Đền thờ Trịnh Khả (một trong 18 người trong Hội thề Lũng Nhai lịch sử) tại Thanh Hóa đang xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ bị sụp đổ.
Hiển Khánh Vương Trịnh Khả là người làng Kim Bôi, huyện Vĩnh Ninh, phủ Thanh Hóa (nay là làng Giang Đông, xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa). Trịnh Khả là người đã đến Lam Sơn theo Lê Lợi khởi nghĩa và là một trong 18 người trong Hội thề Lũng Nhai lịch sử.
Trong cuộc kháng chiến 10 năm chống giặc Minh, ông đã tham gia hàng trăm trận đánh với tư cách là vị tướng trẻ dũng cảm giỏi mưu lược chỉ huy quân thiết đột. Ông có công lớn và nổi tiếng trong các trận đánh Xa Lộc, Ninh Kiểu, Lãnh Câu (cửa ải Lê Hoa ở tỉnh Hà Giang, giáp Trung Hoa) và được phong đến chức Thượng tướng.
Năm 1428, khi Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, Trịnh Khả được phong Tả lân hổ vệ tướng. Sau được giao chức Hành quân tổng quản xa kỵ chư quân sự đồng tổng quản và được mang họ vua – Lê Khả. Thời vua Lê Thái Tông (1434-1442), ông được phong Thiếu Bảo tham tri chính sự rồi thăng chức Thiếu úy.
Ông có công trong khi đánh Chiêm Thành (1446), lập Bí Cai làm vua nước Chiêm, được phong thưởng tước Bình chương quân quốc trọng sự thượng trụ quốc. Năm 1448, ông nhận lệnh vào đôn đốc cục Bách tác xây dựng miếu điện ở Lam Kinh và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Sau khi mất, vua Lê Thánh Tông đã truy tặng ông là Thiếu Phó Liệt quốc công, lại gia tặng Thái úy liệt quốc công. Sau truy phong là Hiển Khánh Vương, truyền sắc chỉ dùng ngôi miếu ở làng Kim Bôi làm đền thờ ông. Văn bia do Nguyễn Mộng Tuân, người cùng với Trịnh Khả tham gia khởi nghĩa Lam Sơn đã viết về người bạn mình: “Trịnh Khả ra ngoài làm quan võ, vào triều làm quan văn, gắn bó vui lo cùng đất nước, lớn lao hay”.
Ngày 16/12/1993, Bia và đền thờ Trịnh Khả được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia.
Mặc dù là di tích cấp quốc gia nhưng hiện nay, các hạng mục công trình hiện có của di tích Bia và Đền thờ Trịnh Khả đã bị xuống cấp một cách nghiêm trọng. Đặc biệt là hạng mục Nhà tiền đường của Đền chính có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào, gây mất an toàn cho người, đồ thờ và nội thất. Không đáp ứng được nguyện vọng tâm linh, tín ngưỡng của nhân dân, và du khách.
 |
| Bia và đền thờ Trịnh Khả được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia. Cổng Đền cũng đang bị nứt vỡ, xuống cấp nghiêm trọng. |
 |
| Ngôi đền thờ Trịnh Công Khả được xây dựng từ thời Lê Sơ (thế kỷ XV). Dấu vết kiến trúc của ngôi đền có niên đại giai đoạn này đã bị phá hủy từ lâu. Nhà tiền đường của Đền chính có nguy cơ bị sụp đổ bất cứ lúc nào, gây mất an toàn cho người, đồ thờ và nội thất. |
 |
| Hiện, chỉ còn lại một ít gạch chỉ, ngói vỡ đang nằm rải rác trong khu vực khuôn viên của di tích, được xác định là loại vật liệu có niên đại cùng thời với việc xây dựng đền thờ. Một góc trong ngôi đền đã bị vỡ sập. Nếu không được trùng tu kịp thời, ngôi đền khó lòng "qua khỏi" trong mùa mưa năm nay. |
 |
| Mái ngói của ngôi đền đã bị vỡ, đang sụt dần theo thời gian. |
 |
| Gần như không có nơi nào trong ngôi đền còn nguyên vẹn. |
 |
| Rùa đá và các văn bia có từ thời xây dựng ngôi đền và bị bỏ mặc chỏng chơ trong sân. |
 |
| Đến đây, không ai nghĩ rằng đây là một di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Diện mạo hiện tại của ngôi đền chưa xứng tầm với tên tuổi của một vị tướng lẫy lừng một thời. |
 |
| Tường trong ngôi đền chỉ cần đụng nhẹ là các mảng xi bị rơi vỡ. Nếu không được trùng tu, tôn tạo, e rằng ngôi đền khó tồn tại trong mùa mưa năm nay. |
Tường, ngói, sân gạch... của ngôi đền đang bị vỡ, sập, xô lệch đi rất nhiều. Các cây cột hiên có nguy cơ bị sập đổ bất cứ lúc nào. Đến thăm ngôi đền, không ai có thể nghĩ rằng đây là đền thờ của một vị tướng nức danh một thời và là một di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Hiển Khánh Vương Trịnh Khả là một nhân vật lịch sử lớn, Bia và Đền thờ Trịnh Khả có giá trị lớn về mặt văn hóa, lịch sử. Vì vậy, cần phải được đầu tư, tôn tạo di tích một cách xứng đáng với thân thế và sự nghiệp của ông.
