Công việc làm báo xếp thứ 5 trong 10 nghề được các bạn trẻ lựa chọn nhiều nhất hiện nay mặc dù đó là một công việc nhọc nhằn, gian nan và nguy hiểm... Trước những “màu hồng”, trước cánh cửa của làng báo như được ăn, được nói, được đi nhiều nơi thì thực tế, số phận những phóng viên trẻ có đẹp đến thế?
Bên kia giấc mơ màu hồng?
Hiện nay trên cả nước có nhiều cơ sở đào tạo chuyên ngành báo chí như: ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội), Phân viện Báo chí - Tuyên truyền (Hà Nội) và ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM)... Mỗi năm, các cơ sở này đều đặn cho “ra lò” khoảng hàng ngàn cử nhân báo chí. Cứ mỗi năm, xã hội lại đón nhận hàng trăm phóng viên, nhà báo tương lai, nhưng những giấc mơ màu hồng về tương lai nghề báo có thực sự như chúng ta vẫn nghĩ?
“Một công việc như thế mới hấp dẫn, thử thách được tinh thần trẻ. Làm nhà báo được ăn, được nói, được đi nhiều, biết lắm lại có thể viết bài cộng tác với các báo và kiếm tiền ngay từ khi còn ngồi trên ghế giảng đường…” - rất đông các bạn sinh viên chuyên ngành báo chí đã tự tin phát biểu như vậy. Nhưng thực tế ra sao…?
Nguyễn Thu Hằng là sinh viên năm cuối Học viện Báo chí và Tuyên truyền, dù chưa chính thức hoàn thành chương trình Đại học nhưng cô đã có “kinh nghiệm” cộng tác với 5 tờ báo khác nhau. Dù vậy, nhưng Hằng chia sẻ chật vật và có những lúc muốn bỏ nghề vì thấy “nản”. Cô nhớ lại những ngày đầu công việc viết báo, cầm nhuật bút chỉ có vài trăm nghìn trong tháng đầu tiên nhưng cũng đầy tình yêu nghề và đam mê làm báo.
Năm cuối tốt nghiệp chật vật đi đăng ký làm cộng tác viên khắp các cơ quan báo chí từ lớn đến nhỏ. Hằng bắt đầu nản chí vì bản thân mình kiệt sức phải chạy theo tòa soạn cùng với lượng bài “nhỏ giọt” mà cô thực hiện hàng tuần. Có tuần Hằng viết 3 bài nhưng đều bị từ chối. Thế mới thấm cái câu “sự thực không như là mơ”, cô sinh viên báo chí vừa tốt nghiệp vỡ mộng với ước mơ màu hồng của mình bấy lâu nay.
“Trước đây mình nghĩ, làm báo sẽ được đi nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người tăng mối quan hệ. Nhưng, thực tế đi làm mình vỡ mộng và nhiều chuyện không như mình nghĩ. Dù mình đi cộng tác vài báo một lúc cũng không đủ tiền xăng xe đi lại, chưa kể lượng bài cũng ít”. Hằng chia sẻ.
Một vị trí chính thức của phóng viên trẻ ở một tờ báo là không nhiều vì phải luôn cạnh tranh với những người đi trước đầy kinh nghiệm “trận mạc” và cả những người trẻ mới vào nghề. Nguyễn Văn Khôi (sinh viên HV Báo chí và Tuyên truyền) đã hơn một năm chật vật, lăn lộn đi rải hồ sơ khắp các tòa soạn chỉ mong có một vị trí “hợp đồng” trong một tờ báo nào đó. Dù ra trường, Khôi vẫn phải “ăn bám” bố mẹ. Số tiền ít ỏi anh đi cộng tác chỉ đủ tiền xăng xe đi lại. “Chán nản, muốn bỏ nghề”, xoay sở mãi, cuối cùng anh cũng ký được hợp đồng làm “báo” với một công ty. Một tháng nội san công ty “xuất bản” một lần, lượng bài đăng thì 2/3 được “ghim” sẵn, còn lại Khôi lại phải “nai lưng” đi viết.
