Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 30 °C
Hải Phòng 25 °C
Đà Nẵng 27 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 30°C
  • Hải Phòng Hà Nội 25°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 27°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Báo động “bom nổ chậm” mang tên rác điện tử

Thương trường
20/08/2020 10:50
Diệu Bảo
aa
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc vứt pin hoặc rác điện tử bừa bãi có thể bị phạt tiền nặng hoặc lãnh án tù, nhưng ở nước ta vẫn chưa có quy định và chế tài cụ thể cho những thói quen “độc hại” này.


Anh201.

Chương trình Việt Nam tái chế do Apple và HP tài trợ.

Thói quen độc hại

Năm 2019, Việt Nam thải ra môi trường khoảng 100 nghìn tấn rác thải điện tử. Với tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế nước ta, các nhà khoa học ước tính, đến năm 2025, lượng rác điện tử có thể đạt gấp đôi, gấp ba lần hiện nay.

Cụ thể hơn, khi mức sống của người dân cải thiện, tập trung nhiều nhất ở các đô thị, thì nhu cầu về thiết bị điện tử gia dụng có xu hướng gia tăng. Tính sơ sơ một gia đình khoảng 4 người sống ở thành phố có thể sở hữu từ 1 chiếc ti-vi, 2 chiếc điều hoà, 2 chiếc quạt máy, 1 chiếc tủ lạnh trở lên, chưa kể đến các thiết bị điện tử nhỏ như laptop, ipad, điện thoại, pin dự phòng, máy sấy tóc…

Đồ dùng điện tử thường có tuổi thọ lâu dài nên không thuộc loại rác vứt đi hàng ngày. Tuy nhiên, pin điện tử, dây sạc điện thoại, phích cắm là những đồ điện tử dễ hỏng và dễ vứt nhất. Chương trình Môi trường Liên Hợp quốc đã đưa ra số liệu như sau: Vào năm 2019, mỗi người dân Việt Nam thải ra trung bình 1,3kg chất thải điện tử, tương đương 116.000 tấn trên cả nước.

Dù rác điện tử hiện mới chiếm tới 2% trong tổng số lượng rác thải rắn hiện nay nhưng nguy cơ ô nhiễm môi trường và mức độ độc hại cho sức khoẻ con người còn có thể cao hơn. Theo Thông tư 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ Tài nguyên Môi trường, rác thải điện tử nằm trong danh mục chi tiết của các chất thải nguy hại và chất thải có khả năng là chất thải nguy hại.

Các thiết bị điện và điện tử chứa các vật liệu, linh kiện và hoá chất khác nhau. Các chất này có thể vô hại trong thời gian sử dụng nhưng lại có thể trở nên cực kì độc hại khi thiết bị được tháo dỡ hoặc xử lý không đúng cách.

Người Việt có thói quen vứt pin đã sử dụng vào thùng rác mà không nhận thức được rằng pin hoặc ắc-quy là loại chất thải độc hại và rất khó phân huỷ. Trong pin có chứa các kim loại nặng như chì, kẽm, cadmium và thủy ngân; nếu chúng bị chôn sẽ gây ô nhiễm lòng đất và nguồn nước ngầm, còn nếu bị đốt sẽ tạo thành khói độc gây ô nhiễm không khí.

Như vậy, ngoài thói quen vứt rác không phân loại, người Việt còn có thói quen bán đồ điện tử cũ hỏng cho các bên mua ve chai, đồng nát, hay cơ sở thu gom tự phát như cửa hiệu đồ điện tử cũ, đại lý thu mua phế liệu.

Ngoài ra, còn có một số làng nghề chuyên tái chế đồ điện tử như Tề Lỗ (Vĩnh Phúc), Dị Sử (Hưng Yên), Tràng Minh (Hải Phòng)... Tuy nhiên, hiện nay công tác thu gom rác điện tử mới chỉ dừng ở mức độ vận động thu gom; còn công tác xử lý rác điện tử mới hầu như dừng ở khâu đoạn sơ chế như tháo dỡ, phân tách nhựa, đồng, nhôm…

Còn một hình thức khác được quy định trong Thông tư số 34/2017/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên Môi trường là các nhà sản xuất phải tổ chức thu hồi sản phẩm thải bỏ do mình đã bán ra thị trường Việt Nam, thiết lập điểm hoặc hệ thống các điểm thu hồi sản phẩm thải bỏ, sau đó xử lý hoặc xuất khẩu ra nước ngoài để xử lý.

