Trẻ em có quyền được tự quyết định cuộc sống của mình hay không? Câu hỏi này không chỉ của riêng mỗi đứa trẻ mà còn là hồi chuông báo động cho người lớn khi họ quên mất trẻ em cũng cần đươc tôn trọng và lắng nghe.
Đại diện học sinh tham gia buổi công bố kết quả khảo sát.
50% trẻ Việt Nam chưa biết quyền trẻ em
Báo cáo Tiếng nói trẻ em Việt Nam năm 2020 vừa được Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Cục Trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội công bố. Báo cáo được thực hiện trên cơ sở khảo sát có sự tham gia của 1.692 trẻ em từ 11 - 16 tuổi ở 7 tỉnh/thành phố trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam nhằm thu thập ý kiến, suy nghĩ của trẻ em về những vấn đề liên quan trực tiếp tới trẻ em, từ đó, xem xét thực trạng thực thi quyền trẻ em (QTE) tại Việt Nam dưới góc nhìn của trẻ.
15 phát hiện nổi bật trong Báo cáo Tiếng nói trẻ em Việt Nam năm 2020 đã được nhấn mạnh. Theo đó, cứ mỗi 2 trẻ em thì có 1 trẻ cho biết “chưa từng nghe nói đến” Công ước Liên Hợp quốc về QTE. Cứ mỗi 7 trẻ em trong nhà trường và 3 trẻ em ngoài nhà trường thì có 1 trẻ “chưa từng nghe nói đến” khái niệm QTE.
Trẻ em tiếp cận thông tin về QTE chủ yếu thông qua mạng xã hội (61,3%); qua báo, đài, tivi (58,8%) và qua các tổ chức hỗ trợ trẻ em (26,1%). Tỷ lệ trẻ em tiếp cận thông tin về QTE thông qua chính quyền địa phương rất thấp (11,6%). Cứ 10 trẻ em thì có 9 trẻ cho rằng mình không có hoặc có ít cơ hội để bày tỏ ý kiến của mình với người có thẩm quyền ra quyết định. Trong khi đó, gần 90% trẻ em nói rằng việc người lớn lắng nghe tiếng nói trẻ em là rất quan trọng.
Trong 12 tháng qua, đa số trẻ em được bày tỏ ý kiến của mình ở nhà (74%) hoặc ở trường (59,7%), trẻ em chưa có nhiều cơ hội được tham gia ý kiến tại nơi trẻ sinh sống (7,6%) và với chính quyền địa phương (2,2%).
Con dám bày tỏ là con bất hiếu?
Cũng trong buổi công bố báo cáo, nhiều trẻ em đã đặt những câu hỏi khiến người lớn “giật mình” vì cách đối xử, suy nghĩ về trẻ em của mình bấy lâu nay.
“Người lớn hay nói “Yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt, cho bùi”, câu này đúng hay sai? Người lớn đang bảo vệ trẻ em một cách thái quá, bảo trẻ em “mày phải học trường này, trường kia, nếu không mày nhảy tự tử luôn đi”. Trẻ em có quyền được tự quyết định cuộc sống của mình hay không?” - em H.P, học sinh lớp 9, Trường THCS Nam Từ Liêm đặt câu hỏi.
Bức xúc khi bị bố mẹ “chụp mũ” tội bất hiếu, em M.T, học sinh Trường THCS Nguyễn Đình Chiểu cho biết: “Học sinh được học về QTE, bố mẹ có thể biết, nhưng bố mẹ rất ít khi cho trẻ thực hiện quyền tự do ngôn luận, nếu bố mẹ nói mà con nói lại thì bố mẹ kêu là bất hiếu. Em thấy QTE có nhưng chưa được lan tỏa, chưa được thực hiện”.
Chung một nỗi ấm ức như vậy, em T.Đ, học sinh Trường THCS Nam Từ Liêm cũng kể câu chuyện của mình: “Bố mẹ nhiều khi cũng làm sai, nhưng nếu em nói lại bố mẹ lại bảo là bất hiếu, bố mẹ cũng hay sử dụng các hình thức trừng phạt khiến em chỉ có thể im lặng hoặc làm theo bố mẹ”.
