Thanh tra kết luận hàng loạt sai phạm tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm

Mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng

Tại thời điểm thanh tra, UBND TP Hồ Chí Minh (UBND TP) đã chỉ định một số nhà đầu tư để đầu tư xây dựng các dự án theo hình thức BT trong KĐTM Thủ Thiêm như Công ty cổ phần Đầu tư địa ốc Đại Quang Minh (Công ty cổ phần Đại Quang Minh) làm chủ đầu tư các dự án (4 tuyến đường chính, Cầu Thủ Thiêm 2); Công ty cổ phần phát triển hạ tầng kỹ thuật TP Hồ Chí Minh (CII) làm chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc, hoàn thiện đường trục Bắc - Nam đoạn từ chân cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ…

Về việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai, UBND TP đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m² không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định.

Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT. Nguyên nhân và trách nhiệm chính để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên là do lãnh đạo UBND TP không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ như không lập các dự án theo thứ tự ưu tiên để trình duyệt theo quy định; giao đất, cho thuê đất trước khi đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính KĐTM Thủ Thiêm; chỉ định nhà đầu tư không đúng quy định…

Về việc chấp hành pháp luật trong quản lý đầu tư xây dựng, đối với các dự án BT hạ tầng, tại dự án BT 4 tuyến đường chính, UBND TP chấp thuận chủ trương chỉ định giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh là nhà đầu tư dự án BT khi chưa yêu cầu nhà đầu tư lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn về kinh nghiệm, chưa đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư…

Tại dự án BT Thủ Thiêm 2, UBND TP trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho chỉ định nhà đầu tư với chủ trương chọn Vinaconex làm chủ đầu tư nhưng sau đó giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh đồng thời thay đổi quy mô cầu từ 4 thành 6 làn xe nhưng không báo cáo Thủ tướng Chính phủ; lựa chọn Công ty cổ phần Đại Quang Minh là chủ đầu tư khi chưa có báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ đến các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm…

Đối với các dự án đối ứng với dự án BT, UBND TP đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong KĐTM Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư không đúng quy định…

Theo báo cáo của UBND TP về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư KĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra, tổng chi phí phải trả là 83.335.879 triệu đồng, tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là 74.601.480 triệu đồng (trong đó bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016). Như vậy, việc đầu tư KĐT Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND TP và các sở, ngành như tài chính, tài nguyên và môi trường, Ban quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

Chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương

Căn cứ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP thu hồi, hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm, đến 30-9-2018 là hơn 26.315.905 triệu đồng; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho khu đô thị mới này là 4.286.225 triệu đồng.

UBND TP nghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong KĐTM Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư; đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng khu đô thị mới này...

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ (Xây dựng, Tài nguyên Môi trường, Kế hoạch Đầu tư), UBND TP và Thanh tra Chính phủ xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng KĐTM Thủ Thiêm.

Trên cơ sở đó, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định. Trong đó, kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng; xem xét, kiến nghị xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042.000 triệu đồng. Các công việc nêu trên được đề nghị hoàn thành trước ngày 30-9-2019 để báo cáo Thủ tướng.

Kiểm toán Nhà nước được kiến nghị vào cuộc thực hiện kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường và quy định của pháp luật, nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay đối với các dự án BT đang thực hiện trong KĐTM Thủ Thiêm.

UBND TP chủ trì thành lập tổ công tác phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát việc thay đổi quy hoạch chi tiết tại các dự án đã và đang đầu tư xây dựng, cụ thể như khu dân cư phía Nam đường Mai Chí Thọ...; rà soát các dự án đã có quyết định giao đất để xem xét, xử lý, tính toán lại giá trị quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật, tránh thất thoát tiền của Nhà nước.

Tổ công tác cũng có trách nhiệm chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án, nhằm sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng KĐTM Thủ Thiêm…

Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong kết luận.

Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31-12-2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

KĐTM Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch năm 1996 với quy mô 930ha, trong đó KĐTM 770ha, khu tái định cư 160ha; dân số KĐTM khoảng 200.000 người, khu tái định cư khoảng 45.000 người tọa lạc bên bờ Đông sông Sài Gòn, đối diện với quận 1.

Khu trung tâm đô thị mới Thủ Thiêm được chia làm 5 khu vực chính, gồm: Khu vực “Lõi trung tâm” chính, khu dân cư phía Bắc, khu dân cư dọc đại lộ Mai Chí Thọ, khu dân cư phía Đông và khu Châu thổ phía Nam. Đến thời điểm thanh tra, KĐTM Thủ Thiêm đã giải phóng mặt bằng trên 99%; công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư cơ bản được thực hiện theo quy định; ký hợp đồng với một số nhà đầu tư dự án chủ yếu theo hình thức BT như 4 tuyến đường chính, Cầu Thủ Thiêm 2; hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía Bắc…

*Tiêu đề do Pháp luật Plus đặt lại.