Từ năm 2017, ngay tại thời điểm những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng) mới bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam thông qua đường xách tay, nhập lậu, Chính phủ đã sớm quan tâm đến vấn đề quản lý các sản phẩm này.
Theo đó, Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành liên quan được yêu cầu nghiên cứu để đề xuất chính sách quản lý phù hợp. Trong hơn 4 năm qua, các bộ, ngành liên quan đã phối hợp cùng nhau, đánh giá toàn diện và chuyên sâu đối với những sản phẩm này cũng như thể hiện nguyện vọng cần có hướng giám sát, quản lý các sản phẩm này để ngăn ngừa tình trạng buôn lậu và các hệ lụy ngoài tầm kiểm soát. Hiện không chỉ có người dùng, cộng đồng mà các bộ, ngành cũng đang mong chờ Chính phủ sớm thông qua chính sách để các đưa các sản phẩm này vào guồng quản lý.
Nỗ lực từ sớm để có thể đưa thuốc lá thế hệ mới vào kiểm soát
Sau khi có chỉ đạo từ Chính phủ từ năm 2017 về việc đề xuất hướng quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới, các bộ ban ngành liên quan đã vào cuộc và đầu tư các nguồn lực cần thiết cho việc nghiên cứu sản phẩm, tham khảo các chính sách quản lý từ những quốc gia trên thế giới dựa trên những điều kiện thực tế tại Việt Nam. Bộ Công Thương chịu trách nhiệm chính bên cạnh sự tham gia của Bộ Y tế, Bộ Tư Pháp, Bộ Tài chính, các Viện nghiên cứu và các Hiệp hội liên quan.
Hàng loạt hội thảo liên bộ, liên ngành được tổ chức nhằm hiểu rõ sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, hiểu rõ khung pháp lý hiện hành đang được áp dụng với thuốc lá điếu trong nước, chính sách của các nước đối với thuốc lá thế hệ mới và cả Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) mà Việt Nam là một trong những quốc gia thành viên. Ý kiến của các chủ thể liên quan như nhà sản xuất các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, người tiêu dùng, đại diện ngành giáo dục và chuyên gia quốc tế cũng được thu thập tại các hội thảo, tọa đàm này, làm cơ sở khoa học cho quá trình xây dựng chính sách.
Bên cạnh đó, sự hoàn thiện và lợi thế của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá do Quốc hội ban hành 2012 cũng là cơ sở tham chiếu phù hợp để xem xét quản lý các sản phẩm này. Tại các hội thảo dành cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, các chuyên gia nhận định có thể áp dụng Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đối với những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới phù hợp với định nghĩa của Luật.
Đồng thời, Luật cũng cho thấy việc kiểm soát đối với những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã phù hợp định nghĩa của Luật cũng phù hợp với Công ước Khung FCTC. Theo đó, nghị quyết của Hội nghị Các bên lần thứ 8 (COP 8) về kiểm soát thuốc lá do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chủ trì cũng đã khẳng định thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá và yêu cầu các nước kiểm soát sản phẩm này theo luật nước sở tại.
Trong năm 2020, để thúc đẩy tiến độ quản lý các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bằng công văn 8750, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương đề xuất chính sách quản lý đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng (tại văn bản số 4861/VPCP-CN); báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2020.
Không thể trì hoãn quản lý để chống lãng phí nỗ lực của bộ, ngành
Mới đây, đại diện Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương - đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì dự thảo quản lý thuốc lá thế hệ mới) cho biết, hiện Bộ đang nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ về chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới, đảm bảo chặt chẽ, phù hợp Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và Chiến lược Quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, phù hợp thông lệ quốc tế.
Thông lệ quốc tế ở đây chính là các nội dung của Công ước Khung FCTC mà Việt Nam tham gia ký kết cũng như chính sách quản lý những sản phẩm này hiện đang được áp dụng hoặc xem xét áp dụng tại các quốc gia trên thế giới.
