Cách đây ít năm, trong một chuyến công tác đến cao nguyên Đồng Văn, Hà Giang, cuộc gặp gỡ với một nữ cán bộ xã người dân tộc H’ Mông và những câu chuyện chị kể về chuyện học, chuyện nhà, chuyện chồng khiến tôi nhớ mãi. Chị tên là Ly Thị Kía sinh năm 1981, ở thời điểm đó đang là Phó Chủ tịch UBND xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn, Hà Giang.
Câu chuyện phấn đấu của một nữ cán bộ người dân tộc thiểu số
Trước thời điểm gặp tôi vài tháng, chị Ly Thị Kía vừa nhận tấm bằng Đại học tại chức kinh tế. Và để có ngày nhận tấm bằng đại học, chị Kía đã phải mang tiếng là đứa con bất hiếu cãi lời cha mẹ. “Bố mẹ cổ hủ lắm, không cho con gái đi học đâu. Bố mẹ bảo con gái lớn là đi tìm chồng thôi chứ không cần đi học.
Vì con gái là con người ta nên có đi học nên người thì cũng là người của nhà người ta, đi học làm gì cho phí. Bố mẹ nói thế nhưng tôi vẫn quyết đi học. Tôi bảo với mẹ: “Mẹ ơi, không cho nhưng con vẫn phải đi. Con muốn biết cái chữ, con muốn cuộc đời con phải sống khác cuộc đời mẹ. Không thể cứ lầm lũi mãi thế này được”.
Chị Kía trốn nhà đến lớp. Học hết lớp 5, chị được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ xã. Lúc đó, chị Kía đã 18 tuổi. Chị quyết tâm theo lớp bổ túc trên huyện, rồi cơm đùm cơm gói về thị xã Hà Giang học đại học tại chức. Miệt mài 4 năm, chị có tấm bằng đại học.
Chồng chị Kía mặc dù cũng công tác ở chính quyền, là Phó Chủ tịch UBND xã Phố Cáo, nhưng anh vẫn còn nếp nghĩ của đàn ông người Mông, tuyệt đối không đỡ đần gì vợ. Chị Kía luôn phải gồng mình nỗ lực với công việc ở xã, rồi việc nhà để thu xếp thời gian đi học.
“Phụ nữ Mông thiệt thòi rất nhiều. Làm gì thì làm, chứ khi đã về đến nhà là việc nhà đến tay mình hết. Chồng hoặc ôm con xem tivi, hoặc mời khách đến nhà uống rượu cà kê. Con nhỏ đi mẫu giáo chồng cũng chẳng đón hộ, mình bận việc xã, con phải đeo chìa khóa ở cổ tự về mở cửa đợi mẹ. Tối về nhà tối mắt giặt giũ, nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, khi chồng con đã đi ngủ hết thì mình lại chong đèn học bài” – chị Kía cho biết.
Từ câu chuyện của chị Kía có thể thấy với phụ nữ dân tộc H’Mông, trường hợp quyết tâm vượt rào cản đi học, để có công việc ổn định như người phụ nữ này không phải là nhiều.
Bởi người H’Mông quan niệm “con gái không có cái trách nhiệm đi ra xã hội” nên không cần học nhiều chữ và câu nói cửa miệng của người đàn ông H’Mông luôn là: “Đàn bà con gái chả làm được cái gì đâu mà!”. Những việc phụ nữ làm quần quật cả đời vì gia đình, chồng con không bao giờ được tính là “việc”.
Định kiến và khuôn mẫu giới “trói chặt” nhận thức
Vấn đề này đã một lần nữa được đề cập tại hội thảo chính sách “Thách thức và giải pháp để phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS) không bị bỏ lại phía sau” do Hội LHPN Việt Nam, Ủy ban Dân tộc và Cơ quan Liên Hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tổ chức mới đây.
Tại hội thảo, những con số giật mình đã được đưa ra: Nhận thức của phụ nữ DTTS và cộng đồng người DTTS bị ảnh hưởng nặng nề của định kiến và khuôn mẫu giới về phân công công việc trong gia đình, áp đặt công việc nội trợ, chăm sóc trẻ em, người già, người ốm trong gia đình là trách nhiệm, nghĩa vụ của phụ nữ (74% phụ nữ DTTS và 5% trẻ em gái DTTS thường xuyên đảm nhận công việc đi lấy nước sinh hoạt trong hộ gia đình, so với tỷ lệ tương ứng của cả nước là 65% và 2%.
Có 20% hộ gia đình DTTS mất hơn 30 phút đi lấy nước sinh hoạt, so với tỷ lệ tương ứng của cả nước là gần 4%); bạo lực gia đình ở hộ gia đình DTTS trầm trọng hơn so với hộ gia đình người Kinh (khoảng 22,3% phụ nữ DTTS cho biết trong đời đã từng chịu đựng quan hệ tình dục không mong muốn với bạn tình, so với tỷ lệ chung cả nước là 13,3%, bạo lực tinh thần đối với phụ nữ DTTS do người chồng gây ra là 48,8%, cao hơn gần 1,7 lần so với tỷ lệ chung cả nước là 28,9%; nhiều phụ nữ DTTS có thái độ chấp nhận bạo lực do người chồng hoặc bạn tình gây ra hơn là phụ nữ người Kinh).
