Làm thầy, cần phải trung thực. Làm lịch sử càng cần phải trung thực. Chỉ qua một chi tiết này, nó đã “sổ toẹt” cái bản kiến nghị dù nó có là chân lý bởi “một sự bất tín...”.
Những ngày qua, dư luận xôn xao xung quanh đề nghị TP Đà Nẵng không đặt tên đường hai giáo sĩ Francisco De Pina - Alexandre de Rhodes của một số nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa do PGS-TS Lê Cung khởi xướng. Ngay lập tức, kiến nghị trên đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ dư luận. Phía Đà Nẵng cũng tạm dừng việc đặt tên này.
Đọc các ý kiến đồng tình và phản bác việc đặt tên, có cảm giác cuộc tranh luận rất khó đi đến hồi kết bởi mỗi bên đều có cái lý của mình. Trong khi, những tư liệu lịch sử để lại lại rất hạn chế và nhiều khi mâu thuẫn lẫn nhau. Vì thế, theo người viết bài này, để trả lời câu hỏi nên hay không đặt tên đường Francisco De Pina - Alexandre de Rhodes cần trả lời mấy ý sau đây.
Trước hết, việc đặt tên đườngcho tác giả của chữ quốc ngữ là cần thiết vì một dân tộc được định hình bởi ít nhất ba yếu tố cốt lõi. Đố là lãnh địa, ngôn ngữ và chữ viết.
Nhìn lại lịch sử dân tộc Việt Nam, tuy đã từng có chữ Nôm, song công bằng, nó đã thất bại và như vậy, trước khi có chữ quốc ngữ, người Việt chưa có chữ viết.
Thứ hai, vậy đặt tên ai hay ai là người đầu tiên sáng tạo ra chữ quốc ngữ cho người Việt hôm nay? Có nhiều tư liệu (tất nhiên là các giáo sĩ phương Tây) trong đó không thể không kể đến Alexandre de Rhodes. Vì thế, tuy lấy tên ông thực chất là ghi nhận công sức của nhiều thế hệ cả người Việt Nam và người nước ngoài đã cống hiến cho chúng ta có được chữ Quốc ngữ phong phú như hôm nay.
Thứ ba, ai cần việc đặt tên này hay đặt tên đó để làm gì?
Xin nói thẳng, người cần việc đặt tên này là chúng ta chứ không phải ông Alexandre de Rhodes nào đó ở tận đẩu đâu, đã mất cách đây mấy trăm năm.
Vì sao chúng ta cần việc đặt tên này? Đó là bởi truyền thống dân tộc “Uống nước, nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và cũng là để giáo dục cho con cháu chúng ta truyền thống đó. Để mỗi chúng ta mỗi khi ngồi trước bàn phím hay trang giấy gõ những ký tự ABCD… không cảm thấy áy náy vì mình không biết tri ân.
Câu hỏi thứ tư, đó là lai lịch ông Alexandre de Rhodes.
Việc này, tôi không chứng minh mà chỉ kể lại câu chuyện có thật tại TP Thái Bình. Đây là nơi có tên đường phố của hai người khi còn sống là kẻ tử thù của nhau, mỗi bên một chiến tuyến: Ông Phan Ba Vành và ông Nguyễn Công Trứ.
Ông Trứ đã đem quân từ kinh đô Huế ra đánh tan cuộc nổi dậy và bắt sống Phan Ba Vành khiến ông Phan Ba Vành phải tự tử.
Tại sao tại Thái Bình lại có tên đường cả 2 ông? Lý do, có lẽ người Thái Bình ghi công ơn Phan Ba Vành bởi ông là người đứng lên chống lại cường quyền.
Còn Nguyễn Công Trứ, người Thái Bình ghi nhớ công ơn quai đê, lấn biển lập nên huyện Tiền Hải ngày nay.
