Thực hiện chỉ đạo của Bộ Tư pháp, UBND TP.HCM vừa có công văn chỉ đạo các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đăng ký tài sản trên địa bàn thành phố kiểm tra và cung cấp thông tin các cá nhân và đơn vị liên quan đến các vụ lớn như: Hà Văn Thắm, Hứa Thị Phấn, Phạm Công Danh, Trần Phương Bình, Phan Sào Nam, Đinh La Thăng, Giang Kim Đạt, Huỳnh Thị Huyền Như...
Thành phố cũng đề nghị Bộ Tư pháp và Bộ Công an chỉ đạo cung cấp thông tin về các tài sản liên quan tới nhà đất, ôtô và các tài sản khác của tổ chức, cá nhân phải thi hành án liên quan đến 21 vụ án, trong đó có các vụ án trọng điểm nói trên.
Đánh giá về chỉ đạo trên, bà Lê Thị Thu Ba, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách Tư pháp Trung ương Đảng ủng hộ và cho rằng động thái trên sẽ góp phần giúp các cơ quan thi hành án dân sự thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế hiệu quả hơn...
Bà Lê Thị Thu Ba, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo cải cách Tư pháp Trung ương Đảng
Động thái nhiều ẩn ý
PV: - Cơ sở nào để bà tin rằng, việc được cung cấp thêm thông tin về tài sản của các cá nhân, tổ chức phải thi hành án sẽ giúp nâng cao tỉ lệ thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát? Xin bà phân tích thêm.
Bà Lê Thị Thu Ba: - Việc Bộ Tư pháp chỉ đạo các tỉnh thành kiểm tra và cung cấp thông tin về tài sản thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của tổ chức, cá nhân phải thi hành án nhưng chưa bị tạm giữ, kê biên... đồng thời dừng thực hiện các giao dịch liên quan là việc làm hết sức bình thường. Thế nhưng, nó cũng cho thấy sự chủ động của Bộ Tư pháp trong việc truy tìm tài sản thất thoát, tham nhũng.
Việc này nhằm đảm bảo quá trình thi hành án của những cá nhân, tổ chức đang phải thi hành án tại các vụ án tham nhũng, cố ý làm trái gây thất thoát tài sản lớn được chấp hành tốt hơn.
Trên thực tế, các vụ án đang được đưa ra xét xử đều là những vụ án cố ý làm trái, gây thất thoát, tham nhũng với số tiền rất lớn. Trong thời gian thực hiện các hành vi sai phạm, có thể có những giao dịch mua bán, trao đổi tài sản lớn giữa các cá nhân, tổ chức này với các cơ quan bộ ngành, chính quyền địa phương. Đây là những mắt xích quan trọng giúp các cơ quan thi hành án dân sự kiểm soát, thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế được nhiều hơn.
Việc làm này đặc biệt hiệu quả đối với tài sản có giá trị lớn của người phải thi hành án được đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ở nhiều địa phương nhưng các tài sản này lại chưa được cơ quan chức năng kê biên, xác minh, làm rõ trong quá trình tố tụng và thi hành án.
Chỉ đạo của Bộ Tư pháp sẽ giúp các cơ quan thi hành án nắm bắt đầy đủ hơn nguồn tài sản của các cá nhân, tổ chức có sai phạm, phục vụ cho công tác thi hành án sau này.
Nhìn rộng hơn, những việc làm này là cần thiết và nên được ủng hộ. Vì, khi tìm được càng nhiều tài sản liên quan tới những cá nhân, tổ chức có vi phạm thì càng bảo đảm tỉ lệ thi hành án sẽ cao hơn, tài sản thất thoát, tham nhũng cũng sẽ được thu hồi về nhiều hơn.
Tất nhiên, việc kê biên tài sản đúng ra phải được cơ quan công an, cơ quan điều tra thực hiện ngay khi bắt đầu điều tra vụ án. Để đến khi đưa ra xét xử, thi hành án mới yêu cầu cung cấp thông tin về tài sản của những cá nhân, tổ chức sai phạm là do công tác kê biên làm chưa tốt, chưa đủ, khiến Bộ Tư pháp phải chỉ đạo để nắm lại thông tin về tài sản.