Lương hợp đồng hàng tháng chỉ đủ “sống ở Thủ đô” với mức tối thiểu, nhuận bút từ các bài viết thu được không đáng kể, thời gian để viết cho các tờ báo khác không nhiều bởi “giờ hành chính” đã chiếm gần hết “quỹ giờ” của anh.
Nhìn các bạn thành đạt, chuyển nghề kinh doanh, Khôi chỉ biết tự lắc đầu: “Làm báo nội bộ công ty rất bó buộc, nội dung, chủ đề bị hạn chế nhiều. Nhìn lại đam mê, hoài bão khi xưa vào trường bay đi đâu hết. Chả biết đến bao giờ mới có thẻ nhà báo với mác “phóng viên nội bộ” thế này”.
Tốt nghiệp, sinh viên báo chí ở lại các thành phố lớn và đầu quân được vào các tờ báo có tiếng tăm chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Số còn lại chủ yếu làm báo dạng thử việc, hợp đồng ngắn hạn, tạm tuyển nên “thâm niên” mấy tháng làm cho một tờ báo là chuyện thường tình.
“Những chú chim non” đã vội bơ vơ, lạc lõng ngay những ngày tháng mới bay ra “biển lớn”.
Nhọc nhằn cầm cự hay chuyển nghề?
Theo con số thống kê từ một lớp báo chí (Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN) đã ra trường thì trong 100 sinh viên có khoảng 30 người theo nghề báo, 19 sinh viên làm PR (quan hệ công chúng cho các công ty), 11 sinh viên làm trái nghề, 12 người vẫn thất nghiệp và khoảng 8 người “theo chồng bỏ cuộc chơi”…
Nhiều sinh viên mới ra trường, với tấm bằng loại ưu nhưng không thể “chen chân” vào được một tòa soạn báo “cho ra hồn”. Người cố gắng cầm cự theo nghề được 1 năm rồi bỏ, người vài tháng phải chuyển việc. Sau 04 năm miệt mài trên ghế nhà trường, khoảnh khắc tốt nghiệp chính là lúc chúng ta bước ra một cuộc chơi mới.
Theo thống kê, chỉ có 1/3 số sinh viên báo chí tốt nghiệp vào được các báo, đài, 2/3 còn lại đi làm đủ thứ nghề để kiếm sống, đó là thực tiễn khắc nghiệt. Xã hội càng phát triển, đòi hỏi người làm báo phải thích ứng nhanh nhạy với nghề và bắt kịp thời đại. Nghề báo vốn dĩ có quy luật đào thải khắc nghiệt, ai thực sự có khả năng mới có thể bám trụ lại với nghề. Chính vì vậy, không ít phóng viên trẻ mới vào nghề chưa kịp “nóng chân” đã vội vàng bỏ nghề đi tìm các cơ hội mới.
Giống trường hợp của bạn Cao Thị Duyên (Chuyên ngành Báo chí, ĐH Văn hóa Nghệ thuật Quân đội), từng có thời gian cộng tác cho một số báo nhỏ. Duyên ra trường với mong mỏi được có một công việc chính thức tại tòa soạn mà cô đam mê. Tuy nhiên, khi bước vào nghề lại đủ mọi gian nan. Duyên chia sẻ, nhiều kĩ năng nghiệp vụ chưa vững, việc học ở trường chưa áp dụng được vào công việc buộc cô phải bắt đầu lại. Dần dần khiến Duyên chán nản và bỏ nghề sau hơn 6 tháng chật vật đi tìm kiếm cơ hội tại các toà soạn. Chính thức gác lại hoài bão làm phóng viên sau 4 năm nung nấu dưới mái trường, Duyên về nhà và tìm bến đỗ cho riêng mình. Không ít phóng viên trẻ có sự lựa chọn như Duyên, họ tạm gác những ước mơ để tìm kiếm lựa chọn khác.