Tại Hà Nội và Hà Tĩnh cũng có đường Nguyễn Công Trứ. Theo người viết bài này thì Hà Nội đặt tên ông bởi ông là Nhà thơ và danh nhân văn hóa. Còn tại Hà Tĩnh, có lẽ bởi ông là người con của quê hương…
Nói như vậy để thấy, việc đặt tên là do những cách nhìn nhận và đánh giá ở từng góc khác nhau. Vì thế, việc đặt tên đường Alexandre de Rhodes là để ghi nhớ công lao của những người sáng tạo ra chữ quốc ngữ mà ông là một trong những người tiêu biểu.
Tóm lại, tôi cho rằng việc Đà Nẵng đặt tên đường Alexandre de Rhodes dù không mới (TP HCM đã có từ lâu rồi) nhưng rất nên làm.
Với các vị phản đối, tôi tôn trọng quan điểm của họ (cũng như tôi mong họ tôn trọng quan điểm của tôi). Song có một điều tôi cực lực phản đối, đó là việc ghi khống tên của một số nhà khoa học như các vị: PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng Khoa Lý luận chính trị Trường ĐH Khoa học - ĐH Huế, PGS-TS Trương Công Huỳnh Kỳ, nguyên Trưởng Khoa Lịch sử Trường ĐH Sư phạm - ĐH Huế...
Các vị này đều khẳng định họ không ký vào bản kiến nghị vì không tham gia thảo luận nội dung.
Theo tôi, nếu còn đủ dũng cảm và lòng tự trọng, các vị nên hoặc rút hẳn đơn hoặc xin rút lại đơn để chỉnh sửa, bỏ tên những ai bị ghi khống và chân thành xin lỗi họ.
Làm thầy, cần phải trung thực. Làm lịch sử càng cần phải trung thực. Chỉ qua một chi tiết này, nó đã “sổ toẹt” cái bản kiến nghị dù nó có là chân lý bởi “một sự bất tín...”.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Lực lượng chức năng Công an TP. HCM vừa phát hiện, triệt phá thành công đường dây vận chuyển trái phép 184 bánh ma túy từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Đài Loan, Trung Quốc.
Học viện Tư pháp phối hợp với UNICEF triển khai tổ chức khóa tập huấn nâng cao cho giảng viên nguồn về xử lý, giáo dục và phục hồi đối với người chưa thành niên
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Sơn Động đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt bị can đối với ông Nguyễn Văn Quang và bà Vi Thị Thắm.
Lực lượng chức năng Công an TP. HCM vừa phát hiện, triệt phá thành công đường dây vận chuyển trái phép 184 bánh ma túy từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Đài Loan, Trung Quốc.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Sơn Động đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt bị can đối với ông Nguyễn Văn Quang và bà Vi Thị Thắm.
17h30 ngày 17/4/2024 tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, bé gái tên Đ.T.N.L 12 tuổi ngụ tại Thanh Trì, Hà Nội đã sinh hạ thành công một bé trai nặng 3kg bằng phương pháp mổ đẻ. Cháu L sinh con vì nghi bị xâm hại tình dục từ năm 2023, nhưng cho đến nay hung thủ vẫn đang nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật.
Ngày 16/4, Công an tỉnh Lâm Đồng cho biết, Công an huyện Đơn Dương đã bắt giữ Nguyễn Thanh Hưng (ngụ thôn Nam Hiệp 1, xã Ka Đô, huyện Đơn Dương) liên quan đến vụ án mạng xảy ra tại địa phương.
Qua đấu tranh khai thác, Tùng đã thừa nhận toàn bộ hành vi trộm cắp tài sản tại đám hiếu ở xã Việt Vinh, công an đã thu giữ hơn 100 triệu đồng và 3 chiếc điện thoại di động.
Công an quận Nam Từ Liêm đã tạm giữ đối tượng Nguyễn Xuân Trường (SN: 1991, HKTT: phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm) để điều tra, làm rõ hành vi dùng dao chém vợ cũ và 01 người khác bị thương.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.