Bà Rịa - Vũng Tàu: 13 năm xét xử, án có hiệu lực nhưng chưa thể thi hành

Sắp xét xử vụ án sát hại cả nhà em ruột ở Hà Nội

Xét xử tài xế xe container tông chết 4 người, 25 người bị thương ở Bến Lức

Xét xử 4 nhân viên địa ốc Alibaba phá hoại xe của đoàn cưỡng chế

5 vụ án trọng điểm được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ đạo khẩn trương đưa ra xét xử trong năm nay

Con chung, con riêng

Theo hồ sơ vụ án, năm 1979, bà Phan Thị Thu Ba (sinh năm 1954, HKTT: tổ 16, ấp Phủ Thiện, xã Hoà Hiệp, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; Tạm trú: tổ 11, khu 2, thôn Phước Tấn, xã Tân Hoà, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu) và ông Lê Quang Bái (sinh năm 1939 - hiện đã chết) tự nguyện sống chung với nhau nhưng không đăng kí kết hôn. Quá trình chung sống, hai người có một người con chung là ông Lê Quang Hiền. Ông Hiền được đăng ký khai sinh mẹ là bà Phan Thị Thu Ba và bố là ông Lê Quang Bái.

Ngoài ra, ông Bái có hai người con riêng là ông Lê Quang Phương (sinh năm 1975, HKTT: tổ 16, ấp Phủ Thiện, xã Hoà Hiệp, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) - bị đơn trong vụ án và ông Lê Quang Thạnh, còn bà Ba có một người con riêng là Lê Thị Trang nhưng do ông Lê Quang Bái đứng tên bố trong giấy khai sinh.

Trong quá trình sinh sống với nhau ông Bái và bà Ba đã cùng nhau tạo lập một phần diện tích đất tại xã Hòa Hiệp, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có diện tích gần 2 ha.

Năm 1996, ông Bái và bà Ba mâu thuẫn nên li thân và tài sản chia đôi. Theo đó, ông Bái được chia 8.670m2 và bà Ba được chia 11.050m2. Năm 1998, ông Bái và bà Ba tái hợp. Sau đó năm 2000, bà Ba và ông Bái cùng chuyển nhượng một phần diện tích đã được chia cho bà Ba trước đó. Số tiền sau khi bán đất, bà Ba và ông Bái mua 1 chiếc xe tải cho ông Lê Quang Phương đứng tên và sử dụng làm phương tiện làm ăn. Cùng với đó, bà Ba và ông Bái còn mua thêm 1 miếng đất rẫy diện tích khoảng 4.000m2 tại ấp Bàu Sôi, hiện nay ông Phương vẫn đang quản lý sử dụng.

Đáng chú ý, việc mua xe cho ông Phương đứng tên sử dụng và mua 4.000m2 đất cho ông Phương sử dụng cũng đã được ông Phương xác nhận và có trình bày với Tòa.

Tháng 5/2005, ông Bái qua đời mà không để lại di chúc. Phần diện tích đất 4689,6 m2 thửa 197 tờ bản đồ 109 xã Hòa Hiệp (nằm trong số gần 2ha mà bà Ba và ông Bái cùng nhau tạo lập) do ông Bái để lại cũng không để lại di chúc cho riêng ai. Phần đất này chưa được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đã cấp giấy biên nhận cho ông Lê Quang Phương vào năm 2009.

Phần tài sản trên đất gồm một căn nhà cấp 4 diện tích 48,2m2 do ông Bái, bà Ba xây dựng vào năm 1998, một căn nhà cấp 4 có diện tích 102,9m2, một bể nước diện tích 9,6m2 do ông Bái xây dựng cùng 12 chồi bán cà phê trên đất mà ông Lê Quang Phương xây dựng vào năm 2017.

Quyết định của Tòa án

Sau khi ông Bái mất, bà Ba cho biết, do ông Phương độc chiếm khu đất ông Bái để lại (chính là nơi bà Ba và ông Hiền sinh sống lúc bấy giờ) nên bà và ông Hiền đã phải bỏ đi nơi khác sinh sống. Sau đó đến năm 2007, bà khởi kiện vụ án chia tài sản đối với ông Phương.

Theo nội dung khởi kiện của bà Ba, bà yêu cầu ông Phương chia di sản thừa kế mà ông Bái để lại với diện tích 4689,6m2 nói trên.

Theo đó, ngày 18/12/2018, Toà án nhân dân (TAND) huyện Xuyên Mộc đã có bản án số 56/2018/DS-ST (gọi tắt là bản án sơ thẩm số 56) về việc “Tranh chấp thừa kế tài sản” giữa nguyên đơn là bà Ba và bị đơn là ông Phương.

Theo nội dung trình bày trong bản án sơ thẩm, ông Phương cho rằng bà Ba không phải là vợ của ông Bái vì không có đăng ký kết hôn, còn ông Hiền không phải con của ông Bái và yêu cầu giám định AND để xác định.