Qua động thái nói trên, có thể Bộ Tư pháp nhận thấy còn có dấu hiệu bỏ sót, bỏ lọt, kê biến chưa đầy đủ tài sản sai phạm, tham nhũng trong quá trình điều tra dẫn tới việc thi hành án không cao, tài sản thu hồi thấp. Chính vì vậy, Bộ Tư pháp đã chủ động lên tiếng, chủ động truy tìm tài sản có liên quan tới những cá nhân, tổ chức có sai phạm.
Tôi hy vọng với sự chủ động của Bộ Tư pháp, việc thực hiện kê biên tài sản liên quan tới các vụ đại án kinh tế sẽ được các cơ quan điều tra thực hiện tốt hơn.
Mặt khác, khi Bộ Tư pháp đã chính thức có văn bản yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cung cấp thông tin liên quan tới các vụ án sai phạm, đó cũng là một cách ngầm buộc trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương về những thông tin được cung cấp và phải cung cấp.
Trong trường hợp cố tình che giấu, bao che, nếu bị dư luận xã hội, người dân phản ánh các cơ quan chức năng liên quan phải chịu trách nhiệm trước dư luận, phải trả lời trước Quốc hội về việc kê biên thiếu, bỏ sót, lọt tài sản liên quan tới những cá nhân, tổ chức này. Từ đó, có thể đề xuất xử lý trách nhiệm thi hành công vụ với những cơ quan, cá nhân thiếu hợp tác, cố giấu thông tin vì mục đích cá nhân.
Ở đây, không chỉ là vấn đề cung cấp thông tin thông thường mà là trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm trong quá trình điều tra, thi hành án của các cơ quan liên quan. Làm tốt việc này không những giúp nhà nước thu hồi được nhiều tài sản tham nhũng mà còn góp phần nâng cao trách nhiệm của các cơ quan điều tra, các cơ quan đang thực thi pháp luật.
PV: - Chỉ đạo của Bộ Tư pháp là cần thiết, tuy nhiên việc yêu cầu cung cấp thông tin về tài sản hiện đang thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của tổ chức, cá nhân phải thi hành án nhưng chưa bị nhà nước kê biên diễn ra sau khi vụ việc đã bị khởi tố hình sự, đưa ra tòa án xét xử.
Thậm chí, có trường hợp, sau khi tuyên án cơ quan thi hành án mới bắt đầu xác minh tài sản. Điều này khiến dư luận cho rằng, chẳng khác nào “thả gà ra rồi đuổi”. Nếu vậy, việc thu hồi tài sản tham nhũng đã bị thất thoát, tẩu tán có khó không, thưa bà? Theo bà, việc yêu cầu cung cấp thông liên quan tới tài sản các vụ án cần phải thực hiện ở thời điểm nào? Các biện pháp kê biên phải thực hiện đồng thời ra sao?
Bà Lê Thị Thu Ba: - Tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm trên. Về nguyên tắc, khi bắt đầu khởi tố điều tra vụ án, các cơ quan điều tra đã phải tiến hành phong tỏa, kê biên ngay tài sản của những cá nhân, tổ chức liên quan tới vụ án. Tất cả tài sản liên quan tới sai phạm đều phải được kê biên đầy đủ, minh bạch.
Đợi tới khi vụ án bị đưa ra khởi tố hình sự, thậm chí sau khi tuyên án mới yêu cầu cung cấp thông tin, xác minh, kê biên bổ sung tài sản như các vụ án Đinh La Thăng, Giang Kim Đạt… là quá muộn. Thời gian này quá đủ cho đối tượng tẩu tán tài sản, phi tang chứng cứ tham nhũng. Việc thu hồi gặp khó khăn là đương nhiên.