Hiện nay, chỉ tính riêng một loại sản phẩm thuốc lá làm nóng đã được Cục Quản lý Thực phẩm, Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép kinh doanh, thì sản phẩm này đã chính thức có mặt tại 67 nước, với khoảng 2/3 trong số này là các quốc gia thành viên của Công ước Khung. Điều này cho thấy, Công ước Khung không phải là một rào cản pháp lý.
Bên cạnh đó, New Zealand, Philippines cũng đã bắt đầu xem xét để đưa thuốc lá làm nóng trở thành một phần của chính sách y tế công tại các quốc gia này. Uruguay – quốc gia Nam Mỹ vốn luôn có truyền thống cứng rắn với chính sách kiểm soát thuốc lá cũng đã quyết định gỡ bỏ lệnh cấm đối với thuốc lá làm nóng và coi đây như một kết quả của quá trình tìm kiếm giải pháp cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Trao đổi tại hội thảo “Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới – Tiêu chuẩn chất lượng hướng tới An toàn Sức khỏe Cộng đồng” do Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào tháng 8/2019, các chuyên gia cũng cho rằng, cùng với việc khuyến khích người đang hút thuốc bỏ thuốc, ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá, thì một trong những cách tiếp cận đối với nhóm người tiếp tục hút thuốc là chuyển sang sử dụng những sản phẩm thay thế ít nguy hại hơn.
Còn trong Hội thảo với chủ đề Phòng chống buôn lậu thuốc lá được tổ chức bởi Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam (tổ chức vào tháng 7/2020), những mặt phương hại của việc buôn lậu thuốc lá cũng được mổ xẻ.
Theo đó, Nhà nước thất thu một khoản ngân sách khổng lồ (ước tính lên đến 8.500 tỷ đồng/năm), trong khi ngốn thêm nguồn lực cho các lực lượng chức năng tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá, mà thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đang trở thành những sản phẩm được giới buôn lậu quan tâm do nhu cầu tiêu thụ trong nước ngày càng tăng cao. Với các sản phẩm như thuốc lá, một khi chưa thể kiểm soát được chất lượng sản phẩm thì sức khỏe của cộng đồng cũng bị “thả nổi” theo.
Thực tế đời sống cho thấy nhu cầu về một chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới là rất cần thiết, không chỉ đối với các cơ quan quản lý, nhà sản xuất mà quan trọng hơn cả là nhu cầu của người tiêu dùng – là những người hút thuốc lá trưởng thành nhưng không thể cai bỏ thuốc lá điếu vì nhiều lý do và nhu cầu giảm tác hại thuốc lá của họ bằng những sản phẩm thay thế là rất lớn.
Tại Việt Nam, dự báo số người hút thuốc lá trong dân số sẽ lên đến 18 triệu người vào năm 2025, bao nhiêu phần trăm trong số họ có thể cải thiện sức khỏe, giảm tác hại thuốc lá khi một chính sách quản lý phù hợp được thông qua?
Hiệu ứng xã hội tích cực từ một quyết sách phù hợp là điều có thể kỳ vọng. Và một chính sách phù hợp cần được thông qua càng sớm càng tốt!
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xây dựng Công ước Khung về Kiểm soát Thuốc lá (FCTC) với sự tham gia của 193 quốc gia, trong đó Việt Nam là một trong các nước thành viên và việc giảm tác hại thuốc lá được khẳng định là phù hợp với Công ước này.
Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan ban ngành là giải pháp tối ưu để sớm đưa thuốc lá thế hệ mới vào kiểm soát, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.
Theo ý kiến của các đại biểu tại hội thảo “Tháo gỡ quan ngại để quản lý thuốc lá thế hệ mới” cuối tháng 11 vừa qua, thuốc lá thế hệ mới cũng phải sớm chịu sự kiểm soát của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện hành.
Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết, đơn vị vừa phát hiện một hộ kinh doanh về chăm sóc da trên địa bàn Quận 7 ba lần bị xử phạt do lấn sân sang phẫu thuật thẩm mỹ, liên tục đổi địa bàn hoạt động.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.