Hà Nội 24 °C
TP Hồ Chí Minh 35 °C
Hải Phòng 28 °C
Đà Nẵng 32 °C
Yên Bái 27 °C
  • Hà Nội Hà Nội 24°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 35°C
  • Hải Phòng Hà Nội 28°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 32°C
  • Yên Bái Hà Nội 27°C

Việt Nam bãi bỏ một số quy định về sinh con thứ 3, hiểu thế nào cho đúng?

Pháp luật hình sự
05/07/2020 09:01
Mai Ngọc
aa
Chính sách về dân số luôn được cập nhật, thay đổi theo tình hình diễn biến dân số của quốc gia. Sau một thời gian dài áp dụng những quy định về giảm sinh con thứ 3, hiện nay Việt Nam đã có quyết định điều chỉnh mức sinh, trong đó có nội dung bãi bỏ một số quy định liên quan đến vấn đề này.


Anh126.

Chương trình điều chỉnh dân số nhằm bãi bỏ một số quy định không phù hợp, hướng đến một “dân số vàng” trong tương lai.

Vì sao trước đây phải giảm sinh con thứ 3?

Trước đây, theo quy định của pháp luật thì hành vi sinh con thứ 3 sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí kỉ luật đối với cán bộ, viên chức nhà nước, đảng viên. Theo Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số (PLDS) năm 2003 đã quy định rõ về nghĩa vụ của các cặp vợ chồng trong việc giữ mô hình gia đình có từ một đến hai con.

Cụ thể, tại khoản 2 Điều 10 quy định về Quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện cuộc vận động dân số và kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản là sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định, như cặp vợ chồng sinh con lần thứ nhất mà sinh ba con trở lên, cặp vợ chồng đã có một con đẻ, sinh lần thứ hai mà sinh hai con trở lên, phụ nữ chưa kết hôn sinh một hoặc hai con trở lên trong cùng một lần sinh và một số trường hợp khác.

Thời điểm mà Chính phủ ban hành các quy định nói trên, Việt Nam đang đứng trước tình trạng tăng nhanh về dân số, cộng với tình trạng mất cân bằng về giới. Tuy nhiên, từ đó đến nay, sự thay đổi về dân số, cộng với nhiều diễn biến về tỉ lệ dân số, khiến Việt Nam liên tục đưa ra các điều chỉnh trong quy định của pháp luật.

Sau khi “siết” về xử lý vi phạm quy định về dân số, kế hoạch hóa gia đình vào những năm 1990, thì Điều 10 PLDS năm 2003 quy định các cặp vợ chồng được quyền tự quyết số con, thời gian sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh. Từ đây cũng dẫn đến một số tranh cãi về chuyện “được sinh con thứ ba hay không”?.

Một thời gian sau khi ban hành PLDS 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 104/2003/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của PLDS. Năm 2004, tỷ lệ sinh, tỷ lệ phát triển dân số tăng mạnh trở lại ở nhiều địa phương trong cả nước.

Cạnh đó, một số quy định về xử phạt trong các điều luật lại có xu hướng mâu thuẫn nhau. Ví dụ như theo Điều 2 Nghị định 114/2006/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về dân số và trẻ em thì đảng viên sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng. Cán bộ, công chức, viên chức nhà nước sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý kỷ luật theo quy định của Chính phủ.

Thành viên của các đoàn thể nhân dân, tổ chức xã hội sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý theo quy định của quy chế, quy định của đoàn thể, tổ chức. Người dân sinh con thứ ba trở lên thì bị xử lý theo quy định của hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, xóm, cụm dân cư nơi cư trú.

Nhưng sau đó, Nghị định số 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (có hiệu lực kể từ 31/12/2013) quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế thay thế Nghị định 114/2006/NĐ-CP cũng không đề cập đến việc xử phạt khi sinh con thứ ba.

Những thay đổi liên tục về quy định pháp luật trong thời gian qua dẫn đến việc nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ vấn đề “có nên sinh con thứ ba hay không” và “sinh con thứ 3 có bị phạt hay không”. Đồng thời, cũng khá “gây khó” cho cán bộ kế hoạch hóa gia đình trong việc tuyên truyền chính sách đến từng nhà tại mỗi địa phương.

Chương trình điều chỉnh mức sinh được áp dụng như thế nào?

Trong bối cảnh ấy, cộng với tình trạng mức sinh đang xuống thấp tại nhiều nơi đi kèm tình trạng già hóa dân số, Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030” ra đời. Trong đó có nội dung “bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên” tại những vùng đang có mức sinh thấp với mục đích nâng mức sinh để đạt mức sinh thay thế.

Có thể nói, nội dung của Quyết định đã phần nào “gỡ khó” cho công tác kế hoạch hóa gia đình, giúp cho địa phương hiểu rõ vấn đề và có cách xử lý phù hợp căn cứ vào tình hình và tỉ lệ dân số địa phương mình. Đồng thời, Quyết định cũng hướng đến “vì một Việt Nam dân số vàng”.

Mục tiêu lớn của chương trình là duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc, phấn đấu tăng mức sinh ở những địa phương có mức sinh thấp, giảm mức sinh ở những địa phương có mức sinh cao góp phần thực hiện thành công Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 đảm bảo phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Tuy nhiên, sau khi ban hành, cũng đã có không ít tranh cãi xoay quanh nội dung bãi bỏ một số quy định về sinh con thứ 3 của Quyết định. Nhiều câu hỏi được đặt ra như nếu đã “lỗi thời”, tại sao không phải là bãi bỏ toàn bộ mà là bãi bỏ một số quy định?

