Một chiếc ba lô, một mũ tai bèo, một đôi dép cao su, một bi đông nước và khẩu súng AK. Chỉ vậy thôi mà các anh đã làm nên lịch sử.
Nằm soi mình bên dòng Thạch Hãn anh hùng, Thành Cổ Quảng Trị hôm nay vẫn uy nghi, vẫn linh thiêng hào khí tuổi thanh xuân.
Đây được xem là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng với khát vọng tự do, độc lập.
Nơi đây, mỗi nhành cây, ngọn cỏ, mỗi tấc đất Thành Cổ đã thấm đẫm máu của hàng ngàn chiến sĩ và đồng bào ta.
|
Thành Cổ hôm nay. Ảnh: Quốc Khánh |
Ngược dòng lịch sử 43 năm về trước, mùa hè đỏ lửa năm 1972, khi Mỹ Ngụy mở cuộc hành quân đánh phá tái chiếm tỉnh Quảng Trị.
Để bảo vệ cho Thành Cổ Quảng Trị, trong mùa hè ấy hàng ngàn chiến sỹ của chúng ta đã hy sinh.
Nhưng điều đau xót và có lẽ là sự mất mát không bao giờ bù đắp được cho dân tộc ta nhất là hài cốt các anh hùng không có nữa do khối lượng bom đạn quá lớn cày xới tất cả.
Ngày nay, sau hơn 43 năm đã đi qua rồi, nhưng cho đến nay dưới 16ha diện tích của Thành Cổ, hài cốt của các chiến sỹ giải phóng quân vẫn nằm dưới đó. Mỗi lớp cỏ non là một vành máu lửa, vẫn sáng bừng theo những tháng năm để khi tôi đặt chân đến trong tự hào, linh thiêng.
Cuộc chiến tại Thành Cổ Quảng Trị đi vào lịch sử như những trang bi tráng nhất, 81 ngày đêm thấm đẫm "máu và hoa" với những ký ức không thể nào quên.
Sự dữ dội, quyết liệt của trận "quyết chiến chiến lược" này đã trở thành kinh điển khắc khoải, đau nhói: “Mỗi tấc đất Thành Cổ đều thẫm đẫm máu hồng, sự hy sinh của các anh đã trở thành bất tử. Trong 81 ngày đêm, từ 28/6 - 16/9/1972, địch đã ném xuống Thành Cổ Quảng Trị 328.000 tấn bom đạn. Trung bình mỗi chiến sĩ phải hứng lấy 100 quả bom, 200 quả đạn pháo”.
Trong giai đoạn ác liệt nhất, mỗi ngày có 1 đại đội vượt dòng Thạch Hãn để tiếp viện quân số, mỗi đại đội có từ 90 đến 120 chiến sỹ, 81 ngày đêm ta phải bổ sung 81 đại đội như vậy. Nhưng cứ đêm nay một đại đội tiến vào thì ngày mai chỉ còn lại vài người sống sót.
Họ hi sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, có chiến sỹ chỉ mới 14 tuổi thôi, họ non tơ như một ngọn cỏ, họ chiến đấu và hi sinh vì lý tưởng chung của dân tộc.
Mỗi đồng chí ta ngã xuống, máu và xương họ hoà quyện với đất để tạo nên Thành Cổ hôm nay. Một chiến sỹ trẻ của ta trước lúc hy sinh đã kịp ghi lại vài dòng cho mẹ: “mẹ ơi chắc con không còn sống để nhìn thấy mẹ nữa. Pháo, pháo bắn suốt ngày đêm, đầu con lùm bùm như muốn vỡ tung, ăn không được, ngủ không được, máu tai đã bắt đầu chảy rồi, như các bạn con khi chết đứa nào cũng đầy máu tai. Pháo, trời ơi lại pháo. Mẹ ơi, con chắc không về gặp lại mẹ được nữa…”.
Và khi cái chết kề bên các chiến sỹ giải phóng quân vẫn quyết tâm bảo vệ thành cổ suốt 81 ngày đêm với tinh thần còn người còn trận địa, quyết tử cho tổ quốc quyết sinh, thà mất tất cả chứ không thể mất tự do và danh dự; các anh đã chiến đấu và chiến đấu đến hơi thở cuối cùng, cứ người này ngã xuống thì người khác lại xông lên.
Khi máu các anh đổ xuống để giữ lấy từng tấc đất Thành Cổ, đau thương lắm! Các anh mãi nằm lại trong lòng đất để giành lấy chiến thắng cho dân tộc.
Và chiến thắng đó đã góp một phần quan trọng vào thắng lợi trên bàn hội nghị Pari tạo đà cho công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
Để làm nên trang lịch sử ấy hàng ngàn chiến sỹ đã anh dũng chiến đấu và vĩnh viễn nằm lại nơi đây. Các anh hi sinh nhưng hình hài các anh không còn nguyên vẹn nữa, máu và xương thịt của các anh đã hoà vào lòng đất cho non sông đất nước có ngày độc lập, nhân dân được ấm no hạnh phúc.
|
Một chiếc ba lô, một mũ tai bèo, một đôi dép cao su, một bi đông nước và khẩu súng AK. Chỉ vậy thôi mà các anh đã làm nên lịch sử. Ảnh: Quốc Khánh. |
Hôm nay, tôi đặt chân về Thành Cổ không chỉ đến với một di tích lịch sử mà còn đến với một nghĩa trang, một nghĩa trang không có nấm mồ.
Khác với nghĩa trang liệt sỹ Trường Sơn, nghĩa trang liệt sỹ Đường 9 hay các nghĩa trang khác thì liệt sỹ nào có mộ, liệt sỹ đó cho dù biết tên hay chưa biết tên.
Nhưng khi đến với Thành Cổ Quảng Trị các anh chỉ có một ngôi mộ tập thể chung, một nấm mồ chung mà thôi. “Đài tưởng niệm trung tâm” là biểu tượng của nấm mồ chung, của ngôi mộ tập thể đó.
|
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân một lần dâng hương tại Thành Cổ. Ảnh: Quốc Khánh |
Giữa chốn linh thiêng Thành Cổ ấy, hôm nay, tôi thành kính dâng lên các anh, những người anh hùng dân tộc đã mang tuổi thanh xuân hiến dâng cho Tổ quốc một nén nhang. Cũng là lúc tôi bất giác nhớ về những câu thơ của cựu chiến binh Phạm Đình Lân - người thầy của tôi và cũng là người trực tiếp cầm súng trong chiến trường Thành Cổ viết cho đồng đội khi thăm lại chiến trường xưa.
“Nhẹ bước chân và nói khẽ thôi
Cho đồng đội tôi nằm yên dưới cỏ
Trời Quảng Trị trong xanh và lộng gió
Dẫu ồn ào đừng lay động hàng cây.
Nhẹ bước chân và nói khẻ thôi
Thành Cổ rộng sao đồng đội tôi nằm chật
Mỗi tấc đất là một cuộc đời có thật
Cho tôi hôm nay đến nghẹn ngào.”