Cục TGPL tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương triển khai các nhiệm vụ theo Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 — 2025.
Tin nên đọc
Bộ Tư pháp cắt giảm 25% số lượng hội nghị, hội thảo và chuyến công tác
Tư pháp Điện Biên cần phát huy cách làm mới trong phổ biến giáo dục pháp luật
Bộ Tư pháp ban hành Quy chế mới về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí
Triển khai công tác Tư pháp năm 2018: Tránh pháp lý đơn thuần trong phản ứng chính sách
Để phát huy các kết quả đã đạt được và tiếp tục thực hiện tốt Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) giai đoạn 2015 — 2025, cần đẩy mạnh xã hội hóa các dịch vụ pháp lý miễn phí để giúp cho người nghèo, đối tượng chính sách và các đối tượng yếu thế khác có nhiều cơ hội tiếp cận pháp luật đồng thời góp phần tạo lập thói quen và nếp sống làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.
 |
| Các luật sư tư vấn pháp lý miễn phí cho người dân có nhu cầu. |
Số vụ việc tham gia tố tụng tăng đáng kể
Phát huy kết quả năm trước, năm 2017, Cục TGPL tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương triển khai các nhiệm vụ theo Đề án đổi mới công tác TGPL giai đoạn 2015 — 2025.
Một số nội dung chính của Đề án như tập trung thực hiện vụ việc tham gia tố tụng, nâng cao chất lượng dịch vụ TGPL, tăng cường công tác truyền thông về TGPL, tăng cường năng lực cho đội ngũ người thực hiện TGPL đã được thực hiện tốt. Kết quả, số lượng vụ việc tham gia tố tụng năm 2017 tăng 150% so với cùng kỳ năm 2016.
Công tác truyền thông cũng được tăng cường khi năm 2017 có 42 tỉnh nhận được sự hỗ trợ ngân sách cho hoạt động thiết lập đường dây nóng cho người dân. Công tác bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng TGPL cũng được chú trọng.
Số lượng người thực hiện TGPL được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng tham gia tố tụng trong lĩnh vực hình sự, dân sự, hành chính tăng lên; chất lượng vụ việc không ngừng được nâng cao, đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý ngày càng tham gia nhiều hơn trong các vụ việc tranh tụng trước Tòa án.
Các địa phương tiếp tục thực hiện rà soát hoạt động của các chi nhánh, câu lạc bộ TGPL. Đến nay, đã có 22 Chi nhánh thuộc 12 Trung tâm TGPL Nhà nước giải thể so với trước khi thực hiện Đề án, trên toàn quốc hiện có 14 Trung tâm không có Chi nhánh, có 648 Câu lạc bộ TGPL đã giải thể hoặc sáp nhập với các Câu lạc bộ khác ở địa phương.
Đặc biệt, năm 2017, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý vụ việc TGPL đã được đẩy mạnh thông qua tiếp nhận, hướng dẫn các Trung tâm TGPL Nhà nước cập nhật vụ việc tham gia tố tụng lên hệ thống quản lý vụ việc TGPL.
Tính đến nay, Cục TGPL đã tiếp nhận 7.648 vụ việc tham gia tố tụng của 63 Trung tâm TGPL Nhà nước các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trên Phần mềm quản lý vụ việc TGPL.
Qua việc cập nhật vụ việc của các Trung tâm, Cục có thể theo dõi, quản lý được quá trình nghiệp vụ từ khi tiếp nhận, thụ lý vụ việc, phân công đánh giá kết quả, chất lượng các vụ việc TGPL đã được thực hiện.
Có thể nói, những chính sách do Cục tham mưu kịp thời, phù hợp với tình hình thực tiễn của công tác TGPL đã tạo được động lực rất lớn cho đội ngũ người thực hiện TGPL, nhất là đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, giúp người thực hiện TGPL yên tâm công tác, gắn bó với công tác TGPL.
Chính vì vậy, trong năm 2017, hoạt động TGPL đã có những bước tiến mạnh. Theo số liệu thống kê của 63 Trung tâm TGPL Nhà nước trong năm 2017, các Trung tâm đã thực hiện 87.906 vụ việc TGPL cho 87.268 lượt người, trong đó có 16.280 vụ việc tham gia tố tụng tăng 150% so với cùng kỳ năm 2016.
Đặc biệt, một số địa phương có số lượng vụ việc tham gia tố tụng tăng rất mạnh như: TP Hồ Chí Minh (tăng tới 583%), Tuyên Quang (tăng 215%), Bắc Kạn (tăng 204%), Cao Bằng (tăng 190%), Lạng Sơn (tăng 189%), Đắk Lắk (tăng 152%)…
Đa dạng hóa chủ thể cung cấp dịch vụ TGP
Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án, cần phải đổi mới tư duy và nhìn nhận công tác TGPL như là một loại hình dịch vụ sự nghiệp công, cần phải đa dạng hóa các chủ thể cung cấp dịch vụ, đa dạng hóa nguồn lực tài chính, bao gồm các tổ chức sự nghiệp do Nhà nước thành lập và các doanh nghiệp tư nhân tham gia, tạo sự cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm chất lượng dịch vụ cho người thụ hưởng.
Xã hội hóa TGPL được hiểu là Nhà nước tạo cơ chế huy động mọi lực lượng xã hội cùng tham gia vào việc thực hiện các hoạt động TGPL bằng các hình thức phù hợp trong khả năng của mình (nghiên cứu, tư vấn pháp luật, cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật…).
Đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động TGPL để huy động luật sư có kinh nghiệm, đạo đức và bản lĩnh nghề nghiệp; các tổ chức hành nghề luật sư có uy tín tham gia thực hiện TGPL để người dân có quyền tiếp cận hoạt động TGPL với chất lượng cao.
Đồng thời, xã hội hóa TGPL cũng là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội tham gia vào quá trình thực hiện pháp luật về TGPL, đáp ứng yêu cầu TGPL đa dạng, phong phú của người dân.
Theo đó, Nhà nước chi trả tiền bồi dưỡng theo vụ việc cho luật sư thực hiện TGPL theo yêu cầu của Nhà nước hoặc ký hợp đồng theo cơ chế đặt hàng thực hiện dịch vụ công với các luật sư, tổ chức hành nghề luật sư.
Bộ Tư pháp sẽ thực hiện hỗ trợ bằng nguồn ngân sách Trung ương đối với các vụ việc TGPL trong lĩnh vực tố tụng tại các địa phương chưa tự cân đối được ngân sách thông qua việc ký hợp đồng với các Trung tâm TGPL và các luật sư, tổ chức hành nghề luật sư và hỗ trợ trong trường hợp ngân sách địa phương không có điều kiện chi trả.
Các tổ chức hành nghề luật sư, luật sư không bảo đảm chất lượng theo yêu cầu của Nhà nước thì không được tiếp tục ký hợp đồng và hỗ trợ kinh phí để thực hiện TGPL.
Có thể nói, việc tạo cơ chế đặt hàng thực hiện dịch vụ công để huy động luật sư, tổ chức hành nghề luật sư có uy tín, kinh nghiệm tham gia TGPL sẽ tạo điều kiện người dân có quyền tiếp cận với dịch vụ có chất lượng cao.
Đồng thời, thông qua cơ chế này thực hiện được việc điều phối về nguồn nhân lực giữa các địa phương trong toàn quốc, khắc phục được tình trạng thiếu nguồn lực thực hiện TGPL ở các địa phương có điều kiện khác nhau.
Để góp phần nâng cao chất lượng TGPL nhằm bảo đảm cho đối tượng thuộc diện TGPL được hưởng dịch vụ có chất lượng cao, cần xây dựng cơ chế lựa chọn tổ chức hành nghề luật sư, luật sư có đủ điều kiện tham gia thực hiện TGPL theo cơ chế đặt hàng; công bố rộng rãi danh sách người thực hiện TGPL và tổ chức hành nghề luật sư được Nhà nước ký hợp đồng cung cấp dịch vụ công để người được TGPL lựa chọn khi có nhu cầu.
Đồng thời, để bảo đảm chất lượng dịch vụ TGPL cung cấp cho người được TGPL, cần phải xây dựng cơ chế lựa chọn tổ chức hành nghề luật sư, luật sư, chuyên gia để thực hiện việc kiểm soát, đánh giá chất lượng vụ việc TGPL và xây dựng Bộ Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng vụ việc TGPL cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Theo đó, để đảm bảo chất lượng dịch vụ TGPL tương đương dịch vụ pháp lý trong thị trường dịch vụ pháp lý, cần quy định người thực hiện TGPL là Trợ giúp viên pháp lý và luật sư, có lộ trình chuyển đổi Trợ giúp viên pháp lý sang luật sư, nâng cao năng lực cho đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, bảo đảm sau năm 2025 người thực hiện TGPL là luật sư.
Trợ giúp viên pháp lý đã tham gia tố tụng đạt chỉ tiêu vụ việc được giao hàng năm và bảo đảm chất lượng được chuyển đổi sang luật sư mà không phải qua đào tạo và tập sự hành nghề luật sư. Nhà nước ký hợp đồng thường xuyên với luật sư hoặc hợp đồng vụ việc với luật sư hành nghề cung cấp dịch vụ TGPL.
Đồng thời, tiếp tục thực hiện cơ chế lựa chọn luật sư giỏi, có kinh nghiệm, tổ chức hành nghề luật sư có uy tín thực hiện TGPL và giám sát, kiểm soát, đánh giá chất lượng vụ việc TGPL.
Ngoài ra, Nhà nước có chính sách khuyến khích, vinh danh, tạo điều kiện để luật sư tham gia TGPL nhằm thu hút nhiều luật sư có kinh nghiệm, trình độ, bản lĩnh nghề nghiệp thực hiện TGPL.
Trong thời gian tới, Bộ Tư pháp, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và Hội Luật gia Việt Nam cần tiếp tục tăng cường công tác phối hợp, kết nối trong hoạt động TGPL của Nhà nước và việc thực hiện nghĩa vụ TGPL của luật sư nhằm cụ thể hóa trách nhiệm và đẩy mạnh hoạt động TGPL của các luật sư trên toàn quốc.
Có thể nói, việc thực hiện hiệu quả các nội dung của Đề án đã tạo cơ sở pháp lý cho sự đổi mới công tác TGPL, với những giải pháp, cơ chế để huy động, khuyến khích đông đảo đội ngũ luật sư, tổ chức hành nghề luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý cho những người yếu thế trong xã hội.
Như vậy, trách nhiệm xã hội của luật sư, tổ chức hành nghề luật sư đối với công tác TGPL ngày càng được khẳng định trong tình hình mới.
Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức của người dân và toàn xã hội về vị trí, vai trò của hoạt động TGPL cũng như trách nhiệm của đội ngũ luật sư trong việc mang lại những giá trị xã hội cho công tác mang đậm tính chất nhân văn này.