Việc bãi bỏ này liệu có gây nguy cơ một cuộc bùng nổ dân số mới, khi mà dân số Việt Nam hiện nay đã vượt quá con số 97 triệu người, chiếm 1,25% dân số thế giới và xếp thứ 15 trong bảng xếp hạng dân số toàn cầu?

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc thí điểm bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên không phải áp dụng trên phạm vi toàn quốc mà chỉ áp dụng ở nơi có mức sinh thấp.

Đồng thời, chỉ bãi bỏ những quy định không còn phù hợp với tình trạng dân số hiện hành, vẫn tiếp tục duy trì những quy định thích hợp. Theo bà Đặng Quỳnh Thư, Vụ trưởng Vụ Quy mô dân số (Tổng cục Dân số), đây là nội dung điều chỉnh chỉ áp dụng tại các vùng có mức sinh thấp và không có nghĩa rằng người dân hoặc cán bộ, đảng viên được khuyến khích sinh con thứ ba.

Thực tế, trước đây nhiều địa phương thường đặt ra quy định ngặt nghèo về việc các thôn, ấp, khu phố không có người sinh con thứ 3, cùng với đẩy mạnh tuyên truyền là một số quy định xử phạt, kỉ luật, thậm chí gây sức ép.

Chương trình điều chỉnh mức sinh mới cộng với việc bãi bỏ một số quy định về sinh con thứ 3 nhằm mục đích điều chỉnh chính sách từ khuyến khích giảm sinh sang duy trì mức sinh thay thế. Mỗi phụ nữ có trung bình 2,1 con. Điều cần lưu ý là những chính sách này chỉ áp dụng ở nơi có mức sinh thấp, không phải trên toàn quốc.

Các địa phương có chính sách thí điểm sẽ khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, như: Hỗ trợ mua nhà ở xã hội, thuê nhà, ưu tiên vào trường công lập, hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em, xây dựng kinh tế gia đình… Địa phương có mức sinh cao tiếp tục vận động người dân không kết hôn và sinh con quá sớm, không sinh quá dày, nhiều con, duy trì khẩu hiệu “dừng lại ở hai con để nuôi, dạy cho tốt”. Được biết, thời gian tới, Bộ Y tế sẽ hướng dẫn các tỉnh, thành triển khai thực hiện chương trình này.

Một số câu hỏi khác cũng được đặt ra, đó là sau khi Quyết định có hiệu lực thì đảng viên sinh con thứ 3 có bị xử lý kỉ luật hay không, khi một số quy định về vấn đề này vẫn còn “đối nhau chan chát”, và trên thực tế tại các địa phương mỗi nơi xử lý một kiểu?

Về vấn đề này, Điều 27 Quy định số 102-QĐ/TW ngày 15/11/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về việc xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm đã đề cập đến vấn đề xử phạt đảng viên sinh con thứ ba trở lên. Hướng dẫn số 04-HD/UBKTTW về việc thực hiện một số điều trong Quy định 102-QĐ/TW cũng nêu rõ về nội dung này. Ngoài các trường hợp đảng viên bị xử lý kỷ luật, trong Hướng dẫn số 04-HD/UBKTTW cũng đề cập đến một số trường hợp đảng viên sẽ không bị xử lý kỷ luật khi sinh con thứ ba trở lên.

bài liên quan
Cục Cảnh sát giao thông chăm lo cho các gia đình chính sách

Cục Cảnh sát giao thông chăm lo cho các gia đình chính sách

100 phần quà đã được các đơn vị tiến hành trao tận tay cho các gia đình chính sách có hoàn cảnh khó khăn tại xã Phú Lạc (huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận).
Phê duyệt Khung chính sách hỗ trợ, tái định cư Dự án đường kết nối Ba Bể sang Na Hang

Phê duyệt Khung chính sách hỗ trợ, tái định cư Dự án đường kết nối Ba Bể sang Na Hang

Tại Công văn số 180/TTg-CN ngày 19/3/2024, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phê duyệt Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường thành phố Bắc Kạn - Hồ Ba Bể kết nối sang Na Hang, Tuyên Quang.
Đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương

Đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ký Quyết định số 209/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Công Thương năm 2024.
Tăng trưởng của Việt Nam: Chính sách và sự năng động của khu vực tư nhân

Tăng trưởng của Việt Nam: Chính sách và sự năng động của khu vực tư nhân

Theo GS Kenichi Ohno (Viện Nghiên cứu chính sách quốc gia Nhật Bản - GRIPS), các yếu tố bên ngoài có vai trò quan trọng nhưng tác động sẽ giảm đi theo thời gian, nhân tố quan trọng nhất quyết định trình độ của một quốc gia chính là sự năng động của khu vực tư nhân, trong đó, chính sách giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tăng cường tính năng động của khu vực tư nhân và quản lý các yếu tố bên ngoài...
Quy định về quản lý hợp tác quốc tế về pháp luật và cải cách tư pháp

Quy định về quản lý hợp tác quốc tế về pháp luật và cải cách tư pháp

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 26/2024/NĐ-CP quy định về quản lý hợp tác quốc tế về pháp luật và cải cách tư pháp.
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nguyễn Hùng Sơn bị lực lượng chức năng bắt giữ khi đang vận chuyển 17 con bò không có giấy tờ theo quy định từ Lào sang Việt Nam qua Cửa khẩu Nậm Cắn (Kỳ Sơn - Nghệ An).
Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Ngày 22/3, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Đồng Nai cho biết vừa ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với 3 đối tượng để làm rõ về hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY