Những già làng ở xã Xuân Minh, huyện Quang Bình (tỉnh Hà Giang) bảo, cơn lũ lịch sử diễn ra vào đêm 15 rạng sáng 16/9/2022 ở địa phương này là cả thế kỷ mới có một lần. Người ta chỉ nhớ rằng, ở khoảnh khắc ấy bỗng chốc có tiếng nổ lớn ở đỉnh những dãy núi trùng điệp kia, sau đó là tiếng ầm ào của đất, đá, nước tràn về. Trong đêm tối tất cả chỉ biết co cẳng chạy khỏi nơi trú ẩn để thoát thân mặc cho tài sản, hoa màu bị lũ cuốn phăng.

Anh Đặng Chàn Sênh (trú tại thôn Nậm Chàng, xã Xuân Minh) kể, chỉ một khoảng khắc bao năm công sức phấn đấu của vợ chồng anh đều mất trắng. Cơn lũ đi qua đã cuốn luôn ngôi nhà, hiện trường giờ chỉ là những tảng đá lô nhô và cát trắng. Thứ còn lại may mắn giữ được là tính mạng của vợ con. Hiện gia đình đang sống tạm ở ngôi nhà cũ trước đó đã bỏ hoang. Hiện, nhờ chính quyền địa phương và các nhà hảo tâm giúp đỡ, gia đình anh vẫn đang cố gắng “cầm hơi” sống qua ngày.

Anh Đặng Phụ Châm (thôn Nậm Chàng, xã Xuân Minh) cùng là một trong những nạn nhân của trận lũ lịch sử đêm ấy. Anh Châm tường thuật: “Khoảng 2h sáng, trong lúc đang ngủ tôi thấy có tiếng động lớn, nghĩ có chuyện chẳng lành nên bò dậy xem thì đã thấy lũ cuốn đến tận nền nhà nên cả nhà dắt nhau tháo chạy ra bên ngoài. Tôi còn định dắt hai chiếc xe máy chạy ra nhưng không kịp, lũ cuốn đi tất cả rồi. Sau khi xảy ra vụ việc, các nhà hảo thâm đã đến hỗ trợ chăn màn, quần áo để duy trì cuộc sống trước mắt”.

Theo anh Châm, gia đình anh không chỉ mất nhà, mà còn mất nhiều diện tích ruộng. số diện tích mất đi mỗi vụ thu hoạch khoảng 60 bao thóc và thêm gần 1 ha chè cũng mất trắng.

Đó là chưa kể, nhiều hộ gia đình sau khi nhận được tiền đền bù của thủy điện Xuân Minh trong khi chưa kịp mang đi gửi ngân hàng thì đã bị lũ cuốn mất.

Chị Dương Thị Sình là một trong những gia đình chịu nhiều thiệt hại nhất, trận lũ lịch sử không chỉ lấy mất nhà, mất xe SH, xe con, mà còn mất luôn cả két sắt chứa 500 triệu đồng.

Ở Xuân Minh, HTX chè Minh Quang là một trong những doanh nghiệp trẻ có tiềm năng của địa phương, nhưng sau cơn lũ ấy, doanh nghiệp gần như đang phải gây dựng lại từ đầu.

Trao đổi với Báo Pháp luật Việt Nam về công tác khắc phục thiệt hại cho đến thời điểm hiện tại, ông Mai Công Minh - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Minh cho hay, sau khi lũ quét xảy ra, xã đã cử cán bộ xuống địa bàn để giúp người dân ổn định chỗ ở, thống kê thiệt hại.

Đối với những gia đình mất nhà, trôi mất tài sản trước mắt xã đã ủng hộ mì tôm, đồng thời phối hợp cùng huyện tổ chức san lấp, tạo mặt bằng để người dân có đường đi lại. Đối với những gia đình mất nhà ở, xã đang cùng huyện rà soát để có hướng hỗ trợ xây dựng nhà mới.

Bài và ảnh: Phàn Giào Họ