Tháng 7/2020, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cho phép một sản phẩm thuốc lá làm nóng được kinh doanh như một sản phẩm thuốc lá điều chỉnh nguy cơ - MRTP (Modified Risk Tobacco Products) với thông tin “giảm thiểu phơi nhiễm” của cơ thể đối với các chất độc hại, so với thuốc lá điếu.
Sự công nhận của FDA là một căn cứ khoa học tiếp theo cho thấy thuốc lá làm nóng là giải pháp giảm thiểu tác hại và điều này có ý nghĩa khoa học rất lớn đối với những nhà làm chính sách trên thế giới cũng như tại Việt Nam.
Thuốc lá nung nóng giảm thiểu tác hại và cơ sở khoa học từ FDA
Quá trình thẩm định khoa học và cho phép thương mại của FDA đối với thuốc lá nung nóng được thực hiện theo cách hoàn toàn khác với thuốc lá điếu. Theo TS Priscilla Callahan-Lyon, đại diện FDA, để được cấp phép kinh doanh, một sản phẩm thuốc lá phải được kiểm chứng là phù hợp với mục đích bảo vệ sức khỏe cộng đồng trên cơ sở đánh giá giữa nguy cơ và lợi ích đối với cả người sử dụng và người không sử dụng sản phẩm đó. Bà cũng khẳng định, sản phẩm được cho phép và thẩm định từ FDA phải đạt được yêu cầu là không gây hại hơn thuốc lá điếu đốt cháy.
Đến nay, thuốc lá làm nóng đã chính thức được phép kinh doanh tại 63 quốc gia, trong đó Nhật, Mỹ, Anh, Hàn Quốc, Malayasia… và phần lớn các nước thuộc châu Âu. Mới đây, Uruguay cũng đã dỡ bỏ lệnh cấm thuốc lá nung nóng tại quốc gia này.
FDA Hoa Kỳ cũng đồng thời thẩm định khả năng gây nghiện của sản phẩm thuốc lá làm nóng so với thuốc lá điếu. Trên cơ sở đó, FDA cho biết phẩm thuốc lá làm nóng đã được FDA cho phép thương mại chính là ở điểm khuyến khích những người hút thuốc lá trưởng thành chuyển đổi, không tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy.
Hàm lượng nicotin ở thuốc lá nung nóng đủ cao để giải quyết các triệu chứng nghiện thuốc lá và FDA cũng khuyến cáo sản phẩm có tính chất gây nghiện nhất định nên sẽ có nguy cơ gây nghiện đối với những người chưa từng sử dụng sản phẩm thuốc lá trước đó.
Tuy nhiên, FDA cũng nhấn mạnh nguy cơ này không cao hơn so với các sản phẩm thuốc lá hiện có khác, đặc biệt là thuốc lá điếu đốt cháy. Dựa trên việc xem xét và đánh giá các hồ sơ được đệ trình, FDA cũng cho biết, tỷ lệ bắt đầu sử dụng sản phẩm ở những người chưa từng sử dụng thuốc lá trước đó chỉ ở mức thấp tại các quốc gia mà sản phẩm này đã được thương mại hóa.
Giới trẻ và thuốc lá thế hệ mới
Sau thời gian được chính thức thương mại hóa tại Nhật Bản, Chính phủ nước này đã tiến hành các nghiên cứu đánh giá về ảnh hưởng của dòng sản phẩm đối với người tiêu dùng trực tiếp và hệ lụy đối với xã hội bằng một khảo sát có quy mô quốc gia.
Cụ thể, theo khảo sát toàn quốc về Sức khỏe và Dinh dưỡng tại Nhật Bản năm 2018, chỉ 9% tỷ lệ sử dụng kép gồm cả thuốc lá làm nóng và thuốc lá điếu trong số những người đang hút thuốc lá (bao gồm thuốc lá làm nóng và thuốc lá điếu đốt cháy). Đồng thời, học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông dù có nhưng rất thấp chỉ bằng 1/5 so với tỷ lệ hút thuốc lá điếu đốt cháy, tức chỉ có 0,1%.