Tuy nhiên, cho đến nay, hoạt động thu hồi rác điện tử từ các cơ sở sản xuất chưa thực sự được đẩy mạnh, nhiều doanh nghiệp cũng chưa quan tâm đến việc thực hiện quy trình này. Đối với một số công ty nước ngoài lớn như Samsung, OPPO đều có ghi rõ chính sách thu hồi các sản phẩm điện tử cũ, hỏng do hãng sản xuất, nhưng phần lớn người dân không biết hoặc không để ý đến quy định này.

Khi được hỏi về việc vứt rác thải điện tử như thế nào, chị Dung - một cư dân sống tại quận Cầu Giấy (TP. Hà Nội) cho biết: “Thỉnh thoảng sẽ có những người đi qua đường rao mua ti vi, tủ lạnh cũ nên khi gia đình có đồ điện tử cũ, hỏng, tôi thường nghĩ đến đối tượng này đầu tiên. Người mua sẽ căn cứ vào loại đồ điện tử để ra giá nên thông thường giá bán sẽ cao hơn so với người mua đồng nát (tính theo cân). Còn nếu có thời gian thì tôi sẽ mang ra cửa hàng thu mua đồ điện tử cũ.

Quản lý như nào?

Do chưa có quy định cụ thể nên việc xử lý rác điện tử vẫn còn mang tính tự phát, manh mún, mới dừng ở mức vận động ý thức. Trong những năm qua, một số câu lạc bộ học sinh, sinh viên, tổ chức cộng đồng, doanh nghiệp đã kiên trì đưa ra các chương trình kêu gọi người dân có ý thức hơn với thói quen xả rác thải điện tử của mình.

Như chương trình “Việt Nam tái chế” (thu hồi và tái chế miễn phí các sản phẩm điện tử bị lỗi, hư hỏng) do Tập đoàn Apple và HP tài trợ, chương trình “đồng hành bảo vệ môi trường” của hệ thống VinCommerce (thu hồi pin đã qua sử dụng trên hơn 400 cửa hàng, siêu thị thuộc hệ thống Vinmart), chương trình “đổi pin lấy cây xanh” tại Trường THPT Yên Dũng số 3 (huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang),…

Tuy nhiên, nếu không có hành lang pháp lý cụ thể thì những nỗ lực nêu trên cũng chỉ như “muối bỏ bể”. Phần lớn người Việt Nam vẫn quan niệm rác thải điện tử là một nguồn lợi nhiều hơn là một nguồn thải có thể gây hại đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Chính vì vậy, nhiều người dân, gia đình dù có đồ điện tự cũ, hỏng cũng không đem đi xử lý mà giữ lại trong nhà để tìm cách bán đi sinh lợi.

Bên cạnh đó, nhiều nhà máy xử lý chất thải điện tử thô sơ không được vận hành một cách an toàn, nhưng các cơ quan chức năng lại khó bề can thiệp bởi chưa có chế tài cụ thể. Quản lý rác điện tử hiện chỉ được làm qua loa ở nhiều địa phương, chủ yếu vận động thu gom, tuyên truyền để người dân bỏ rác đúng nơi quy định.

Nhiều chuyên gia cho rằng cần phải quy định rõ hơn về trách nhiệm của các đơn vị sản xuất - kinh doanh, dịch vụ trong việc thu hồi sản phẩm thải bỏ, kể cả trách nhiệm của hộ gia đình về xử lý chất thải điện tử trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi, bổ sung. Điều này cũng là xu hướng chung của thế giới.

Thiết nghĩ, tình hình xử lý rác thải công nghệ, rác thải điện tử ở Việt Nam chỉ có thể cải thiện nếu có được sự quan tâm sát sao, đồng bộ từ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cùng với công tác nâng cao ý thức phân loại rác thải từ nguồn cho người dân, cần phải có nhiều chương trình, phong trào về các hình thức, địa điểm thu gom, xử lý rác để người dân biết tới và thực hiện. Theo đó, cũng cần có những chế tài nghiêm minh để xử lý doanh nghiệp, người dân vi phạm để răn đe, hướng tới những thói quen đúng đắn trong cộng đồng.

Nếu không quản chặt, Việt Nam có nguy cơ trở thành nơi hứng “bãi rác” điện tử

Theo báo cáo của Hiệp hội Quốc tế về xử lý và tái chế rác thải điện tử (WEEE Forum), năm 2019 thế giới sản sinh ra 53,6 triệu tấn rác thải điện tử, trong đó châu Á tạo ra nhiều nhất (24,9 triệu tấn), tiếp đến là châu Mỹ (13,1 triệu tấn), châu Âu (12 triệu tấn), rồi mới đến châu Phi và châu Đại Dương.