Giống như Duyên, nhiều bạn trẻ học báo chí nhưng không theo nghề mà chuyển hướng sang PR, quảng cáo, sự kiện hay kinh doanh. Đa số họ cho rằng bản thân không thể duy trì mức sống ít ỏi thời gian đầu đi làm báo và sẽ đi làm công việc lương ổn hơn. Mặt khác, nhiều bạn mới ra trường bị “ngợp” trước thực tế làm báo không như suy nghĩ “màu hồng” ngồi trên ghế nhà trường khiến bản thân nhanh chán nản và tuyệt vọng. Cùng với sự cạnh tranh khốc liệt tại các tòa soạn khiến những phóng viên trẻ bơ vơ giữa đôi dòng nước “ở lại hoặc ra đi”.
Ở một góc độ nghề nghiệp, nghề báo không hẳn là quá khó khăn trong cơ hội việc làm. Hàng năm nó vẫn được xếp vào top các công việc có triển vọng nghề nghiệp tốt nhất khối ngành Xã hội – Nhân văn. Tuy nhiên, để được thành quả nhất định trong nghề, người phóng viên trẻ phải “bền gan, vững chí”. Nhiều nhà báo từng chia sẻ đó là “độ lì” với nghề, sự kiên trì và cố gắng không ngừng nghỉ để học hỏi và cống hiến.
“Một nghề dễ thấy vinh quang thì cũng phải chấp nhận rất nhiều rủi ro, thách thức. Nếu bạn là người không thực sự có khả năng và tố chất thì đừng chọn báo chí, đừng ảo vọng vào những điều mà thượng đế dành cho người khác chứ không phải cho mình…” - một cựu sinh viên báo chí từng chia sẻ như vậy.
Có lẽ sẽ có những chông gai trước mắt, tuy vậy, nghề báo vẫn sẽ rộng mở với những ai ưa thử thách yêu nghề, có sự kiên trì và bản lĩnh để bám trụ với nghề.
Chiều nay, 30/8, tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn diễn ra lễ bế giảng và trao chứng chỉ lớp “Nghiệp vụ báo chí cơ bản” cho cán bộ, phóng viên trẻ của Báo Pháp luật Việt Nam.
Trần Mạnh Hùng (sinh năm 1980) là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng đã bị bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động”.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiến hành đấu thầu vàng miếng SJC với tổng khối lượng dự kiến sẽ đấu thầu là 16.800 lượng, thời gian bắt đầu từ 10 giờ sáng ngày 22/4 tới đây.
Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự theo yêu cầu cải cách tư pháp mà Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn, chỉ đạo.
Trần Mạnh Hùng (sinh năm 1980) là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng đã bị bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa có công điện chỉ đạo sau vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng làm 7 người chết, 3 người bị thương xảy ra tại Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái.
Theo Cổng thông tin điện tử Công an tỉnh Phú Thọ cho biết đối tượng Đinh Quang Minh (36 tuổi) xông vào tiệm vàng M.H ở phường Dữu Lâu, TP Việt Trì, dùng dùi cui điện uy hiếp, đe dọa mọi người bên trong cửa hàng để cướp tài sản.
Trước đó, ngày 15/02, Đội CSĐTTP về Ma túy Công an huyện Hậu Lộc tiến hành kiểm tra quán Karaoke Galaxy đã phát hiện, bắt quả tang đối với nhóm đối tượng
Ngày 20/4/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Sìn Hồ ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra Lệnh tạm giam đối với Tẩn A Dao, SN 1987, trú tại xã Phăng Sô Lin, huyện Sìn Hồ về tội Gây rối trật tự công cộng.
Lực lượng chức năng vừa bắt giữ các đối tượng để điều tra về các hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy, trộm cắp tài sản và tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có.
Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an thành phố Hà Nội đề nghị người dân cảnh giác trước những cuộc điện thoại là giả danh nhân viên ngân hàng để lừa đảo.
Lợi dụng thông thạo địa bàn, phong tục, tập quán, Vân thường xuyên móc nối với các đối tượng từ khu vực biên giới huyện Quế Phong hình thành đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ huyện Quế Phong đi các huyện Quỳ Hợp, Đô Lương, Tân Kỳ và các vùng phụ cận để tiêu thụ.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.