Hà Nội 26 °C
TP Hồ Chí Minh 33 °C
Hải Phòng 26 °C
Đà Nẵng 31 °C
Yên Bái 27 °C
  • Hà Nội Hà Nội 26°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 33°C
  • Hải Phòng Hà Nội 26°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 31°C
  • Yên Bái Hà Nội 27°C

Sau ‘bỏ sổ hộ khẩu’ là gì?

Pháp luật hình sự
12/11/2017 07:42
Lưu Minh Sang
aa
Cải cách thủ tục hành chính liên quan sổ hộ khẩu, liệu tiếp theo có lộ trình dỡ bỏ rào cản sự khác biệt giữa các đối tượng thường trú, tạm trú?


Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 112/NQ-CP về đơn giản hoá thủ tục hành chính liên quan đến quản lý dân cư thuộc chức năng của Bộ Công an. Trong đó, nội dung được quan tâm nhất là việc bãi bỏ hình thức quản lý dân cư đăng ký thường trú bằng “sổ hộ khẩu” và thay thế bằng hình thức quản lý thông qua mã số định danh cá nhân.

Đông đảo người dân bày tỏ sự ủng hộ nhưng cũng có không ít lo lắng, băn khoăn. Sáng ngày 7/11, Bộ Công an đã có buổi họp báo để đưa ra những thông tin chính thức.

Với ý kiến của lãnh đạo Bộ này, “bỏ sổ hộ khẩu” thật ra là sự thay đổi phương tiện quản lý dân cư theo hướng hiện đại hơn, áp dụng tiến bộ công nghệ, và chưa tiến hành ngay mà dự kiến đến năm 2020. Điều này không đồng nghĩa với sự nới lỏng hoặc bãi bỏ hoạt động quản lý dân cư theo chế độ hộ khẩu như nhiều người hình dung ban đầu.

Có thể nói đây là một bước tiến lớn, đáng ghi nhận trong hoạt động quản lý dân cư, từ phương thức thủ công, cơ học, máy móc sang chiều hướng linh động, hiện đại và khoa học hơn. Theo đó, những rườm rà, rắc rối về các loại giấy tờ liên quan, nạn quan liêu, cửa quyền “ký sinh” theo hộ khẩu sẽ dần được giảm bớt. Dù chưa biết kết quả sẽ ra sao, nhưng trước mắt, chỉ cần thủ tục hành chính “bớt hành”, dân đã đủ lý do để mừng.

Ở một khía cạnh khác, đây là một bước tất yếu trong lộ trình xây dựng Chính phủ điện tử, vốn gắn bó chặt chẽ với cải cách thủ tục hành chính.

Ảnh minh họa: Phạm Hải.
Ảnh minh họa: Phạm Hải.

Tuy nhiên, chắc hẳn rằng cải cách hành chính không đơn thuần là việc bỏ đi, loại ra một hay một vài giấy tờ nào đó. Nó chỉ có thể đi đến cái đích là đem đến sự tiện lợi, bảo đảm quyền của người dân khi đồng hành với đó là sự đổi mới thực sự trong tư duy quản lý.

Trong trường hợp này cũng vậy. Dư luận quá phấn khích với thông tin bỏ đi một loại giấy tờ mang cho họ quá nhiều phiền phức nhưng lại quên rằng, sổ hộ khẩu thật sự không tạo nên điều đó. Sổ hộ khẩu đơn thuần chỉ là một công cụ biểu hiện cho một lối tư duy quản lý dân cư lạc hậu. Gốc của vấn đề nằm ở cách các cơ quan công lực gán ghép và đồng nhất công cụ quản lý dân cư với điều kiện để người dân thực hiện quyền. Vì thế, sổ hộ khẩu từ vai trò là công cụ quản lý dân cư, đảm bảo quyền cư trú lại trở thành rào cản tiếp cận quyền của người dân.

Do vậy, một vấn đề nhiều người đặt ra là, cùng với cải cách thủ tục hành chính xung quanh cuốn sổ hộ khẩu, liệu tiếp theo chúng ta có lộ trình dỡ bỏ những rào cản dẫn đến sự khác biệt về quyền lợi giữa các đối tượng thường trú và tạm trú? Như trong một bài báo năm 2016, PGS-TS Võ Trí Hảo, người nhiều năm trăn trở với vấn đề bỏ sổ hộ khẩu, từng phân tích: “Cần phân biệt rõ khái niệm hộ khẩu là gì. Theo đó, có hai khía cạnh. Khía cạnh thứ nhất là để quản lý cư trú, khía cạnh thứ hai là gắn hộ khẩu với những quyền lợi được hưởng tại địa phương nơi sinh sống. Theo tôi, ở khía cạnh thứ hai mới đáng phản đối.” Do đó theo ông Hảo: “Bỏ ở đây là bỏ hộ khẩu theo khía cạnh thứ hai chứ không phải bỏ quản lý cư trú, vì như bỏ quản lý cư trú thì biết người dân sống ở đâu”[1].

Quản lý dân cư là hoạt động tất yếu của nhà nước, song nó phải được vận hành trên nền tảng tư duy tôn trọng và bảo đảm quyền của người dân. Dữ liệu quản lý dân cư giúp cho nhà nước xây dựng tầm nhìn, chiến lược và hoạt động nhằm bảo đảm tối đa quyền của công dân. Đây nên được xem là là tôn chỉ để lựa chọn phương thức quản lý và áp dụng vào hoạt động cải cách.

