Còn mấy ngày nữa, năm mới 2020 bắt đầu, cũng là thời điểm Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia có hiệu lực. Với hành trình 7 năm cho quá trình xây dựng và thông qua, luật này cũng được tiên đoán trong quá trình thực hiện sẽ gặp thách thức không nhỏ do liên quan đến thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân. Bên cạnh đó, theo nhiều chuyên gia, trong bản thân nội dung luật cũng có nhiều vấn đề còn cần được tiếp tục hoàn thiện.
Tuyên truyền để người dân thấy tác hại của rượu, bia
Thống kê cho thấy, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu, bia cao nhất thế giới và tỷ lệ uống rượu, bia ngày càng gia tăng. Nếu như năm 2010 có 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượu, bia trong 30 ngày qua thì sau 5 năm, đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới.
Đặc biệt, tình trạng sử dụng rượu, bia trong lứa tuổi thanh, thiếu niên ngày càng diễn ra nghiêm trọng với tỷ lệ uống rượu, bia trong vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm. Tỷ lệ uống rượu, bia ở mức có hại - tức là uống từ 6 đơn vị rượu trở lên trong một lần uống lên tới 44%.
Ảnh hưởng đối với sức khỏe của rượu, bia rất khó đong đếm. Một số tác hại có thể xảy ra ngay sau khi uống như chấn thương, gây tai nạn giao thông hay ngộ độc rượu, bia... Mới đây, theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, trong 11 tháng của năm 2019, 40% số vụ tai nạn giao thông xảy ra trên toàn quốc có nguyên nhân từ rượu, bia, trong đó có những vụ đặc biệt nghiêm trọng, gây thương vong nhiều người.
Ngoài ra, đối với sức khỏe, một số tác hại khác diễn ra từ từ và kéo dài như gây các tổn thương mạn tính đối với sức khỏe (mắc bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, xơ gan, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng rượu, bia…) hay các vấn đề xã hội lâu dài như tác hại đối với gia đình, suy giảm chất lượng nhân lực, chất lượng dân số, phá vỡ các mối quan hệ gia đình, xã hội.
Chính vì thế mà, mặc dù nguồn lợi kinh tế thu được từ ngành hàng này cũng rất cao 50.000 tỷ đồng/năm, nhưng tổn thất về kinh tế do rượu, bia cũng chiếm đến 1% GDP.
Ngày 6/10/2019, tại Hội nghị triển khai Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, bà Nguyễn Thị Kim Tiến là Bộ trưởng Bộ Y tế thời điểm đó đã bày tỏ lo ngại cho việc thực tiễn thi hành luật. Bởi theo bà Tiến, Bộ Y tế đã mất 7 năm chuẩn bị để xây dựng Luật Phòng,
chống tác hại của rượu, bia. Đây cũng là một trong những luật khó thực hiện vì có tính xung đột lợi ích giữa nhà làm luật và các đối tác khác. Những người làm công tác chăm sóc sức khỏe đã rất vất vả, căng thẳng vì xung đột khi xây dựng luật.
“Không phải ai cũng nhận thức được tác hại của rượu, bia với sức khỏe. Nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra liên quan nhiều đến sử dụng quá mức rượu, bia. Ngoài ra, tác hại của rượu, bia còn là gây các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch... Vấn đề là làm sao để người dân tin uống rượu, bia hại sức khỏe, trong khi nhiều người vẫn cho rằng uống rượu, bia được xem là văn hóa”, bà Tiến nói.
Cũng theo bà Tiến, đây là lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật điều chỉnh đầy đủ, hoàn chỉnh đối với vấn đề phòng, chống tác hại của rượu, bia. Đồng thời, đây cũng là đạo luật khó do liên quan đến thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân. Vì vậy, để Luật này đi vào cuộc sống, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả thì công tác tuyên truyền, phổ biến, triển khai hết sức quan trọng.