Trong đó, chỉ có khoảng 17% rác điện tử được tái chế, phần còn lại được đưa đến các bãi chôn lấp, lò đốt rác hoặc không được xử lý. Thành phần đồ điện tử bị vứt đi nhiều nhất là pin, phích cắm, các loại thiết bị điện tử nhỏ (đồ chơi điện tử, máy cạo râu điện, điện thoại di động, màn hình điện tử…) và thiết bị điện tử lớn (máy photocopy, tủ lạnh…). WEEE Forum ước tính, nếu không có sự can thiệp mạnh mẽ, kể từ năm 2030 thế giới sẽ thải ra khoảng 74 triệu tấn rác điện tử mỗi năm.

Hiện nay, hoạt động mua bán rác điện tử trên thế giới đang ngày càng “rầm rộ”, bởi đồ điện tử càng hiện đại thì công nghệ xử lý chúng khi trở thành rác thải cũng phải tinh vi hơn. Thay vì chi trả chi phí lớn cho công nghệ xử lý, các nước phát triển có xu hướng trả tiền để đưa loại rác thải này cho các nước kém phát triển hơn để xử lý.

Các chuyên gia môi trường bày tỏ lo ngại, nước ta cũng có nhiều nguy cơ “hứng chịu” dòng chảy rác điện tử từ nước ngoài nếu không được quản lý chặt chẽ.

bài liên quan
Hà Giang: Xử lý nhóm học sinh ném đá xe qua đường

Hà Giang: Xử lý nhóm học sinh ném đá xe qua đường

Nhóm học sinh tại một trường Trung học cơ sở ở huyện miền núi Hoàng Su Phì (Hà Giang) vừa được cơ quan chức năng mời làm việc do có hành vi ném đá xe qua đường.
Triển lãm Quốc tế Công nghiệp Dệt may sắp diễn ra tại TP.HCM

Triển lãm Quốc tế Công nghiệp Dệt may sắp diễn ra tại TP.HCM

Triển lãm Quốc tế ngành Công nghiệp Dệt & May thiết bị, nguyên phụ liệu & vải (SaigonTex & SaigonFabric 2024) sẽ diễn ra từ ngày 10 đến 13/4/2024 tại Trung tâm Triển lãm Sài Gòn (SECC), 799 Nguyễn Văn Linh, quận 7, TP.HCM.
Hà Tĩnh: Xử lý nhiều học sinh vi phạm trật tự an toàn giao thông

Hà Tĩnh: Xử lý nhiều học sinh vi phạm trật tự an toàn giao thông

Lực lượng chức năng phát hiện 117 trường hợp học sinh vi phạm trật tự an toàn giao thông với các lỗi: chưa đủ tuổi điều khiển xe máy điện; điều khiển xe máy điện không gắn biển số, không đội mũ bảo hiểm...
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Phó Thủ tướng chỉ đạo xử lý nghiêm vụ gần 200 học viên cai nghiện bỏ trốn tại Sóc Trăng

Phó Thủ tướng chỉ đạo xử lý nghiêm vụ gần 200 học viên cai nghiện bỏ trốn tại Sóc Trăng

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang yêu cầu làm rõ nguyên nhân xảy ra vụ học viên cai nghiện tỉnh Sóc Trăng bỏ trốn, xử lý nghiêm các vi phạm, kịp thời khắc phục hậu quả, ổn định tình hình.
Xử lý như thế nào vụ tạo màn kịch 4 mẹ con nhảy cầu Đông Trù để gây áp lực cho chồng?

Xử lý như thế nào vụ tạo màn kịch 4 mẹ con nhảy cầu Đông Trù để gây áp lực cho chồng?

Theo luật sư: "Người vợ có thể bị xử phạt tiền đối với hành vi "Báo thông tin giả, không đúng sự thật đến các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền"...
Mới nhất
Đọc nhiều
Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Hành vi này của Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa đã bị UBND tỉnh Hải Dương xử phạt nghiêm minh.
Công ty TNHH Cơ điện Yongxin nợ hơn 5 tỷ đồng tiền thuế

Công ty TNHH Cơ điện Yongxin nợ hơn 5 tỷ đồng tiền thuế

Cục thuế tỉnh Bắc Giang vừa ban hành Quyết định cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản đối với Công ty TNHH Cơ điện Yongxin.
Bệnh nhân chạy thận nhân tạo có thể được hưởng BHYT lên đến 100%

