Ngoài yếu tố di truyền, dinh dưỡng, luyện tập, môi trường sống thì dậy thì sớm cũng là một trong những nguyên nhân kìm hãm sự phát triển chiều cao ở trẻ.
Giai đoạn dậy thì
Dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp giữa trẻ em và người lớn, với những sự phát triển thay đổi về mặt tâm – sinh lí. Ở giai đoạn này cơ thể các em sẽ phát triển các đặc điểm như: bé gái bắt đầu là từ khi có kinh nguyệt ngày đầu tiên còn bé trai là từ khi bị xuất tinh (mộng tinh) lần đầu tiên, thể hiện bắt đầu có khả năng sinh sản.
Ở bé gái: Thông thường tuổi dậy bắt đầu từ 10 - 12 tuổi, vú và mông phát triển, xuất hiện lông nách, lông mu, tử cung to ra... và bắt đầu có kinh nguyệt.
Ở bé trai: Tuổi dậy thì từ 12 - 14 tuổi, vai nở nang, bể tiếng, xuất hiện râu và lông mu, cơ quan sinh dục to ra… Và có hiện tượng xuất tinh về đêm.
Trong giai đoạn này, có sự tăng tiết các nội tiết tố sinh dục như estrogen ở nữ, testosteron ở nam và sự tăng vọt về chiều cao.
Hiện tượng dậy thì sớm
Dậy thì sớm là hiện tượng bé gái dậy thì xuất hiện ở bé gái trước 8 tuổi và bé trai trước 9 tuổi. Dậy thì sớm thường sớm ngưng phát triển chiều cao và tuổi mãn kinh sau này của các em nữ cũng sớm hơn.
Nguyên nhân dẫn đến dậy thì sớm
- Do chế độ ăn uống: Trẻ ăn nhiều thức ăn có nguồn gốc được chăn nuôi công nghiệp sẽ có nguy cơ dậy thì sớm, nguyên nhân là do trong sự chăn nuôi công nghiệp người ta thường kích thích tăng trưởng bằng hormon tăng trưởng điều này khiến ảnh hưởng tới trẻ và làm trẻ dậy thì sớm.
- Trẻ bị béo phì: Chính sự tích tụ mỡ ở cơ thể gây nên sự rối loạn chuyển hóa nội tiết tố.
- Ảnh hưởng của phim ảnh người lớn: Khi trẻ tiếp cận tới những hình ảnh nóng, phim người lớn … điều này khiến trẻ bị kích thích thần kinh, đẩy nhanh quá trình chín ở hệ viền của não – vùng quyết định sự dậy thì của trẻ.
- Chế độ nghỉ ngơi: Trẻ nghe nhạc vàng sầu não nhiều từ bé dễ bị kích thích dậy thì sớm và nghiêm trọng hơn là có thể khiến trẻ bị mắc bệnh tự kỉ. Trẻ tiếp xúc với đồ công nghệ điện tử quá nhiều, xem tivi quá nhiều, các sóng điện từ phát ra từ các đồ công nghệ cũng ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ khiến trẻ dậy thì sớm.
- Bệnh lí gây ra khiến trẻ bị dậy thì giả: Do một số bệnh lý như u não gây tăng tiết hormone tuyến sinh dục, cũng có thể là u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận hoặc tăng sản thượng thận bẩm sinh khiến trẻ bị dậy thì sớm.
Dậy thì sớm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển chiều cao
Dậy thì sớm sẽ khiến trẻ dễ bị sốc, bị tự kỉ, trầm cảm, tâm trạng không ổn định, dễ cáu gắt, thích thể hiện cái tôi, dễ mắc sai lầm và đua đòi theo những việc làm xấu, có nhu cầu tình dục theo bản năng chứ chưa nhận thức được nên dễ bị mắc sai lầm hoặc bị kẻ xấu lợi dụng. Đồng thời, dậy thì sớm còn là một trong những nguyên nhân kìm hãi sự phát triển chiều cao của trẻ.
Dậy thì sớm thường tiết ra các hormone kích hoạt sự phát triển xương khiến trẻ cao lên rất nhanh. Tuy nhiên, các đầu xương sau đó nhanh chóng đóng lại khiến trẻ không tiếp tục cao thêm. Do đó, những trẻ bị dậy thì sớm thường thấp hơn bạn cùng lứa và không đạt đến chiều cao mà gene di truyền của trẻ quy định.
Biện pháp khắc phục để giúp trẻ có được chiều cao lý tưởng trong tương lai
Để có thể giúp con có chiều cao lý tưởng, các bậc cha mẹ cần đưa con đi khám khi có biểu hiện dậy thì sớm. Việc khám sớm sẽ giúp cho trẻ được điều trị kịp thời, vì nếu để muộn, nghĩa là khi các đầu xương đã đóng kín thì không có cách gì làm trẻ cao lên được.
Đặc biệt, các bậc cha mẹ cần chú ý những điều sau:
Điều chỉnh ăn uống phù hợp: Nên hạn chế cho trẻ ăn quá nhiều thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ, ăn ít đồ ngọt, nhưng cần đảm bảo lượng dung nạp của protein, đồng thời nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả. Mỗi ngày cho trẻ uống 500ml sữa.
Tăng cường hoạt động thể dục thể thao: Mỗi ngày bạn nên khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao tốt cho sự phát triển chiều cao như: bơi lội, bóng rổ, bóng chuyền, nhảy dây, nhảy xa, đạp xe đạp... Tránh tình trạng mang vác vật nặng.
Đảm bảo ngủ đầy đủ: Mỗi ngày cần ngủ chất lượng cao đủ 8-9 tiếng để đảm bảo tuyến yên ban đêm tiết ra đủ hormonephát triển, bởi vì hormone phát triển có tác dụng thúc đẩy quan trọng giúp cơ thể trẻ nhanh phát triển chiều cao.
Tạo môi trường tự nhiên: Nên tạo cho trẻ môi trường sống lành mạnh, sạch sẽ, gần gũi với thiên nhiên.
Chúc các bạn có được chiều cao lý tưởng!
29 °C
33 °C