Và đặc biệt, theo TS. Nguyễn Thị Mai Hoa - Ủy viên Thường trực Ủy ban Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội thì có một thực tế rằng, khi đến làm việc với các xã vùng DTTS không có nghĩa là đã có thể gặp được nữ cán bộ người dân tộc DTTS.
Vì theo thống kê, nữ cán bộ người DTTS chỉ chiếm 23,79% tổng số cán bộ công chức các xã vùng DTTS. Càng khu vực có điều kiện kinh tế-xã hội thấp và đông đồng bào DTTS sinh sống thì tỷ lệ nữ trong số cán bộ công chức là người DTTS càng thấp. Chưa đến 25% phụ nữ DTTS là công chức, cán bộ làm việc trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội...
Một trong nhưng nguyên nhân được TS. Nguyễn Thị Mai Hoa lý giải, đó là chuỗi rào cản từ tình trạng bất bình đẳng giới trong cộng đồng DTTS khiến tỷ lệ phụ nữ DTTS biết đọc, biết viết chữ phổ thông còn thấp, trình độ nhận thức không đồng đều; khiến đời sống của một bộ phận phụ nữ DTTS còn nhiều khó khăn, bị cản trở bởi phong tục tập quán lạc hậu; khiến họ thiếu năng lực tham gia, chưa sẵn sàng tâm thế để được trao quyền bình đẳng…
Trên cơ sở tổng quan một số vấn đề xã hội đối với phụ nữ DTTS, PGS.TS Đặng Thị Hoa – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu gia đình và giới đã đưa ra một số khuyến nghị và giải pháp, trong đó có nội dung tăng cường các kênh thông tin đến với vùng DTTS, đặc biệt là các kênh thông tin đối với phụ nữ, qua đó tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho phụ nữ DTTS về quyền của phụ nữ trong mọi mặt của đời sống để vượt qua những hủ tục, phong tục tập quán, quan niệm lạc hậu, về tảo hôn, về bạo lực gia đình…
Tiêu chí đánh giá một gia đình hạnh phúc
Còn ở góc độ Bộ tiêu chí ứng xử trong gia đình, trong quá trình thí điểm, Bộ tiêu chí đã đến được với một số địa phương có đông đồng bào DTTS như Cao Bằng, Lào Cai, Yên Bái, Đắk Lắk… và một trong nhưng nội dung Bộ tiêu chí đề cập là sự bình đẳng trong quan hệ vợ chồng.
Việc nhấn mạnh quyền bình đẳng trong quan hệ vợ chồng là hướng đến bảo vệ quyền lợi của người phụ nữ vốn đã hàng trăm năm nay luôn bị coi là “con rùa ở xó cửa ” như quan niệm của người H’Mông, là “thuyền theo lái gái theo chồng” như quan niệm của người Kinh…
“Việc thực hiện bình đẳng là tiêu chí đánh giá một gia đình hạnh phúc và được thể hiện trong mọi khía cạnh của đời sống hôn nhân như cùng chia sẻ công việc gia đình, chăm sóc con cái; được thỏa mãn những nhu cầu cá nhân như giải trí, học tập, tham gia hoạt động xã hội, cộng đồng; được bàn bạc, trao đổi, tham gia vào quá trình ra quyết định trong gia đình cũng như bình đẳng, tôn trọng trong đời sống tình dục hay kế hoạch hóa gia đình” – theo Bộ tiêu chí.
Ngày 6/3, nguồn tin của Báo Pháp luật Việt Nam cho hay, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Giang vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với đối tượng có hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, quy định tại Điều 201 của Bộ Luật hình sự.
Việc bỏ lại xe khi bị Cảnh sát giao thông tạm giữ sẽ ảnh hưởng như thế nào trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính sau này? Người vi phạm giao thông không nộp phạt, bỏ lại xe của mình sẽ bị xử lý như thế nào?
Ứng dụng ngân hàng số phiên bản mới - PVConnect của PVcomBank không chỉ mang đến những trải nghiệm hiện đại, mà còn tập trung tối ưu tương tác với người dùng.
Theo đó, các doanh nghiệp này bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính do vi phạm công bố thông tin, cùng với đó là các tài liệu liên qua đến phát hành trái phiếu.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Một nhóm 52 đối tượng vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Đông Anh, Hà Nội triệu tập để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng trên địa bàn.
Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, đây là vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 7 công nhân tử vong, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây đau thương mất mát đến nhiều gia đình công nhân.
Ngày 20 và 23/4/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can và các quyết định tố tụng đối với 06 đối tượng liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn.
Nhóm đối tượng đã lấy trộm hàng chục tấm thép lưới loại B40, dùng để chắn gia súc trên tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đoạn qua xã Quỳnh Mỹ (Quỳnh Lưu - Nghệ An).
Trần Mạnh Hùng (sinh năm 1980) là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng đã bị bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động”.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.