Thực tế cũng đã chứng minh. Từ năm 2013 đến tháng 9/2018, tổng số tiền các tổ chức tín dụng bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế là trên 62 nghìn tỷ đồng, 18,52 triệu USD nhưng mới chỉ thu hồi được hơn 10 nghìn tỷ và 10 triệu USD.
Tuy nhiên, nếu nhìn theo hướng tích cực, đây cũng có thể xem là động thái “vét thông tin”, giúp Bộ Tư pháp chủ động hơn trong việc nắm bắt lại nguồn tài sản có liên quan tới các vụ đại án đang được xét xử mà có thể đã bị bỏ sót, chưa được kê biên đầy đủ trước đó. Qua đó, cũng giúp Bộ Tư pháp có thể thu hồi bổ sung thêm tài sản tham nhũng sau khi kết thúc xét xử các vụ án và bước vào giai đoạn thi hành án được cao hơn.
Muốn việc thu hồi tài sản tham nhũng, thất thoát hiệu quả hơn, các cơ quan chức năng cần thực hiện song song các biện pháp thu thập, cung cấp thông tin đồng thời với các biện pháp kê biên, xác minh tài sản ngay trong giai đoạn tiến hành điều tra.
Chặn tham nhũng cách nào?
PV: - Cũng có quan điểm cho rằng, nên đặt ra một mức phạt cho án tham nhũng tương đương với số tiền tham nhũng nhằm vừa bảo đảm tính răn đe, đồng thời cũng giúp thu hồi được cho ngân sách một khoản thu nhất định. Bà nghĩ sao về đề xuất này? Nếu vậy thì cần phải quy định cụ thể như thế nào, thưa bà?
Bà Lê Thị Thu Ba: - Đó cũng là một giải pháp, nhưng không khả thi và khó áp dụng với điều kiện ở Việt Nam.
Xin nhắc lại, những vụ đại án đang xét xử như: Hà Văn Thắm, Hứa Thị Phấn, Phạm Công Danh, Trần Phương Bình, Phan Sào Nam, Đinh La Thăng, Giang Kim Đạt, Huỳnh Thị Huyền Như... đều là những vụ án sai phạm trên quy mô lớn, số tiền tham nhũng, thất thoát lên tới hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn tỷ đồng.
Đáng nói, hầu hết các bị cáo sau khi bị yêu cầu nộp lại tiền phạt đều kêu khó khăn, lấy lý do không có đủ tài sản để khắc phục. Điển hình phải kể đến trường hợp ông Đinh La Thăng, bản án yêu cầu phải nộp lại 600 tỷ đồng nhưng ông Thăng nói chỉ có một căn hộ chung cư, bán đi cũng chỉ khắc phục được phần nhỏ.
Mới nhất có thể kể đến vụ việc của ông Nguyễn Bắc Son nhận hối lộ lên tới 3 triệu USD. Tuy nhiên, khi bị yêu cầu nộp lại tiền tham nhũng, ông Son cũng nói không có tiền. Điều lạ là, đến sát ngày xử án, gia đình ông Son lại lo được khoản tiền nói trên.
Trở lại vụ việc, ở đây, yêu cầu nộp lại tài sản tham nhũng cũng còn gặp rất nhiều khó khăn. Tài sản tham nhũng đã bị tẩu tán, tài sản phát mại thu còn chưa đủ nên nếu phạt thêm là không khả thi.
Bởi khi xét các yếu tố để phạt, sẽ có rất nhiều vấn đề khác. Ví dụ, trong vụ án nhận hối lộ 3 triệu USD của ông Nguyễn Bắc Son, ngoài số tiền bị yêu cầu nộp lại, ông Son có thể còn phải xem xét thêm các tội danh như: tích trữ ngoại tệ trái phép; tiêu thụ ngoại tệ trái phép… Vậy thì rất khó thực hiện.
Nếu khả thi hơn, có thể đề nghị sửa luật hình sự, tăng mức phạt hình sự thay vì phạt tiền. Trong trường hợp đối tượng có khả năng khắc phục hậu quả bằng cách nộp phạt sẽ xem xét cho nộp phạt để hưởng khoan hồng. Với những đối tượng ngoan cố, cố tình tẩu tán tài sản, không muốn khắc phục hậu quả phải xử nghiêm theo pháp luật.
