Kháng kháng sinh hiện được đánh giá là một trong những mối đe dọa lớn nhất tới sức khỏe, an ninh lương thực cũng như sự phát triển của thế giới.
Vấn nạn này có thể tác động đến mọi đối tượng, mọi độ tuổi và ở bất kỳ quốc gia nào. Tình trạng kháng kháng sinh có thể xảy ra tự nhiên nhưng việc lạm dụng thuốc ở con người được xác định là nguyên nhân khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
Những cái chết gây sốc
Cuối năm 2012, Meredith Littlejohn đang là một học sinh trung học ở St. Louis (bang Missouri, Mỹ) với hoài bão được vào đại học và một tương lai tươi sáng. Tai họa bắt đầu đổ xuống vào cuối tháng 12 năm đó, Littlejohn được chẩn đoán là mắc bệnh bạch cầu tủy bào cấp tính - một bệnh ung thư dòng tủy của các tế bào máu.
Không nản lòng, cô bé bước vào quá trình điều trị đầy đau đớn. Sau 4 đợt hóa trị, căn bệnh ung thư của cô đã thuyên giảm, nhiều người lạc quan rằng Littlejohn sẽ có thể tiếp tục con đường của mình. Cô bé đã có thể tham dự vũ hội năm cuối cấp, lấy được bằng tốt nghiệp vào mùa xuân năm 2013 và bắt đầu lên kế hoạch cho năm thứ nhất đại học.
Tuy nhiên, căn bệnh ung thư đã quay trở lại vào tháng 6/2013. Sau nhiều đợt hóa trị hơn, hệ thống miễn dịch của Meredith ngày càng bị tổn thương. Đến tháng 8 năm đó, cô bé bị nhiễm nấm Candida. Sau khi thử nhiều loại thuốc khác nhau, các bác sĩ mới có thể kiểm soát tình trạng bệnh của cô. Mọi việc chưa dừng lại ở đó, đến tháng 9, các bác sĩ tiếp tục phát hiện dưới tay của Littlejohn đã bị nhiễm trùng khuẩn Pseudomonas.
Trực khuẩn mủ xanh là mầm bệnh phổ biến trong bệnh viện, có thể sống sót trong môi trường khắc nghiệt và gây nhiễm trùng nặng. Vi khuẩn này ngày càng trở nên kháng thuốc và chống lại nhiều loại kháng sinh khác nhau. Trong trường hợp của Littlejohn, tình trạng nhiễm trùng Pseudomonas đã không đáp ứng với một số loại kháng sinh mới hơn.
Các bác sĩ khi đó đã chuẩn bị sử dụng colistin - một loại kháng sinh được xem như giải pháp cuối cùng trong các phác đồ điều trị, cực kỳ độc hại đối với thận. Tuy nhiên, tình trạng nhiễm trùng Pseudomonas vẫn tồn tại và bắt đầu lan rộng. Ngay cả colistin cũng không giúp được gì. Đầu tiên, nhiễm trùng xâm lấn vào phổi của cô bé, sau đó là máu của cô, gây sốc nhiễm khuẩn. Khi Littlejohn lần đầu gặp phải tình trạng này, các bác sĩ đã hồi sức thành công cho cô bé.
Song, ngay trong ngày hôm sau, Littlejohn tiếp tục gặp phải tình trạng này và đến khi cô bé bị sốc nhiễm khuẩn lần thứ 3, các bác sĩ đã không thể cứu được em. Meredith Littlejohn qua đời vào tháng 11/2013, khi mới chỉ 19 tuổi.
“Phép màu” không còn kỳ diệu
Năm 1928, Alexander Fleming phát hiện ra kháng sinh Penicilin, mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử y học nhân loại, giúp chữa lành và cứu sống hàng triệu người mắc các bệnh nhiễm khuẩn. Kháng sinh đang đóng vai trò như loại thuốc trụ cột của nền y học hiện đại. Nó không chỉ giúp chúng ta chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như lao, mà còn là các nhiễm trùng thông thường và phổ biến hơn như viêm tai mũi họng, viêm phế quản, nhiễm trùng da, đường tiết niệu...
Kỷ nguyên vàng của việc sản xuất thuốc kháng sinh diễn ra trong khoảng thời gian từ năm 1940 và đến những năm 1960. Trong thời gian này, nhiều nhóm kháng sinh đã được phát triển như penicillin, cephalosporin, fluoroquinolones và tetracycline, đưa lại những tiến bộ chưa từng có trong chăm sóc y tế. Kháng sinh không chỉ được dùng để dự phòng và điều trị bệnh nhiễm khuẩn còn được dùng trong phòng các bệnh gây hại đối với cây trồng và vật nuôi.
Tuy nhiên, trong 30 năm qua, thị trường sản xuất thuốc kháng sinh đã chậm lại đáng kể do các công ty dược phẩm, các học viện và chính phủ không đầu tư nhiều cho việc nghiên cứu và phát triển kháng sinh. Trong khi đó, tình trạng kháng thuốc lại trở nên ngày càng nghiêm trọng. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kháng kháng sinh là khả năng của các vi sinh vật như vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng sinh trưởng với sự hiện diện của một loại thuốc mà thông thường có thể giết chết hoạc hạn chế sự phát triển của chúng.
Kết quả là các liệu pháp điều trị thông thường trở nên không hiệu quả. Nhiễm trùng do đó trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến thời gian bị bệnh lâu hơn, chi phí điều trị cao hơn và nguy cơ tử vong cao hơn. Do kháng kháng sinh nên ngày càng có nhiều các bệnh nhiễm trùng thông thường như viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh lao và các bệnh do thực phẩm gây nên càng trở nên khó điều trị hơn và đôi khi không thể điều trị được.
Đó là lý do mà các chuyên gia y tế từ nhiều năm nay cảnh báo rằng nhân loại đang tiến đến một thời kỳ hậu kháng sinh, là thời điểm các loại thuốc kháng sinh trở nên vô dụng, mọi vi khuẩn đều có thể biến thành siêu vi khuẩn, làm suy giảm sức khỏe của con người. Nguyên nhân của tình trạng kháng thuốc ngoài yếu tố tự nhiên chủ yếu là do việc lạm dụng thuốc kháng sinh, bao gồm cả việc kê đơn để điều trị các chứng nhiễm trùng nhẹ, chưa cần phải dùng đến kháng sinh.
Bên cạnh đó, một số bệnh mắc phải do virus như cảm cúm, viêm phế quản và một số bệnh nhiễm trùng tai, xoang thường bị kê kháng sinh không đúng cách. Theo một nghiên cứu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Mỹ (CDC), 1/3 các trường hợp được kê đơn kháng sinh tại các phòng cấp cứu và phòng khám ở nước này là không cần thiết.
Việc sử dụng kháng sinh trong những trường hợp này không những khó chữa khỏi nhiễm trùng, viêm mà còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác; ví dụ như tiêu diệt các vi khuẩn có lợi hoặc ít nhất là không gây bệnh. Điều này tạo điều kiện thúc đẩy các đặc tính kháng kháng sinh ở các vi khuẩn vô hại có thể chia sẻ với các loại vi khuẩn khác hoặc tạo điều kiện cho các vi khuẩn có hại sinh sôi phát triển, lấn át vi khuẩn có lợi.
Việc tự ý dùng thuốc bằng cách dùng thuốc kháng sinh có sẵn mà không cần toa; không tuân thủ chế độ điều trị, sử dụng không đúng liều hoặc sử dụng quá lâu thuốc kháng sinh; sử dụng phải kháng sinh giả hoặc không đạt tiêu chuẩn, chứa quá ít hoặc không có hoạt chất kháng khuẩn; nhiễm trùng và kiểm soát phòng ngừa kém trong môi trường chăm sóc sức khỏe; lạm dụng kháng sinh trong điều trị cho động vật và chăn nuôi tại nhà máy; tiêu thụ các sản phẩm thịt từ động vật được cho dùng thuốc kháng sinh... cũng là các yếu tố khiến tình trạng kháng kháng sinh trở nên nghiêm trọng hơn.
Đến lúc này, những loại thuốc kháng sinh từng được xem như “phép màu” đối với con người sẽ không còn phát huy được sự kỳ diệu trong quá trình chữa trị bệnh tật, cứu sống con người. Các ước tính cho hay, mỗi năm, trên toàn thế giới có khoảng 700.000 người thiệt mạng do kháng thuốc. Đến năm 2050, con số này được cảnh báo có thể sẽ tăng lên đến 10 triệu người.
Khi đó, những bệnh nhiễm trùng vốn được điều trị dễ dàng trong thế kỷ 20 có thể quay lại giết chết nhiều người hơn cả các bệnh ung thư. Năm 2016, giới chức y tế Mỹ thông báo đã lần đầu tiên phát hiện vi khuẩn kháng tất cả các loại kháng sinh. Chủng vi khuẩn này được phát hiện trong nước tiểu của một phụ nữ 49 tuổi ở bang Pennsylvania.
Được dự đoán sẽ khiến nhiều người tử vong hơn cả ung thư vào năm 2050, kháng thuốc hay kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa lớn nhất hiện nay đối với sức khỏe cộng đồng.
Tại hội thảo chia sẻ kinh nghiệm Pháp- Việt “Sử dụng thuốc an toàn hợp lý", BS. Jan-Elie Malkin, Tư vấn quốc tế về bệnh truyền nhiễm và y tế công đã chỉ ra những gì người bệnh và xã hội được hưởng lợi khi quản lý hiệu quả việc sử dụng kháng sinh.
Lạm dụng kháng sinh là nguyên nhân thúc đẩy quá trình tiến hóa của vi khuẩn kháng thuốc. Vi khuẩn có xu hướng tự nhiên biến đổi và thâu tóm gene từ các vi khuẩn khác.
Thói quen tự chữa trị và "bắt chước" đơn thuốc đã kéo theo nhiều hệ lụy, làm gia tăng tình trạng kháng thuốc, khiến cơ thể mất dần thứ "vũ khí" có thể giúp chống lại các bệnh nhiễm khuẩn.
Đồng bào Thái có nền văn hóa lâu đời mang đậm bản sắc dân tộc, trong đó thêu khăn Piêu đã trở thành nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người phụ nữ dân tộc Thái ở Tây Bắc.
Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) mới đây đã phát đi thông tin về việc Canada điều tra chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) đối với ghế bọc đệm có xuất xứ từ Việt Nam và Trung Quốc.
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiến hành đấu thầu vàng miếng SJC với tổng khối lượng dự kiến sẽ đấu thầu là 16.800 lượng, thời gian bắt đầu từ 10 giờ sáng ngày 22/4 tới đây.
Bác sĩ (BS) Đỗ Doãn Bách - Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội luôn tâm niệm, phải học cách yêu thương con người trước khi trở thành một BS, khi đó sẽ có vô vàn cách thức để cứu chữa người bệnh.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, ngôi nhà chung ngành Y chứa biết bao trái tim, khối óc nhân ái, tài năng, luôn tràn đầy nhiệt huyết, tận tâm vì nghề, cùng nhau hướng tới mục tiêu nâng cao sức khỏe người dân cả về thể chất và tinh thần; Viết tiếp những kỳ tích của nền y học nước nhà.
Hơn 1.000 bạn trẻ TP Hồ Chí Minh tham gia các hoạt động ra quân Tháng Thanh niên 2024 chủ đề "Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng".
Tối nay (26/2), tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) sẽ diễn ra chương trình tôn vinh Thầy thuốc Việt Nam và trao giải cuộc thi viết "Sự hy sinh thầm lặng" lần VI.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.