Ở góc độ đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, ông Kidong Park, đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh, để triển khai luật thành công, cần có sự cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ, đặt sức khỏe lên hàng đầu, từ đó phổ biến cho người dân về nội dung luật; thực thi nghiêm khắc các quy định của luật; có sự tham gia của các tổ chức xã hội trong việc giám sát, thực thi luật… Ông Kidong Park cho biết, WHO cam kết sẽ đồng hành cùng Việt Nam nói chung và Bộ Y tế nói riêng trong việc triển khai và thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Luật chưa nghiêm với bia?
Cũng theo ông Kidong Park, điểm tiến bộ của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia là quy định cấm người điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Trong khi đó, ở một số quốc gia khác ở châu Âu, có nơi vẫn có quy định cho ngưỡng dao động 0,2 đến 0,5 mg/lít khí thở đối với người điều khiển phương tiện giao thông.
Luật cũng đưa ra các quy định cấm mà lâu nay là thói quen của người uống rượu đó là xúi giục, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu bia; người chưa đủ 18 tuổi uống rượu, bia; cấm bán, khuyến mại, cung cấp rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi. Cấm uống rượu, bia ở các cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, nuôi dưỡng trẻ dưới 18 tuổi…
Nhưng cũng có một điều mà các chuyên gia pháp lý chưa hài lòng là đang có khoảng trống trong việc quản lý bia, không được quy định trong luật. Cụ thể, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia chỉ cấm “khuyến mại trong hoạt động kinh doanh rượu, bia có độ cồn từ 15 độ trở lên; sử dụng rượu, bia có độ cồn từ 15 độ trở lên để khuyến mại dưới mọi hình thức; cấm quảng cáo rượu có độ cồn từ 15 độ trở lên”.
Như vậy, chỉ đồ uống có cồn trên 15 độ mới bị nghiêm cấm chặt chẽ; còn bia (thường dưới 15 độ) thì được nới lỏng một cách dễ dãi hơn. Với rượu, bia có cồn dưới 5,5 độ, Luật chỉ quy định về quảng cáo như: “Quảng cáo không thể hiện các nội dung sau: Có thông tin, hình ảnh nhằm khuyến khích uống rượu, bia, thông tin rượu, bia có tác dụng tạo sự trưởng thành, thành đạt, thân thiện, hấp dẫn về giới tính; hướng đến trẻ em, học sinh, sinh viên, thanh niên, phụ nữ mang thai…”.
Trong khi đó, theo các chuyên gia, rượu và bia khi quy về nồng độ cồn nguyên chất thì có cơ chế gây tác hại như nhau. Đây là căn cứ để Bộ Y tế cho rằng cần có cơ chế kiểm soát các hoạt động liên quan đến bia và rượu như nhau trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. Đáng tiếc là quy định này đã không hiện diện trong Luật.
Ở Việt Nam, sản lượng bia được tiêu thụ với tốc độ phi mã, vượt trên cả dự báo của các nhà kinh doanh, sản xuất rượu, bia. Cụ thể, năm 2017 “đã hoàn thành mục tiêu” trước 3 năm với 4,1 tỷ lít bia; năm 2019 vượt cả dự báo của năm 2025 với 4,67 tỷ lít bia (theo dự báo năm 2020 Việt Nam tiêu thụ 4,1 tỷ lít bia, năm 2025 tiêu thụ 4,6 lít bia).
Trong quá trình xây dựng Luật, qua nhiều lần góp ý dự thảo, bà Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế khẳng định, rượu hay bia khi quy về nồng độ cồn nguyên chất đều có cơ chế tác động đến sức khỏe và các vấn đề khác của người sử dụng là như nhau; cần phải có biện pháp kiểm soát tất các sản phẩm bia, rượu như nhau để hạn chế bớt các tác hại.
Ông Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia:
“Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia đã gửi một thông điệp rất rõ đến toàn thể nhân dân là đã uống rượu, bia đừng có lái xe. Do đó, cần phải gắn xử phạt với tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức về việc chấp hành quy định của luật.