PV: - Tại sao việc thu hồi tài sản tham nhũng ở Việt Nam lại khó như vậy? Ở các nước, họ có gặp phải tình trạng như ở Việt Nam không và kinh nghiệm của họ trong việc này như thế nào, thưa bà?
Bà Lê Thị Thu Ba: - Theo tôi biết, ở các nước việc thu hồi tài sản tham nhũng thực hiện dễ dàng hơn vì họ không sử dụng tiền mặt. Mọi giao dịch đều thông qua các tài khoản ngân hàng, vì thế, việc kiểm soát tài sản, thu nhập, làm rõ nguồn gốc dòng tiền của cá nhân, tổ chức thông qua các tài khoản ngân hàng cũng dễ dàng hơn, chặt chẽ hơn.
Ở Việt Nam, những bất cập trong kiểm soát nguồn gốc dòng tiền, thu nhập cá nhân từng được tôi nêu ra từ khi tôi còn làm nhiệm vụ tại Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Khi đó, tôi đánh giá cao các giải pháp được nêu trong pháp lệnh phòng chống tham nhũng, tuy nhiên, các biện pháp thực hiện còn thiếu và yếu.
Nói cách khác, giải pháp thì đúng, hay nhưng triển khai thì chưa hiệu quả. Hầu hết các giải pháp mới chỉ được nêu ra mà chưa được thực hiện, ngoại trừ việc các cơ quan quản lý đã thống nhất trả lương qua tài khoản cá nhân.
Như vậy, cho tới nay, việc chúng ta đã làm tốt mới chỉ là kiểm soát được tiền lương. Tình trạng sử dụng tiền mặt còn phổ biến. Các giao dịch mua bán, chuyển nhượng vẫn diễn ra thông qua các hợp đồng cá nhân, không thông qua tài khoản nên không kiểm soát được thu nhập, không làm rõ được nguồn gốc dòng tiền. Kết quả trong phòng chống tham nhũng cũng mới chỉ được ghi nhận ở những vụ đại án đã xảy ra với những sai phạm quá rõ, ai cũng biết, ai cũng thấy.
Trong khi đó, việc phòng chống tham nhũng hiệu quả nhất đáng ra phải làm từ khâu ngăn chặn, đề phòng. Nếu thực hiện được việc kiểm soát tài sản, thu nhập cá nhân sẽ xác định được dòng tiền đó từ đâu ra, tài sản kiếm được có bất minh hay không, từ đó, sẽ có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời, tránh tình trạng vụ việc đã xảy ra, tài sản bị tẩu tán cơ quan điều tra mới vào cuộc.
Tóm lại, muốn chống tham nhũng được hiệu quả thì các biện pháp thực hiện phải đồng bộ, chặt chẽ, khép kín, không tạo ra lỗ hổng để các đối tượng có cơ hội lách luật, làm sai.
PV: - Có thể thấy, mấu chốt quan trọng trong việc phòng, chống tham nhũng chính là kiểm soát tài sản, nguồn thu nhập của cá nhân, quan chức, lãnh đạo. Một trong những biện pháp đang được thực hiện là kê khai tài sản. Thưa bà, ở khâu này, chúng ta đã làm tốt chưa? Điểm mắc trong kiểm soát, kê khai tài sản hiện nay là gì? Để gỡ được có khó không và phải làm thế nào, thưa bà?
Bà Lê Thị Thu Ba: - Đúng vậy. Kê khai tài sản là cơ sở để việc kiểm soát, giám sát nguồn tài sản của cá nhân, quan chức, lãnh đạo được thực hiện tốt hơn.
Tuy nhiên, việc kê khai tài sản tại Việt Nam thời gian qua làm chưa tốt, mang nặng tính hình thức, chưa mang lại hiệu quả thiết thực trong phòng chống tham nhũng. Việc này có nhiều lý do.
