Hiện tượng thanh niên, trai tráng nông thôn ồ ạt bỏ làng ra phố mưu sinh, đi xuất khẩu lao động… đã khiến nhiều làng quê chỉ còn lại người già và trẻ em; từ đó kéo theo nhiều hệ lụy phức tạp, tạo thành những “vết thương” nông thôn rất khó bù đắp, chữa lành.
Tiếng khóc của em bé tên An có bố mất vì nghiện, mẹ bỏ đi xa ở làng Thanh Gia, xã Quảng Phú (Lương Tài - Bắc Ninh) cứa vào tim tôi, nhói đau. Tóc tai em bờm xờm, mũi xanh thò lò. Nay em sống với ông bà, những người sẽ thay cha mẹ chăm sóc, nuôi em khôn lớn.
Dù ông bà thương cháu đến đâu, cũng làm sao bằng cha mẹ. Vả lại ông bà đã già, như trái chín trên cây, biết ngày nào rụng xuống. Khi ấy, tương lai của em sẽ ra sao? Tên An mà chẳng an. Hẳn nhiên, em sẽ phải đối mặt với những ngày gian nan cùng cực. Nếu đủ bản lĩnh, em sẽ trở thành người tốt, còn không sẽ thành loài cỏ hoang dại.
Không phải tự nhiên mà tôi nghĩ đến kết cục ấy. Nhiều người cao tuổi ở làng Thanh Gia đã nghĩ đến điều ấy. Hàng chục trường hợp cha mẹ đi làm ăn xa, nghiện ngập rồi mất đã chứng minh điều ấy. Nhiều đứa trẻ bị bỏ lại làng chứng minh điều ấy. Rộng ra, làng Thanh Gia có hơn 300 người đi làm ăn xa. Xã Quảng Phú có cả thầy hơn 1000 người đi làm ăn xa. Người ta chịu vất vả, tích cóp rồi khuân tiền về, với hy vọng bù đắp cho tổ ấm, xây cao những ngôi nhà.
Kết cục thì sao? Con cái sử dụng đồng tiền bố mẹ gửi về mua ma túy, chích hút. Chúng bị đánh gục bởi cạm bẫy rồi chẳng lo học hành. Mấy năm trở lại đây, một số gia đình thay vì được hưởng niềm vui con cái thành đạt thì họ phải tự làm đơn đưa con đi cai nghiện, hoặc tự đóng cũi nhốt ép con cai nghiện với ước mong con… trở lại làm người tốt! Thanh Gia đã lâm vào bi kịch, số ngôi nhà hoành tráng mọc lên tỉ lệ thuận với số người nghiện hút. Làng giàu mà không sướng.
Trong hành trình tìm hiểu về những người bỏ làng, các cuộc ra đi, tôi đã thật sự choáng khi đứng giữa các xóm của xã Xuân Thượng, huyện Xuân Trường (Nam Định). Cả tiếng đồng hồ đứng ở đường xóm mà không tìm được ai để hỏi thăm. Đơn giản vì đến gần 50% dân số của xã đã đi làm ăn xa. Hàng chục ngôi nhà cửa khóa im ỉm, bỏ hoang. Ở nhà chỉ còn người già, trẻ em và những người ốm không đi làm được. 30% diện tích ruộng là người dân xã khác đến cấy.
Những con số khiến bất cứ ai nghe thấy cũng giật mình. Cùng sự giật mình ấy là nỗi lo ngại. Bọn trẻ, theo thống kê từ mẫu giáo đến học phổ thông, toàn xã có chừng 600 em. Các em sẽ sống cảnh thiếu bố mẹ, chỉ trông vào ông bà chăm sóc và những đồng tiền vèo vèo gửi về. Ai dám khẳng định, các em nhỏ sẽ lớn lên, ngoan ngoãn, trưởng thành từ đồng tiền bố mẹ chúng gửi về? Một người đàn ông trong xã cho hay: “Chắc sẽ không tốt bằng bố mẹ chúng chăm sóc. Có người biết điều đó, nhưng họ còn mải mưu sinh, kiếm tiền”.
Không cần phải đợi lâu, tôi đã nhìn ra hậu quả của nó. Cữ bốn giờ chiều, các ông bà đổ về khu vực cổng trường để đón các cháu. Về nhà, có đứa trẻ vui đó, vui vì được chơi thỏa thích mà không bị bố mẹ quản. Vui vì được ông bà chiều, hư và nghịch không bị đánh. Một số khác thì lang thang, ngơ ngác và vô hồn. Liệu những người ông, người bà có thể hiểu được khoảng trống tâm hồn hay những vết thương âm ỉ trong tâm hồn con trẻ?
Xao xác làng quê...