Một thời gian dài, Việt Nam bỏ ngỏ những quy định pháp luật liên quan tới việc kiểm soát rượu, bia, vì thế, để Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia đi vào cuộc sống, sẽ phải mất nhiều thời gian và rất cần sự phối hợp và chủ động từ Trung ương tới địa phương.
Một trong những giải pháp tăng cường tuyên truyền, nhất là truyền thông nhằm thay đổi hành vi tới thế hệ trẻ, Ủy ban đã đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung thêm nội dung này vào hệ thống kiến thức giáo dục pháp luật và kỹ năng bảo đảm an toàn giao thông cho học sinh trong chương trình chính khóa”.
Bà Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế:
“Bất kỳ luật nào đi vào cuộc sống cũng vẫn có những khúc mắc từ những người bị điều chỉnh hành vi theo đúng luật. Vì thế, với vai trò là đơn vị xây dựng luật, Bộ Y tế sẽ có những hướng dẫn chi tiết về trách nhiệm, phân công nhiệm vụ, phối hợp liên ngành, như: Đề án tuyên truyền trong ngành Giao thông, vấn đề cấp phép sản xuất kinh doanh, vấn đề quản lý rượu thủ công. Việc thực hiện giám sát vi phạm nồng độ cồn đối với một đất nước có lượng xe máy lớn như Việt Nam không hề dễ dàng.
Vì thế, khi Luật có hiệu lực, có thể làm điểm tại một số nơi trong một vài quý đầu của năm 2020. Tuy nhiên, giải pháp lâu dài cần phải tính tới là khuyến khích người tham gia giao thông sử dụng phương tiện công cộng, ngay ở cơ sở kinh doanh phải nhắc nhở khách hàng khi đã uống say thì tốt nhất là sử dụng phương tiện công cộng về.
Do đó, trong Luật có quy định trách nhiệm của cơ sở là phải hỗ trợ người say rượu, bia thuê được phương tiện công cộng để họ về nhà và ngày hôm sau có thể quay lại để lấy phương tiện về”.
Theo công điện, chỉ trong 2 tháng đầu năm 2024, đã có 18 người tử vong do bệnh Dại ở 14 tỉnh, thành, đã có gần 70.000 người phải điều trị dự phòng bệnh Dại.
Nghị định số 29/2024/NĐ-CP ngày 6/3/2024 của Chính phủ quy định về tiêu chuẩn chức danh Trưởng phòng, Phó Trưởng phòng thuộc cấp huyện, có hiệu lực từ 1/5/2024.
UBKT Trung ương yêu cầu Ban cán sự đảng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và tổ chức đảng ở một số đơn vị liên quan phối hợp, chỉ đạo kiểm điểm, xem xét trách nhiệm, xử lý kỷ luật các đảng viên có vi phạm theo thẩm quyền, báo cáo kết quả về UBKT Trung ương.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Đây là vấn đề được nhiều đại biểu đề cập tại Hội thảo khoa học góp ý hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu các tuyên bố bảo lưu của Việt Nam khi ký kết, phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng (UNCAC)
Ngày 25/4, Văn phòng Chính phủ cho biết, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 40/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung khắc phục sự cố chìm thuyền trên sông Chanh thuộc địa bàn thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự theo yêu cầu cải cách tư pháp mà Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn, chỉ đạo.
Trước đó, như Báo Pháp luật Việt Nam đã phản ánh việc chủ đầu tư và nhà quản lý xảy ra tranh chấp khiến người dân, khách hàng sinh sống và làm việc tại căn nhà trên rơi vào cảnh khốn khổ.
Ngày 5/4 Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đưa ra xét xử đối với 8 bị cáo về tội: “Mua bán trái phép chất ma túy”; “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy".
Công an tỉnh Quảng Ninh vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với nhóm đối tượng về tội “ mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”.
Chiều 19/3, sau khi nêu quan điểm luận tội, đại diện VKS đề nghị mức án đối với bị cáo Trương Mỹ Lan và 85 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.