Bệnh nhân chạy thận nhân tạo có thể được hưởng BHYT lên đến 100%

Trả lời về mức chi trả bảo hiểm y tế cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM cho biết, mức hưởng BHYT từ 80-100% tùy theo đối tượng tham gia, theo thực tế chi phí điều trị tùy thuộc mức độ bệnh lý của mỗi người bệnh.
Tin bài khác
Rộng cửa xuất khẩu nông sản

Rộng cửa xuất khẩu nông sản

Ngay đầu năm đã có nhiều dấu hiệu cho thấy cánh cửa mở rộng hơn cho xuất khẩu (XK) nông sản Việt trong năm 2024. Chưa kể, ngay bên lề Hội nghị Bộ trưởng Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đang diễn ra, đã có một sự kiện hội nghị dành riêng cho các nước XK nông sản, nhằm tìm kiếm những cách thức cạnh tranh XK công bằng nhất.
Hà Nội ủy quyền cho Sở Xây dựng được chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản

Hà Nội ủy quyền cho Sở Xây dựng được chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản

UBND TP. Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 818/QĐ-UBND về việc ủy quyền cho Sở Xây dựng Hà Nội giải quyết, tiếp nhận một số thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng thuộc thẩm quyền quyết định của UBND thành phố.
Công ty Cổ phần BENGAL Việt Nam nợ gần 1,5 tỷ đồng tiền thuế

Công ty Cổ phần BENGAL Việt Nam nợ gần 1,5 tỷ đồng tiền thuế

Do chậm nộp tiền thuế và quá thời hạn nộp thuế, Công ty Cổ phần BENGAL Việt Nam bị Cục thuế tỉnh Bắc Giang cưỡng chế số tiền gần 1,5 tỷ đồng.
Công ty CP COMA 68 tiếp tục bị cưỡng chế gần 500 triệu đồng tiền thuế

Công ty CP COMA 68 tiếp tục bị cưỡng chế gần 500 triệu đồng tiền thuế

Do nợ thuế quá thời hạn nộp thuế, Công ty CP COMA 68 bị cưỡng chế số tiền gần 500 triệu đồng.
Nam Định: Xã Trực Hùng cho 18 trường hợp thuê đất bãi là không đúng thẩm quyền

Nam Định: Xã Trực Hùng cho 18 trường hợp thuê đất bãi là không đúng thẩm quyền

Nội dung này được cơ quan chức năng tỉnh Nam Định nêu rõ trong một văn bản ban hành mới đây.
Chủ đầu tư KDC Phúc Gia Tân bị xử phạt vì thi công không giấy phép môi trường

Chủ đầu tư KDC Phúc Gia Tân bị xử phạt vì thi công không giấy phép môi trường

Hành vi vi phạm của Công ty TNHH Đầu tư Lê Gia Newland đã bị UBND tỉnh Bình Định phát hiện và ban hành quyết định xử phạt hành chính.
Xử phạt KIM Việt Nam do cho khách hàng giao dịch vượt quá giới hạn

Xử phạt KIM Việt Nam do cho khách hàng giao dịch vượt quá giới hạn

Công ty TNHH Quản lý quỹ KIM Việt Nam vừa phải nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Nghệ An: Tạo điều kiện

Nghệ An: Tạo điều kiện 'tốt nhất, nhanh nhất, thuận lợi nhất' cho doanh nghiệp đầu tư

UBND tỉnh yêu cầu tiếp tục thực hiện quyết liệt cải cách TTHC, tạo điều kiện “tốt nhất, nhanh nhất, thuận lợi nhất” cho doanh nghiệp khi đầu tư vào Nghệ An.
Doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp

Doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp 'bão phí' ở đường biển

Các hãng tàu nước ngoài được tự tăng phụ phí xếp dỡ tại cảng mà không cần giải trình lý do. Đây là hệ lụy ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của doanh nghiệp (DN) xuất nhập khẩu (XNK) Việt Nam. Trong tình thế xung đột Biển Đỏ vẫn đang tác động mạnh đến hàng hóa Việt thì việc tăng phụ phí của các hãng tàu đã làm cho DN Việt “khó chồng khó”.
Fecon (FCN) lần đầu thua lỗ kể từ năm 2008

Fecon (FCN) lần đầu thua lỗ kể từ năm 2008

Với khoản lỗ ròng hơn 43,1 tỷ đồng, CTCP Fecon đã có lần đầu tiên thua lỗ kể từ năm 2008 và không hoàn thành các mục tiêu lợi nhuận, doanh thu.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY