Nhiều vụ án không được khởi tố kịp thời do tâm lý, tránh làm oan cho công dân hay còn yếu tố "không vô tư"?
Tin nên đọc
Vụ cháu bé 7 tuổi nghi bị hiếp dâm: “Cần xem lại Quyết định không khởi tố, để không bỏ lọt tội phạm”
Vụ cháu bé 7 tuổi nghi bị hiếp dâm: Công an Thủ Đức có cố tình bỏ qua chứng cứ buộc tội?
Vụ cháu bé 7 tuổi nghi bị hiếp dâm: VKSND tối cao yêu cầu VKSND TP HCM kiểm tra lại vụ việc
Vụ cháu bé 7 tuổi nghi bị hiếp dâm: Ủy ban tư pháp của Quốc hội yêu cầu nghiên cứu vụ việc
Ranh giới mong manh
Luật bồi thường Nhà nước quy trách nhiệm cụ thể tới cá nhân người thực thi pháp luật, có thể dẫn đến tình trạng thà bỏ lọt tội phạm còn hơn phải bồi thường?
Để nhìn thẳng nói thật về vấn đề này, Phapluatplus.vn đã có cuộc phỏng vấn ông Đỗ Xuân Tựu, Phó vụ trưởng Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao.
PV: Thưa ông, nhiều vụ việc có dấu hiệu tội phạm, nhưng cơ quan tố tụng hiện vẫn chưa khởi tố vụ án. Đặc biệt là đối với tôi phạm hiếp dâm, dâm ô đối với trẻ. Có ý kiến cho rằng, do tâm lý thà bỏ lọt còn hơn phải bồi thường. Với tư cách là người thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự trong nhiều năm, ông có ý kiến gì về việc này?
Ông Đỗ XuânTựu: Trước kia hệ thống pháp luật chưa đầy đủ, chưa rõ ràng, nhưng vì sức ép dư luận, vì thành tích hoặc do nôn nóng, nên một số trường hợp người thực thi nhiệm vụ đã gây ra oan sai trong một vài vụ án.
Cụ thể, vụ ông Huỳnh Văn Nén; ông Nguyễn Thanh Chấn...Cũng có những trường hợp do lỗi cẩu thả, do trình độ năng lực của người thực thi pháp luật, dẫn đến hậu quả làm oan sai cho công dân.
Hiện nay, hệ thống pháp luật đã đầy đủ, do đó những người có chức danh tư pháp khi thực hiện nhiệm vụ cần tỉ mỉ, thận trọng.
Dựa vào căn cứ pháp luật, lập luận chặt chẽ trên cơ sở những chứng cứ pháp lý rõ ràng, để tránh oan sai cho công dân. Đây là bước tiến tích cực, tiến bộ trong lĩnh vực bảo vệ quyền con người.
Bên cạnh đó, pháp luật cũng quy trách nhiệm cá nhân, tới những người thực thi pháp luật, làm sai làm ẩu, gây oan sai cho công dân.
Những lỗi cố ý hay vô ý của các cán bộ, người có chức danh tư pháp không chỉ phải bồi thường mà còn phải chịu trách nhiệm hình sự trong việc thực thi nhiệm vụ.
Phải nói thẳng, từ khi có Hệ thống pháp luật đầy đủ, rõ ràng đã tránh được oan sai cho công dân, bảo vệ quyền con người. Do đó, những người làm công tác tố tụng hiện nay họ rất thận trọng trong việc khởi tố, bắt tạm giam.
Theo quy định của pháp luật hình sự; việc bắt một người, khởi tố bị can, bắt tạm giam cần phải có đầy đủ chứng cứ, rõ ràng, dựa trên căn cứ và điều luật đã quy định.
Tuy nhiên, cũng có trường hợp hơi cứng nhắc dẫn đến xử lý chậm trễ trong việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can mà như bạn viện dẫn ý kiến; "thà bỏ lọt còn hơn phải bồi thường".
Điều đó có thể đúng, có thể xảy ra trong thực tiễn gây bức xúc cho phía nạn nhân và dư luận xã hội.
Để hạn chế việc cứng nhắc, thái quá trong quá trình đấu tranh chống tội phạm, vừa tránh bỏ lọt tội phạm hoặc gây oan sai cho công dân, cần có sự phối kết hợp giữa liên ngành.
Trong đó, vai trò của các bên tham gia đều có quyền bình đẳng và mục đích cuối cùng là thống nhất về mặt nhận thức, đưa ra kết luận về vụ án được thấu tình đạt lý, được dư luận tâm phục khẩu phục.
PV: Có ý kiến cho rằng, một số cán bộ điều tra đã "không vô tư" ; viện cớ không làm oan cho công dân, vội vàng đưa ra quyết định không khởi tố vụ án gây bức xúc trong dư luận, dẫn đến bỏ lọt tội phạm, ông có bình luận gì về ý kiến này?
Ông Đỗ Xuân Tựu: Có thể nói, giữa việc thận trọng để tránh làm oan sai cho công dân và bỏ lọt tội phạm là một ranh giới mong manh.
Vấn đề nằm ở lương tâm, trách nhiệm và quan trọng hơn đó là nhận thức của từng cán bộ điều tra viên, kiểm sát viên trong vai trò thực hiện chức danh tư pháp của mình.
Ai làm sai, sai đến đâu phải chịu trách nhiệm đến đó. Dù ở đâu, làm gì thì yếu tố con người đều quyết định tất cả và nhận thức là vấn đề cực kỳ quan trọng. Nâng cao nhận thức, và trau dồi kiến thức là hai mặt cần phải song hành.
|
Ông Đỗ Xuân Tựu trong một lần trả lời PV Phapluatplus.vn |
Phải song hành chống oan sai, chống bỏ lọt tội phạm
PV: Trên thực tế nhiều vụ việc có dầu hiệu phạm tội, nhưng cơ quan tố tụng chậm trễ trong việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Có vụ án phải đợi có "chiếu chỉ" của người có chức vụ cao, khi đó vụ án mới được khởi tố, khởi tố bị can để điều tra. Điều đó, không chỉ bỏ lọt tội phạm mà gây nên bất bình trong dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng, ở đâu có con người ở đó có sai sót. Vậy giải pháp nào tránh oan sai, tránh bỏ lọt tội phạm, thưa ông?
Ông Đỗ Xuân Tựu: Trong thực tiễn, có những vụ án do những người làm công tác tố tụng lo sợ mất thành tích.
Cụ thể, có vụ án cơ quan tố tụng khởi tố vụ án nhưng không xác định được tội phạm. (do đối tượng phạm tội đã chết, hoặc bỏ trốn).
Trong trường hợp như vậy, cơ quan tố tụng phải đình chỉ vụ án và điều này ít nhiều ảnh hưởng tới thành tích của đơn vị, dẫn đến một số cơ quan tố tụng đã chậm trễ trong xử lý vụ việc.
Trong thực tiễn hiện nay, có những vụ án chỉ đến khi có sức ép từ dư luận, có thông tin do báo chí đăng tải, khi đó người có chức vụ cao trong xã hội đưa ra "chiếu chỉ" lúc đó cơ quan tiến hành tố tụng mới khởi tố vụ án, khởi tố bị can.
Do đó, cả cơ quan điều tra và VKS phải làm tốt công tác xử lý tin báo tội phạm. Đặc biệt là VKS, phải kiểm sát chặt chẽ các tin báo tội phạm.
Khi có dấu hiệu tội phạm mà cơ quan điều tra chưa kịp thời đưa ra quyết định khởi tố thì VKS phải yêu cầu cơ quan điều tra (Công an) khởi tố ngay, không bỏ lọt tội phạm.
Về mặt nhận thức, chống bỏ lọt tội phạm và chống làm oan công dân phải đi đôi với nhau. Không được tránh oan mà bỏ lọt kẻ phạm tội mà phải kết hợp chặt chẽ. Mỗi đơn vị, mỗi cá nhân đều phải đảm nhận tốt vai trò, trách nhiệm mà pháp luật đã trao cho họ.
Thận trọng là việc làm cần thiết, nhưng phải song hành giữa chống oan sai cho công dân và chống bỏ lọt tội phạm.
Tôi đồng tình với ý kiến, ở đâu có con người ở đó có sai sót, vì ngoài yếu tố khách quan còn yếu tố chủ quan và cả yếu tố "không vô tư" nữa.
Do đó, lỗi làm oan sai và lỗi bỏ lọt tội phạm đều phải chịu trách nhiệm hình sự như nhau. Không thể coi nặng trách nhiệm không làm oan cho công dân mà lại bỏ lọt tội phạm.
Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh trách nhiệm của VKS trong xử lý tin báo tội phạm và cả trách nhiệm giám sát các cơ quan tiến hành tố tụng, để không làm oan sai, không bỏ lột tội phạm.
Trân trọng cảm ơn ông!
Vai trò trách nhiệm thuộc VKS Liên quan tới vụ việc cháu N.T,P.N nghi bị hiếp dâm tại trường tiểu học Lương Thế Vinh, quận Thủ Đức, TP HCM hiện cơ quan điều tra Công an Thủn Đức đưa ra quyết định không khởi tố vụ án vì cho rằng không có dấu hiệu phạm tội. LS Phạm Thanh Tuấn đoàn LS TP Hà Nội cho rằng: Vai trò của báo chí hiện nay, đã góp phần tích cực giúp cơ quan tố tụng trong công việc phòng chống tội phạm. Trong nghi án này, dấu hiệu phạm tội đã quá rõ ràng nhưng Công an Thủ Đức và Công an TP HCM lại đưa ra quyết định không khởi tố vụ án. Để tránh bỏ lọt tội phạm trong nghi án này, trách nhiệm thuộc VKSND TP HCM và VKSND tối cao. Phải nói thẳng do tâm lý hiện nay của một số người làm công tác tố tụng là: Thà bỏ lọt còn hơn phải ..bồi thường. Do dó, trách nhiệm của cơ quan giám sát cùng tích cực trong đấu tranh tội phạm. Cá nhân tôi cho răng, mọi việc đều phụ thuộc vào nhận thức của con người. |