Nhiều làng quê vì đi làm ăn xa, xuất khẩu lao động (XKLĐ) nên sinh ra không ít tiêu cực. Xã Nam Triều (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) chỉ có hai thôn, Nam Quất và Phong Triều. Vào thời điểm đông nhất, thôn Nam Quất có gần 300 người đi làm ở nước ngoài, hiện nay cả thôn còn hơn 60 người. Còn thôn Phong Triều, hiện có 286 người XKLĐ. Số người rời thôn sẽ không dừng ở đó, bởi khi người ở bên kia “chắc chân” sẽ kéo người thân sang. Ông Lâm Văn Điện, Chủ tịch UBND xã Nam Triều, cho hay: “Xã tôi cũng có mấy chục đôi tan vỡ vì XKLĐ. Do thiếu hiểu về môi trường tập quán ở nước ngoài, nên người dân ta sang nước ngoài dễ bị dụ dỗ, sa đà vào các tệ nạn. Thường thì người vợ mà đi thì nguy cơ tan vỡ cao hơn, chắc phụ nữ ở xứ người, họ yếu đuối!?”.
Một mối nguy khác, là người dân có tiền nhưng con cái sống thiếu tình cảm nên cũng trơ lì cảm xúc với anh em. Nhiều người sau khi về nước rất khó tái hòa nhập cộng đồng, bởi họ quen với môi trường làm việc ở nước ngoài thu nhập cao, về nhà chán cảnh đồng áng đầu tắt mặt tối. Nhiều người thất nghiệp trên chính quê hương mình.
Tìm hiểu mới thấy đằng sau vẻ hào nhoáng của những thôn làng giàu có là những cơn sóng ngầm, những bức bối không nói được với ai, bởi đó là chuyện của mỗi gia đình. Có những cặp đôi vợ đi xứ người bồ bịch, chồng ở nhà cũng tòm tem. Chuyện đó được miệng lưỡi dư luận thổi đến tai nhau rất nhanh, nên thể nào cũng phải về để giải quyết. Thôn Phong Triều, Nam Quất (xã Nam Triều) vì thế liên tục xảy ra đổ vỡ tổ ấm. Có đôi vợ chồng nhà kia cãi nhau, bỏ vàng ra chia, thấy con cái khóc, họ cũng không đừng được khóc, nước mắt lã chã rơi trên bọc vàng.
Thêm một vấn đề khác, mỗi năm Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội (LĐ-TB&XH), đưa hơn 100 nghìn người đi XKLĐ, trong đó hơn 1/3 là phụ nữ. Điều đó đồng nghĩa với việc trẻ em thiếu vắng cha mẹ ngày càng gia tăng. Hệ quả là nhiều em lêu lổng, chơi bời, dính vào nghiện hút, bỏ học. Ở một số xã trên địa bàn huyện Phú Xuyên, có trẻ em vì thiếu sự dạy dỗ của bố mẹ nên đã sinh trộm cắp và bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Người đi xa chật vật kiếm sống, ky cóp và gửi tiền về, người ở nhà trông ngóng, chỉ những đứa trẻ là sống trong cảnh khuyết thiếu. Điều đó được thể hiện trên những gương mặt của cả người lớn và trẻ nhỏ, khi cuối ngày các ông bà đứng đợi cổng trường đón cháu. Đương nhiên người chịu thiệt thòi không gì đong đếm được chính là con trẻ.
Đồng quan điểm, ông Lê Tiến Xuân, Trưởng phòng Lao động - Thương binh & Xã hội huyện Phú Xuyên (Hà Nội) đề xuất: “Nên chú trọng công tác đào tạo nghề, phát triển và định hướng đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp; đa dạng hóa hình thức dạy nghề phù hợp với từng đối tượng, đáp ứng yêu cầu lao động cho các khu công nghiệp ở phía nam huyện; Tổ chức thực hiện đồng bộ Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn và chuyển dịch cơ cấu lao động, tạo thu nhập cho người ở lại địa phương”.
Về vấn đề này, PGS, TS Trần Thị Minh Thi (Viện Gia đình và Giới) đề xuất giải pháp: Trẻ em thiếu vắng cha mẹ là một hiện tượng xã hội tất yếu. Bởi thế, cần có chính sách hỗ trợ trẻ em ở địa phương. Như Hội Phụ nữ Hà Tĩnh đã xây dựng mô hình Câu lạc bộ “Khi mẹ vắng nhà”, trang bị kiến thức, kỹ năng sống cho các cháu là con của những phụ nữ xuất khẩu lao động. Các cháu cũng được chia sẻ tâm tư tình cảm, được cán bộ hội phụ nữ giúp vững vàng hơn trong cuộc sống trong những ngày thiếu mẹ.
Lộ trình điều chỉnh tuổi nghỉ hưu của người lao động: Căn cứ Điều 169 Bộ luật Lao động 2019, người lao động (NLĐ) bảo đảm điều kiện về thời gian đóng BHXH theo quy định của pháp luật về BHXH được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu.
Tính đến hết Quý I/2024, cả nước đã đưa 35.933 người ra nước ngoài làm việc, trong đó tập trung vào một số thị trường trọng điểm, truyền thống như Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc.
Tối 24/3, tại tuyến đường Phạm Ngọc Thạch (quận 1), Lễ hội thanh niên TP.HCM (Youth Fest) 2024 đã chính thức khép lại bằng bữa tiệc âm nhạc sôi động với thật nhiều cảm xúc.
Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết, đơn vị vừa phát hiện một hộ kinh doanh về chăm sóc da trên địa bàn Quận 7 ba lần bị xử phạt do lấn sân sang phẫu thuật thẩm mỹ, liên tục đổi địa bàn hoạt động.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.