Nghề chụp ảnh nude ở Việt Nam mới là tự phát, các nhiếp ảnh gia đến với nghề chỉ học hỏi qua các đồng nghiệp hay qua sách vở từ nước ngoài. Nhưng họ cũng gặp không ít khó khăn do định kiến từ xã hội. Theo những nghệ sỹ nhiếp ảnh “gạo cội” thì ở Việt Nam, ngay từ thời Pháp thuộc đã có những nghệ sỹ tìm đến với ảnh nude.
Tuy nhiên những nghệ sỹ ấy giữ rất kỹ những tấm ảnh của mình và chỉ khoe với bạn bè bởi thời đó, ngay cả trong giới nghệ thuật thì chụp ảnh nude cũng bị phê phán là chụp ảnh... đồi trụy. Đã có nghệ sỹ bị chính quyền gọi lên vì chụp ảnh nude là vi phạm thuần phong mỹ tục, có những nghệ sỹ bị gia đình mẫu kiện vì rủ rê con gái người ta chụp ảnh cởi truồng. Trước những năm 1980, nghệ sỹ chụp ảnh nude đều phải làm một cách bí mật, ảnh chụp xong cũng phải giấu kín, len lén xem.
 |
| Tác phẩm của Dương Quốc Định. |
Chụp ảnh “cởi truồng”...
Nhiếp ảnh gia Thái Phiên kể, hồi những năm 90 thế kỷ trước, khi anh bắt đầu đến với ảnh nude, con đi học về nhà chỉ khóc. Hỏi thì bảo, do bạn bè trêu chọc là “Bố mày chụp ảnh cởi truồng”. Cô giáo của con còn bảo “Nói bố em đừng làm như thế. Không tốt cho em đâu!”. Vợ Thái Phiên cũng bị đồng nghiệp dè bỉu. Rồi có lần, Thái Phiên chọn được một căn phòng rất đẹp trong một khách sạn để làm studio. Vài bữa anh lại dắt một mẫu đến thuê chính phòng đó. Mỗi lần đến là một lần cô lễ tân nhìn Thái Phiên một cách khinh bỉ.
Thái Phiên kể thêm, có lần khi thấy một hồ sen đẹp bên cánh rừng, Thái Phiên nói người mẫu chuẩn bị nude để anh chụp. Khi người mẫu vừa cởi hết đồ thì từ xa, có bóng người chạy tới. Hoảng hốt người mẫu vội chụp bộ đồ che chắn. Đó là ông chủ hồ sen. Ông ta dứt khoát không cho chụp ảnh vì sợ “ảnh cởi truồng làm ô uế hồ sen (?)”.
Chụp ảnh nude đã khó, nhưng để triển lãm ảnh nude còn khó hơn nhiều. Năm 2007, Thái Phiên xin triển lãm ảnh nude. Ban đầu triển lãm được cấp phép, nhưng đến phút chót thì đột nhiên chủ phòng tranh từ chối với lý do “bị trùng lịch”. Thái Phiên biết lý do đằng sau chuyện đó là áp lực từ cấp quản lý, anh kiên nhẫn xin giấy phép lại, nhưng vẫn không được. Chính vì thế, năm 2017, triển lãm ảnh nude của nghệ sỹ Hạo Nhiên tại Sài Gòn thực sự là “bom tấn” đối với không chỉ giới chuyên môn mà còn với người yêu ảnh nude, dù rằng ảnh nude của Hạo Nhiên chỉ tạm gọi là nude vì nó nhẹ nhàng, những góc riêng của mẫu chứ không chụp toàn thân.
Nhiếp ảnh gia Dương Quốc Định kể: Việc tìm mẫu cho những bức ảnh khỏa thân là rất khó bởi ít phụ nữ chịu khỏa thân để chụp ảnh. Thời gian đầu, anh chỉ chụp ảnh khỏa thân chính vợ mình. Khi đã thành danh thì việc tìm người mẫu dễ dàng hơn nhưng lại có cái khó khác, đó là có những người tìm đến nghệ sỹ để thuê chụp ảnh khỏa thân cho chính họ. Theo Quốc Định, anh không bao giờ nhận chụp thuê ảnh khỏa thân bởi khi đó anh sẽ không tự sáng tác theo ý mình mà lệ thuộc hoàn toàn vào người thuê.
Tai nạn và cám dỗ với mẫu nude
Trong quá trình cùng nhiếp ảnh gia tạo nên tác phẩm, mẫu nude cũng gặp những tai nạn nghề nghiệp. Mẫu nude X.Thùy (TPHCM) chia sẻ, trong một lần chụp ảnh ngoại cảnh, cô phải theo chân các nhiếp ảnh gia cuốc bộ băng rừng 6km. Đường rừng hiểm trở nên chân cô trầy xước rất nhiều và còn bị muỗi rừng chích đỏ hết cả người.
Trong rừng rất hoang vắng, chỉ có mình cô là nữ đi cùng các tay máy và nếu có chuyện gì thì cô cũng không biết cầu cứu ai, nhưng rất may là không có chuyện gì xấu xảy ra. Thùy chia sẻ thêm, tai nạn nghề nghiệp khách quan đối với mẫu nude thì ít mà hệ lụy, tai nạn do con người mới đáng ngại. Thùy cũng từng bị nhiều người “gạ tình” nên cô chủ động thu mình lại, ít tiếp xúc với người lạ.
Một mẫu nữ đồng nghiệp của Thùy cũng chia sẻ: “Khi mới vào nghề, tôi bị những gã đàn ông trẻ lợi dụng sờ soạng, ôm hôn khi đang chụp ảnh nude. Sau đó, có người còn gạ gẫm tôi qua đêm với họ hay hỏi thẳng giá “đi khách” của tôi. Vài người còn dọa tung ảnh chụp tôi khỏa thân lên web đen cho cả nước biết”. Cô tiết lộ thêm, trong giới mẫu nude mọi người truyền tai nhau, có mấy người mẫu bị nhiếp ảnh gia, họa sĩ cưỡng hiếp nhưng chỉ biết im lặng bởi sợ chuyện vỡ lở mang thêm điều tiếng, làm khổ lây gia đình.
Với kinh nghiệm gần 5 năm chụp ảnh nude, X.Thùy cho biết: “Khi nhận được lời mời chụp nude, tôi phải tìm hiểu xem nhiếp ảnh gia đó là ai, có đáng tin cậy không và địa điểm chụp hình ở đâu, có những ai thực hiện. Tôi sẽ từ chối nếu được đề nghị chỉ chụp 1 mình cùng nhiếp ảnh gia nơi hoang vắng hay trong khách sạn. Tôi cũng không làm việc với nhiếp ảnh gia có biểu hiện không đàng hoàng”.
Người mẫu Võ Thanh Thùy (TPHCM) chia sẻ, cô không chơi với các đồng nghiệp nữ trong giới vì họ đều cạnh tranh ngầm, hay chơi xấu nhau. Ai nổi tiếng hơn, được trả thù lao cao hơn thì lập tức bị ganh tị, tung tin đồn xấu để hạ bệ. Thùy cũng khẳng định, chuyện nói xấu nhau, tung tin đồn là gái làng chơi là chuyện xảy ra như cơm bữa trong giới mẫu nữ.
Một mẫu giấu tên cho biết, trong giới người mẫu nói chung và mẫu nude nói riêng cũng có những người trẻ không thắng nổi cám dỗ. Có người được nhiếp ảnh gia, họa sĩ nổi tiếng mời làm mẫu để thực hiện tác phẩm, hứa hẹn làm cho nổi tiếng thì sẵn sàng đánh đổi tất cả. Có người vì đồng tiền cám dỗ đã nhận những lời gạ gẫm đổi chác, rồi bước sang con đường trở thành gái mại dâm chẳng mấy chốc. Nghề nào cũng có tai nạn và cám dỗ, nhưng nghề mẫu nude thì cám dỗ dành cho những cô gái trẻ đẹp nhiều hơn hết, quan trọng là bản lĩnh của mỗi người.
Mẫu nude vẫn chưa được coi là một nghề theo đúng nghĩa ở Việt Nam. Định kiến về những người làm nghệ thuật ở lĩnh vực này cũng không nhỏ, nhất là đối với các mẫu nữ. Thùy Linh chia sẻ, khi lần đầu biết con làm mẫu nude, mẹ cô ở quê đã khóc và bảo đừng cho bà con hàng xóm biết vì sợ họ khinh chê. Linh cũng tâm sự, làm công việc này khó mà kiếm được người yêu bởi chẳng có người đàn ông nào muốn người yêu hoặc vợ mình cởi đồ khoe thân trước bao người đàn ông khác. Cô cho biết, nghề mẫu nude chỉ mang tính thời vụ ngắn ngủi khi còn xuân sắc nên cố làm vài năm, tích cóp được một số tiền thì cô sẽ bỏ nghề.