Tuy là con trai nhưng em T.S, học sinh lớp 6 Trường THCS Nam Từ Liêm lại rất quan tâm đến sự yếu thế của các bạn gái trong những gia đình vẫn tồn tại tư tưởng trọng nam, khinh nữ.
“Hiện tại ở Việt Nam vẫn còn hiện tượng trọng nam, khinh nữ, nhiều gia đình vẫn muốn sinh con trai, nhiều bạn nữ không dám nói ra, trong các bữa tiệc gia đình bạn nữ phải dọn dẹp, còn các bạn nam thì ngồi chơi, như thế con thấy không hợp lý. Con biết có một chị bạn rất thích chơi trống, nhưng bố mẹ bảo “mày là con gái không nên chơi trống” sau đó lại quay ra cậu con trai hỏi là con có muốn chơi trống không? Làm thế nào để giải quyết hiện tượng này?” – em T.S nêu vấn đề…
Ngay tại buổi công bố báo cáo, em H.T, học sinh Trường THCS Nam Từ Liêm đã chia sẻ nỗi ấm ức, những suy nghĩ phản kháng của bản thân: “Em thấy nhiều khi mình bị ức chế chuyện gia đình, hay lớp học, khiến trong nội tâm mình phải “đánh nhau" mà không biết có cách nào để giải toả”.
Hãy nói cho cha mẹ hiểu, đó là lời khuyên của bà Nguyễn Thanh Hải – Phó trưởng phòng, Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội. Bà Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh: “Các em hoàn toàn có quyền tham gia và thuyết phục bố mẹ lắng nghe mình. Tuy nhiên, khi thấy bố mẹ nói sai, làm sai, trẻ em nên bình tĩnh trao đổi, giải thích với bố mẹ. Các em hãy sử dụng kết quả Báo cáo Tiếng nói trẻ em, đọc cho bố mẹ nghe và cùng chia sẻ để bố mẹ hiểu được quyền của các em, tôn trọng tiếng nói và trân trọng sự tham gia của các em.
Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục lắng nghe những ý kiến của các em, sau khi chương trình hôm nay kết thúc, các em vẫn có thể bày tỏ những nguyện vọng của mình thông qua các thầy, cô giáo, qua Đoàn TNCS Hồ Chí Minh – đây là tổ chức đại diện cho tiếng nói của các em. Các em cũng hoàn toàn có thể gọi đến Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111 để được hỗ trợ mọi lúc”.
“Quyền tham gia của trẻ em cần được bổ sung bằng các mô hình thúc đẩy sự tham gia của trẻ em trong cộng đồng, trong gia đình, trong nhà trường. Trong giai đoạn tới, chúng ta sẽ quan tâm nhiều hơn đến việc xây dựng các hoạt động dành cho các bậc phụ huynh, người chăm sóc trẻ để bố mẹ cũng phải học hỏi, học cách lắng nghe, tôn trọng và đảm bảo quyền của con, em mình.
Chúng tôi luôn cùng các cơ quan quản lý nhà nước khác, trường học, các đối tác là các tổ chức xã hội sẵn sàng tiếp tục lắng nghe, tiếp thu và hành động để thúc đẩy thực hiện quyền tham gia của trẻ em Việt Nam” - bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục trẻ em, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết, đơn vị vừa phát hiện một hộ kinh doanh về chăm sóc da trên địa bàn Quận 7 ba lần bị xử phạt do lấn sân sang phẫu thuật thẩm mỹ, liên tục đổi địa bàn hoạt động.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Liên quan đến việc ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả” thay vì phải ra Quyết định “Xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC)” đối với ông Chang A Cháng.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm yêu cầu công an các đơn vị, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án trọng điểm thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi chỉ đạo, vụ án dư luận xã hội quan tâm.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.