Thứ nhất, là do công cụ quản lý hành chính chưa khoa học, chặt chẽ. Quá trình triển khai, thực thi quyết định còn lơ là, mang nặng tính hình thức, thích thì làm, không thích thì thôi, không có cơ quan kiểm tra, giám sát.
Thứ hai, do tâm lý nể nang, dĩ hòa vi quý, biết không muốn nói, nói sợ mất lòng.
Thứ ba, các biện pháp triển khai vẫn còn buông ngỏ, chưa quyết liệt. Ví dụ, trong việc phát hiện, xử lý tài sản bất minh, nếu kiên quyết phải tịch thu, xung công quỹ, chứ không phải bàn tới bàn lui, hay cho nộp phạt. Đã không rõ nguồn gốc là tài sản bất minh, tài sản bất minh phải bị thu hồi.
Thời gian gần đây, tôi cũng thấy Thanh tra Chính phủ có đề xuất bổ sung thêm các quy định mới, trong đó có bổ sung thêm các loại tài sản cần phải kê khai và yêu cầu kê khai phải nộp về Thanh tra Chính phủ và được xác minh ngẫu nhiên. Đây cũng là đề xuất, nhưng chưa thể hiện tính khoa học.
Xét về cấu trúc tổ chức, cơ quan Thanh tra là đơn vị được phân công làm nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra công tác kê khai tài sản của cán bộ, công chức, quan chức, lãnh đạo. Nếu vậy, việc kiểm tra, kiểm soát các bản kê khai đã phải được làm tốt ngay từ đầu, không cần đợi đến khi có dấu hiệu sai phạm mới kiểm tra hoặc phải mất thêm thời gian để kiểm tra ngẫu nhiên.
Tôi vẫn cho rằng, để hiệu quả hơn thì cùng với việc giao nhiệm vụ đồng thời sẽ ràng buộc thêm trách nhiệm cụ thể cho từng cá nhân, đơn vị tham gia thực hiện công việc đó. Nếu để xảy ra sai sót, hoặc có tình trạng xuê xoa, bỏ sót bản thân những người có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc kê khai phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự theo yêu cầu cải cách tư pháp mà Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn, chỉ đạo.
Trước đó, như Báo Pháp luật Việt Nam đã phản ánh việc chủ đầu tư và nhà quản lý xảy ra tranh chấp khiến người dân, khách hàng sinh sống và làm việc tại căn nhà trên rơi vào cảnh khốn khổ.
Vào khoảng 11 giờ 40 phút ngày 22/3, hạ sỹ Đặng Toàn Tiến (sinh năm 2000, quê ở thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) đang là chiến sĩ nghĩa vụ tại Trung đội bảo vệ mục tiêu, Phòng Cảnh sát cơ động trong quá trình tuần tra kiểm soát bảo vệ an toàn trạm phát sóng đồi cột 5, thành phố Hạ Long thuộc Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã phát hiện một chiếc túi cá nhân bỏ quên, bên trong có lượng lớn tiền mặt và nhiều vật dụng giá trị.
English Challenge là Cuộc thi tiếng Anh dành cho sinh viên và học sinh đam mê tiếng Anh, là nơi để sinh viên tỏa sáng tài năng và tăng cường sự kết nối.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Một nhóm 52 đối tượng vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Đông Anh, Hà Nội triệu tập để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng trên địa bàn.
Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, đây là vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 7 công nhân tử vong, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây đau thương mất mát đến nhiều gia đình công nhân.
Ngày 20 và 23/4/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can và các quyết định tố tụng đối với 06 đối tượng liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn.
Nhóm đối tượng đã lấy trộm hàng chục tấm thép lưới loại B40, dùng để chắn gia súc trên tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đoạn qua xã Quỳnh Mỹ (Quỳnh Lưu - Nghệ An).
Trần Mạnh Hùng (sinh năm 1980) là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng đã bị bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động”.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.
25 °C
29 °C
22 °C
