyên Trưởng bộ môn Luật Hình sự đại học luật Hà Nội: “Rất cần một chữ “tâm” trong điều tra phá án nói chung và vụ án Hàn Đức Long nói riêng”.
Chúng ta hãy chờ xem những nỗ lực, quyết tâm, lương tâm và trách nhiệm của Cơ quan điều tra, sẽ đưa ra kết luận cuối cùng như thế nào đối với sinh mệnh Hàn Đức Long?
Pháp luật plus sẽ tiếp tục đưa tin khi có kết luận chính thức của Cơ quan điều tra về vụ án trên.