Trước yêu cầu của ông Phương, phía Tòa sơ thẩm đã nêu rõ, tuy bà Ba và ông Bái không đăng ký kết hôn nhưng đã chung sống với nhau như vợ chồng từ năm 1979 đến khi ông Bái mất nên được coi là hôn nhân thực tế. Việc đăng ký kết hôn luật pháp chỉ khuyến khích, không bắt buộc. Còn việc ông Phương yêu cầu giám định AND đối với ông Hiền nhưng lại không cung cấp được mẫu giám định (do ông Bái đã mất) nên Tòa ra thông báo về việc không tiến hành giám định AND theo yêu cầu của ông Phương.

Theo đó, việc ông Hiền sinh ra trong thời kỳ bà Ba và ông Bái chung sống với nhau, ông Bái là người đứng tên bố trong khai sinh của ông Hiền và qua xác minh tại địa phương, trong suốt thời gian ông Bái chung sống với ông Hiền không hề xảy ra mâu thuẫn tranh chấp gì dẫn đến việc ông Bái phải từ bỏ ông Hiền là con ông Bái. Như vậy, có đủ căn cứ xác định ông Lê Quang Hiền là con ruột của ông Lê Quang Bái. Đối với trường hợp của bà Trang, do là con riêng của bà Ba nên bà Trang đã có đơn xin từ chối nhận thừa kế phần di sản ông Bái để lại.

Trước những lý lẽ trên, Tòa sơ thẩm đã tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Ba đối với ông Phương về việc chia tài sản thừa kế đối với phần đất 4689,6m2 trên. Theo đó, bà Ba cùng ông Phương, ông Hiền và ông Thạnh mỗi người được nhận 1/4 di sản thừa kế của ông Lê Quang Bái để lại.

Trước quyết định của Tòa sơ thẩm, ông Phương tiếp tục kháng cáo phúc thẩm lên TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trước yêu cầu của ông Phương, ngày 16/5/2019, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ra bản án phúc thẩm số 49/2019/DS-PT. Theo bản án phúc thẩm, Tòa tuyên không chấp nhận kháng cáo của bị đơn, chấp nhận khởi kiện của bà Ba, xác định hàng thừa kế thứ nhất của ông Bái gồm bà Ba, ông Hiền, ông Phương, ông Thạnh, bà Trang và ghi nhận sự tự nguyện từ chối nhận di sản thừa kế của bà Trang đối với phần di sản ông Bái để lại.

Những tưởng vụ án sẽ được khép lại sau 13 năm xét xử và Tòa cũng đã ra 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm được đánh giá là hết sức công tâm và dư luận hoàn toàn ủng hộ thì mới đây, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) Cấp cao tại TP HCM ông Nguyễn Đình Trung đã bất ngờ ký ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 285/QĐKNGĐT-VKS-DS (gọi tắt là Quyết định số 285) ngày 19/11/2019 đối với bản án dân sự phúc thẩm số 49/2019/DS-PT.

Tại Quyết định số 285, phía VKSND Cấp cao đề nghị Uỷ ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP HCM xét xử giám đốc thẩm hủy bản án dân sự phúc thẩm nêu trên và bản án dân sự sơ thẩm số 56/2018/DS-ST giao hồ sơ cho TAND huyện Xuyên Mộc xét xử lại theo trình tự sơ thẩm.

Để thông tin đa chiều phóng viên Pháp luật Plus đã liên hệ tới VKSND Cấp cao tại TP HCM, theo lãnh đạo VKSND cấp cao tại TP HCM cho biết việc kiến nghị giám đốc thẩm bản án trên chỉ là thủ tục và quyền lợi hợp pháp của phía bị đơn còn quyết định cuối cùng là của TAND Cấp cao tại TP HCM. Theo đó, nếu trong thời hạn theo quy định của pháp luật phái Tòa xét thấy chưa đủ cơ sở để kháng nghị giám đốc thẩm thì bản án sẽ chính thức có hiệu lực thi hành.

Tiếp tục liên hệ tới TAND Cấp cao tại TP HCM thì được biết hiện đơn vị đang tiến hành xem xét kiến nghị của VKSND cấp cao tại TP HCM, theo đó phía Tòa sẽ thông tin tới phóng viên ngay sau khi có kết quả.

Việc ký ban hành Quyết định của VKSND Cấp cao tại TP HCM đã khiến dư luận hoang mang trước việc vụ án kiện tụng 13 năm vừa mới tuyên án phúc thẩm giờ lại được xem xét đề nghị xét xử lại có nguy cơ quay lại vị trí bắt đầu. Cứ như vậy không biết khi nào vụ án mới thực sự kết thúc? Và bà Phan Thị Thu Ba, tuổi đã già tóc bạc còn chưa kịp thảnh thơi lấy một ngày đã lại phải tiếp tục "quay như chong chóng" giữa mớ kiện tụng, rắc rối. Nỗi này ai thấu?

Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.