Thêm một minh chứng cho những quan ngại liệu thuốc lá làm nóng có thu hút giới trẻ hay không, TS Priscilla Callahan-Lyon, đại diện FDA Hoa Kỳ trả lời trong một cuộc phỏng vấn với báo chí năm 2019, cho rằng sản phẩm thuốc lá làm nóng được FDA thông qua có điểm khác biệt. Cụ thể là chúng có kích cỡ lớn hơn hầu hết các loại thuốc lá điện tử, nhìn rất to và khó che giấu.
Xét về cơ chế hoạt động, người dùng phải mua sản phẩm thuốc lá đặc chế theo bộ, chứ không thể mua sản phẩm riêng lẻ để dùng. Do đó, TS Lyon đánh giá, nguy cơ đối với việc giới trẻ bắt đầu sử dụng sản phẩm thuốc lá làm nóng thấp hơn đáng kể (so với thuốc lá điện tử). Sản phẩm này cũng không có nhiều mùi hương khác nhau như các loại thuốc lá điện tử sử dụng hương liệu.
Đến nay tại Việt Nam, dù chưa chính thức được thương mại hóa nhưng các sản phẩm thuốc lá làm nóng, hay thuốc lá điện tử (được gọi chung là thuốc lá thế hệ mới) được mua bán công khai rộng rãi ở thị trường chợ đen, mạng xã hội, thậm chí là những trang thương mại điện tử phổ biến.
Với câu hỏi cơ bản là “thuốc lá nung nóng có thể được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 của Việt Nam”, nhiều luật sư cho rằng “dựa trên định nghĩa về thuốc lá thì thuốc lá nung nóng hoàn toàn phù hợp để đưa vào quản lý bằng luật hiện hành”.
Cơ quan ban ngành đã nhiều lần đưa ra những khó khăn khi xử phạt buôn lậu các nguồn hàng này vì đến nay vẫn chưa có luật để áp dụng khung hình phạt. Vì lẽ đó mà buôn lậu thì càng tăng cao trong khi Nhà nước thất thu thuế. Chưa kể, việc thiếu luật quản lý nên các căn cứ khoa học bị dẫn dắt sai lệch, chưa đầy đủ làm cho người dùng có cách nhìn phiến diện với những sản phẩm này và từ đó chính tay họ dập tắt nguồn hy vọng cải thiện sức khỏe cho bản thân họ và cộng đồng.
Việt Nam hiện vẫn là một trong 15 nước có tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá cao nhất thế giới. Bởi vậy, theo các chuyên gia y tế, đã đến lúc cần nghĩ đến giảm thiểu tác hại vì sức khỏe cộng đồng hơn là cực đoan trong chiến lược phòng chống thuốc lá với quan điểm cứng rắn “bỏ thuốc hay là chết”.
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đang được các Bộ, ngành liên quan, chủ yếu là Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, và các bên khác phân tích để xem xét có đưa thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử vào diện quản lý hay không?
Là nguồn hàng hấp dẫn của thị trường "chợ đen", các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng đã và đang được các cơ quan bộ ngành, những người hút thuốc lẫn cộng đồng thảo luận liên tục trong nhiều năm qua.
Những con số mới công bố gần đây cho thấy cần đánh giá lại các biện pháp đã và đang làm trong nhiều thập kỷ qua, cũng như cập nhật lại các hướng tiếp cận khác trên toàn cầu nhằm giải quyết gánh nặng do hút thuốc lá điếu gây ra.
Các sản phẩm giảm tác hại của thuốc lá hiện đang được đưa vào chiến lược kiểm soát thuốc lá tại nhiều quốc gia, trong đó bao gồm các nước tiên tiến như Anh, Nhật, Mỹ…
Hiện tượng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện ở Việt Nam theo những ngả đường xách tay hay nhập lậu và được rao bán công khai trên thị trường đã được thảo luận từ trong nhiều năm nay.
Theo Sở Y tế TP.HCM, cơ sở này đã ngang nhiên quảng cáo và hành nghề trái phép trong lĩnh vực khám, chữa bệnh tại địa chỉ số 186 – 186A Cách Mạng Tháng Tám, phường 10, quận 3.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Một nhóm 52 đối tượng vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Đông Anh, Hà Nội triệu tập để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng trên địa bàn.
Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, đây là vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 7 công nhân tử vong, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây đau thương mất mát đến nhiều gia đình công nhân.
Ngày 20 và 23/4/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can và các quyết định tố tụng đối với 06 đối tượng liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.