Xoáy long nhãn là nghề truyền thống của nhiều gia đình ở Tiên Lữ - Hưng Yên. Nghề đem lại thu nhập đáng kể cho người lao động.
Từ lâu, trái nhãn đã được biết đến như một sản vật nổi tiếng của vùng đất Phố Hiến – Hưng Yên. Sự bội thu về nhãn đã sản sinh ra một nghề thủ công truyền thống cũng không kém phần nổi tiếng ở nơi đây – nghề chế biến long nhãn. Hàng năm, cứ mỗi mùa nhãn về người dân ở huyện Tiên Lữ lại bắt đầu bận rộn với nghề làm long nhãn.
Nhãn được "tuyển chọn" để xoáy long là những quả to, cùi dày, vỏ khô, ngọt. Dụng cụ xoáy long là những chiếc bút xoáy. Phần tay cầm bút được làm bằng gỗ. Lưỡi bút xoáy có thể làm bằng nhôm, hoặc đồng. Bút xoáy đồng bền và trơn hơn bút xoáy nhôm. Lưỡi của bút xoáy rất sắc, nếu không khéo léo người thợ có thể để bị bút làm bị thương.
Đầu tiên, người thợ tiến hành dùng lưỡi xoáy bóc đầu quả nhãn, tiếp đến cho bút xoáy xoay đều để tách hạt và cùi rồi xé vỏ. Cuối cùng từ từ cho miếng long ra khay để đưa lên lò xoáy để làm khô. Từ đây, những trái long nhãn vàng tươi, dẻo thơm, ngon ngọt mang đậm hương vị đặc trưng Hưng Yên bắt đầu được đưa đến các thị trường trong và ngoài nước.
|
Xoáy long nhãn là nghề thủ công truyền thống có từ lâu đời ở Hưng Yên. |
Điều đặc biệt, trong lò xoáy còn có rất nhiều người già và trẻ em. Nếu chăm chỉ một ngày các bà có thể xoáy từ 10 - 20 kg, tương đương với mức thu nhập từ 45.000 - 100.000 đồng/ngày.
|
Bà Thanh (70 tuổi) mặc dù đôi tay không còn được linh hoạt như các thanh niên, cái lưng ngồi lâu lại hay đau nhức nhưng bà vẫn đi xoáy long như một niềm vui lúc tuổi già. |
Bé Thủy năm nay lên lớp 3, sinh ra trong làng nghề nên em sớm đã có thể xoáy long thành thạo không kém gì người lớn. Khi được hỏi “xoáy long nhãn có không: “Em cười, không em thấy dễ mà."
|
Thủy cho biết em sẽ để dành tiền để mua bút và sách cho đầu năm học mới. |
Ông Bùi Quang Ngoãn (Trung Dũng - Tiên Lữ) cho biết: “Gia đình đã làm nghề xoáy long gần được chục năm. Lò của tôi chủ yếu xoáy nhãn quê. Năm nay giá nhãn xoáy thấp hơn so với mọi năm, mua tại vườn từ 7.000 - 10.000 đồng/kg. Hiện tại lò xoáy của tôi có khoảng 30 người chủ yếu là người già và trẻ em."
|
Em Lan cười tít mắt “khoe” với chiến công đầu tiên mà em đạt được. |
|
Bà Diệp mỗi ngày có thể xoáy được 15 kg nhãn. |
Thay vì cùng bạn bè đi chơi du lịch nghỉ hè, Yến lại chọn cho mình công việc xoáy long. Em bắt đầu xoáy long từ năm lớp 6 tính đến nay cũng được 5 năm làm nghề trung bình mỗi vụ em có thể kiếm từ 3 – 5 triệu đồng/vụ.
|
Vỏ nhãn mỏng, cùi mọng nước nên người xoáy long phải nhẹ nhàng và khéo léo |
Để được trả thù lao cao, không ít gia đình cả chồng, vợ, các con sẵn sàng đạp xe đạp từ làng này qua làng khác từ lúc tờ mờ sáng để bóc long thuê đến tối mịt. Thường thường vào các vụ bóc long, những làng quanh các lò sấy dậy rất sớm. Người dân dậy nấu cơm ăn cho chắc dạ, để có thể ngồi làm cả ngày.
|
Bé Sao (12 tuổi) mỗi ngày có thể xoáy từ 20 - 30 kg nhãn. Em Như (16 tuổi) tranh thủ được nghỉ học buổi chiều, em phụ bà xoáy long. |
Từ long nhãn, người ta có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng hay những bài thuốc có công dụng chữa cơ thể suy nhược, thiếu máu, an thần, bồi bổ khí huyết... Thời điểm hiện tại long nhãn được bán với giá từ 120.000 - 150.000 đồng/kg.