Hơn nữa, cải cách phải được thực hiện một cách đồng bộ, cả về mặt con người lẫn hệ thống quy định.

Về mặt con người, cần phải có sự thống nhất trong đội ngũ công chức thừa hành về tinh thần của cải cách. Thực trạng cho thấy, nếu Trung ương chỉ đạo, nhưng địa phương "bình chân như vại" thì doanh – dân chịu khổ.

Về mặt hệ thống quy định, số lượng thủ tục hành chính có liên quan đến sổ hộ khẩu hiện nay vô cùng lớn. Nó dường như gắn trọn với vòng đời một con người, từ khi sinh ra đến khi ra đi. Từ thủ tục đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn, tình trạng hôn nhân, giám hộ, hộ tịch, nuôi con nuôi, chứng thực di chúc, xác nhận hộ nghèo, dạy nghề cho người nghèo, hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp xã hội, xác nhận học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn để được vay vốn tín dụng, chứng thực hợp đồng thế chấp, hồ sơ đề nghị kinh phí mai táng...

“Bỏ sổ hộ khẩu” sẽ kéo theo yêu cầu buộc phải rà soát và sửa đổi hàng loạt các quy định có liên quan. Vì nếu không có sự đồng bộ trong cách thức triển khai, hậu quả xã hội sẽ khó lường, có nguy cơ khiến người dân từ trạng thái "khó tiếp cận quyền" thành "không tiếp cận" được quyền, vì thiếu hộ khẩu.

Hy vọng với quyết tâm cao độ, Chính phủ sẽ có được tầm nhìn dài hạn và có lộ trình hợp lý trong việc thực thi chính sách hợp lòng dân.

Cuộc khảo sát do Ngân hàng thế giới và Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam thực hiện tại 5 tỉnh, thành phố là Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Bình Dương và Đắk Nông công bố ngày 16/6/2016 đã cho thấy, có ít nhất 5,6 triệu người không có hộ khẩu thường trú ở nơi cư trú, trong đó tỉ lệ ở TP.HCM lên tới 36% dân cư, còn tại Hà Nội là 18%. 70% người dân được khảo sát cho rằng, cuốn sổ này làm hạn chế quyền lợi, khiến họ không bình đẳng với người có hộ khẩu thường trú và tạo cơ sở cho tiêu cực, tham nhũng.

bài liên quan
Tăng cường kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật tố tụng hành chính

Tăng cường kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật tố tụng hành chính

Bộ Tư pháp sẽ phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để tăng cường kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật tố tụng hành chính (TTHC) và thi hành án hành chính (THAHC), nhất là tại nơi có số lượng vụ việc khiếu kiện, vụ việc THAHC lớn, phức tạp, kéo dài nhằm xác định rõ nguyên nhân, đề xuất giải pháp bảo đảm thi hành dứt điểm các bản án, quyết định của Tòa án về vụ án hành chính.
Chính phủ quyết nghị về 5 dự án luật, 5 đề nghị xây dựng luật

Chính phủ quyết nghị về 5 dự án luật, 5 đề nghị xây dựng luật

Tại Nghị quyết số 26/NQ-CP, Chính phủ đã quyết nghị 10 nội dung, trong đó có 5 dự án luật và 5 đề nghị xây dựng luật.
Thường trực Chính phủ gặp mặt đầu xuân các doanh nghiệp nhà nước tiêu biểu trên toàn quốc

Thường trực Chính phủ gặp mặt đầu xuân các doanh nghiệp nhà nước tiêu biểu trên toàn quốc

Sáng 3/3, tại Hà Nội, Thường trực Chính phủ đã có cuộc gặp mặt đầu xuân các doanh nghiệp nhà nước tiêu biểu. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng: Lê Minh Khái, Trần Lưu Quang đồng chủ trì sự kiện này.
Thủ tướng: Tăng tốc phát triển với động lực mới, khí thế mới, cảm hứng mới

Thủ tướng: Tăng tốc phát triển với động lực mới, khí thế mới, cảm hứng mới

Khẳng định chúng ta đã tạo được đà, động lực mới, khí thế mới, cảm hứng mới, sự cộng hưởng mới để tiếp tục thúc đẩy công việc trong tháng 3 và những tháng tiếp theo, Thủ tướng chỉ rõ các nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm tăng tốc, hoàn thành các mục tiêu của quý I cũng như nửa đầu năm, cả năm 2024 và nhiệm kỳ 5 năm.
Tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nội bộ

Tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nội bộ

Các bộ, ngành, địa phương và thành viên Tổ công tác cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính nội bộ trong từng bộ, ngành, địa phương và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với nhau.
Nghệ An: 3.250 công dân lên đường nhập ngũ

Nghệ An: 3.250 công dân lên đường nhập ngũ

Sáng 26/2, đồng loạt 21 huyện, thành phố, thị xã trên địa bàn tỉnh Nghệ An tổ chức Lễ giao, nhận quân năm 2024.
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nguyễn Hùng Sơn bị lực lượng chức năng bắt giữ khi đang vận chuyển 17 con bò không có giấy tờ theo quy định từ Lào sang Việt Nam qua Cửa khẩu Nậm Cắn (Kỳ Sơn - Nghệ An).
Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Ngày 22/3, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Đồng Nai cho biết vừa ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với 3 đối tượng để làm rõ về hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY