Nhà báo Nguyễn Hoàng Long, người vừa cùng các đồng nghiệp bước lên bục vinh quang nhận giải A, Giải Báo chí Quốc gia tại lễ trao giải đêm ngày 21/6 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, chia sẻ: "Làm điều tra xông xáo nhưng luôn phải tính đến an toàn cho bản thân".
Có lẽ không chỉ những người làm báo mà cả nhân dân cũng không còn lạ với những tuyến bài mà nhà báo Long Nguyễn - báo Lao động là tác giả, đồng tác giả đã và đang góp phần đẩy lùi cái xấu, đưa sự thật ra ánh sáng.
Đó là những tuyến bài: Giữa ma trận làm “luật” trên sông; Nườm nượp cảnh kẹp tiền, đưa – nhận tại Hải quan Hải Phòng; Xảo trá như thị trường thực phẩm chức năng; Tiền tỉ chống trượt đầu ra ngoại ngữ tại Đại học Công nghiệp Hà Nội; Bên trong “trại” nuôi người lấy thận; Giải mã xe điên: Những dối trá khinh hoàng bên trong trường lái; và đặc biệt là tuyến bài Gọi vong tại chùa Ba Vàng.
Nhân dịp kỷ niệm 95 năm Ngày báo chí cách mạng Việt Nam, Pháp luật Plus đã có cuộc trò chuyện cùng nhà báo Long Nguyễn, đại diện cho nhóm tác giả đoạt giải A, giải báo chí Quốc gia năm nay về vấn đề trăn trở cũng như làm thế nào để có tác phẩm báo chí điều tra - phóng sự điều tra có sức lan tỏa tới cộng đồng, xã hội.
Theo nhà báo Long Nguyễn, việc nhận xét hay đánh giá một tuyến phóng sự (nhất là phóng sự điều tra) là hay hay dở tùy thuộc rất lớn vào góc nhìn của người đọc. Còn xét về mức độ hiệu quả xã hội, hiện không có cách nào trực quan hơn là nhìn sự vào cuộc sau đó của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Ví như trong tuyến bài "Gọi vong tại chùa Ba Vàng", rất nhanh sau khi báo Lao động đăng tải hồi tháng 3/2019, UBND TP Uông Bí (Quảng Ninh) đã tổ chức họp báo thông tin về việc buộc dừng hoạt động thỉnh vong, oan gia trái chủ sai phép tại chùa Ba Vàng.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng chính thức lên tiếng khẳng định, việc thỉnh vong, oan gia trái chủ tại Chùa Ba Vàng là đi ngược với triết lý Phật giáo và đạo đức xã hội.
Chỉ sau 3 ngày khi Giáo hội Phật giáo Việt Nam có những động thái quyết liệt, tại phiên họp thường kỳ Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng phải đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các cấp quản lý khi để xảy ra nhiều vụ việc khiến người dân bất bình như hoạt động mê tín dị đoan ở chùa Ba Vàng.
Khi được hỏi “làm báo điều tra, người làm báo cần những yếu tố nào?”, nhà báo Long Nguyễn chia sẻ, làm báo điều tra cần nhiều yếu tố, nhưng vấn đề quan trọng nhất vẫn là con người.
Để có thành công trong phóng sự điều tra, ngoài việc dấn thân của từng nhà báo, phóng viên, rất cần đến sự phối hợp giữa các cộng sự, giữa đồng nghiệp, và cần phải có sự phối hợp ăn ý.
Từ việc tiếp cận vấn đề, cách giải quyết vấn đề, thu thập chứng cứ, đặc biệt việc thu thập đó thông qua hình ảnh mang tính “sống động”.
Bên cạnh đó phóng viên, nhà báo khi thực hiệm điều tra đều xác định phải đối mặt với khó khăn, nguy hiểm. Làm thế nào để những thông tin đưa tới bạn đọc chân thật nhất, thuyết phục nhất.
Cụ thể, với đề tài gọi vong tại Chùa Ba Vàng, để thực hiện điều tra, nhóm phóng viên gồm 7 người đã mất khoảng 3 tháng thâm nhập, sau đó dành thêm 10 ngày để dựng video và hoàn thiện được tác phẩm.
Việc thâu đêm viết, dựng bài hay bỏ bữa của cả nhóm là chuyện thường tình. Điều khó khăn nhất khi thực hiện tuyến bài này là phóng viên phải nhập vai vào những người gặp vấn đề và muốn thỉnh vong để giải quyết vấn đề.
Trước khi nhập vai, các phóng viên buộc phải đọc đi đọc lại cho đến khi thuộc các tài liệu truyền bá của nhà chùa.
Có những thuật ngữ Phật giáo học thuộc không hề dễ dàng.
Rồi khi nhập vai phải diễn rất đau khổ, u mê để có thể dễ dàng vượt qua những ánh mắt nghi ngờ tại các vòng kiểm duyệt tại chùa.
Tất cả những thiết bị ghi âm, ghi hình đều phải bỏ ra ngoài khiến việc tác nghiệp rất khó khăn.
“Qua mỗi cửa an ninh, tất cả đồ đạc, tư trang, đặc biệt là những thiết bị có thể ghi âm, ghi hình đều bị “cấm cửa”.
Những dạng thiết bị tình nghi có thể quay lén như đồng hồ, móc khoá cũng bị lột không còn gì.
Chúng tôi buộc phải liên hệ với nhau qua bộ đàm với nhiều tổ, nhóm hết sức khéo léo để qua mắt an ninh ở đây”- nhà báo Long Nguyễn bộc bạch.
Phía sau khoảng lặng là những day dứt...
Khi được hỏi về việc nhận Giải báo chí Quốc gia 2020, anh cho biết, một bài báo phơi bày các tiêu cực thì người bị ảnh hưởng theo hướng bất lợi đầu tiên chính là những người vừa bị chỉ mặt, điểm tên trong bài.
Sau đó là cả những người liên quan như lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo cơ quan đó; tiếp đến nữa là chính quyền sở tại và thậm chí là cả những người ở cấp cao hơn…
“Nếu đem so sánh với “chút vinh quang thoáng qua” của chính tác giả bài báo tại thời điểm ấy, thì những thiệt hại của nhóm người bị phản ánh khủng khiếp hơn rất nhiều lần và tôi hiểu điều đó”, nhà báo Long Nguyễn chia sẻ.
Không chỉ là những thiệt hại đơn kép về kinh tế (bị đình chỉ chức vụ, bị thuyên chuyển công tác, bị đuổi việc…), về tinh thần (bị dư luận xỉ rủa), mà thậm chí đã có người phải đối mặt với lao lý… “Tâm trí tôi luôn nghĩ về họ, về gia đình họ, và đôi khi là cả chút lo lắng cho sự an nguy của chính bản thân mình.
Tôi, không chỉ một lần, ước rằng mình không nên viết những đề tài như thế”, nhà báo Long Nguyễn trải lòng.
Tuy vậy, anh cũng cho rằng, với sứ mệnh được giao và đạo đức nghề báo, sau khi mọi ồn ã tạm thời qua đi, anh thường nhìn vào kết quả thực tế, vui mừng với những thay đổi tích cực của xã hội để từ đó lại có thêm động lực với những tuyến bài tiếp theo.
Khi được hỏi kinh nghiệm, bí quyết để “tồn tại” trong tác nghiệp điều tra? Nhà báo Long Nguyễn chia sẻ: “Một trong những cách hiệu quả nhất để giảm thiểu tối đa nguy hiểm là tìm hiểu thật kỹ đối tượng mà mình sắp điều tra.
Trong trường hợp thấy nguy hiểm thực sự, cần nhanh chóng rút lui hoặc cầu cứu cơ quan chức năng. Bản thân tôi và đồng nghiệp luôn phải để lại cho mình một đường lùi.
Lúc nào cũng thủ sẵn một số điện thoại để có vấn đề gì xảy ra, mình có thể chủ động gọi trước để tự giải vây nguy hiểm cho bản thân”, nhà báo Long Nguyễn thổ lộ.
Nhà báo Long Nguyễn, hiện đang công tác tại báo Lao động - tên thật là Nguyễn Hoàng Long với 35 tuổi đời, 10 năm theo đuổi nghề báo, anh đã ít nhiều ghi dấu ấn trong lòng đồng nghiệp và bạn đọc bởi những tuyến bài phản ánh – điều tra công phu và đạt hiệu ứng dư luận cao như:
Giữa ma trận làm “luật” trên sông; Nườm nượp cảnh kẹp tiền, đưa – nhận tại Hải quan Hải Phòng; Xảo trá như thị trường thực phẩm chức năng; Tiền tỉ chống trượt đầu ra ngoại ngữ tại Đại học Công nghiệp Hà Nội; Bên trong “trại” nuôi người lấy thận; Giải mã xe điên: Những dối trá khinh hoàng bên trong trường lái; và đặc biệt là tuyến bài "Gọi vong tại chùa Ba Vàng" mà anh và đồng nghiệp vinh dự được nhận giải A báo chí Quốc gia.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Sở Y tế Hà Tĩnh phát hiện và xử lý vi phạm hành chính 9 cơ sở, trong đó phạt tiền: 7 cơ sở; Đình chỉ hoạt động 2 cơ sở do chưa đảm bảo điều kiện để thực hiện khám chữa bệnh, cung cấp dịch vụ y tế theo quy định.
Vietnam Dairy là triển lãm quốc tế chuyên ngành sữa và sản phẩm sữa duy nhất do Hiệp hội Sữa Việt Nam (VDA) chủ trì và tổ chức định kỳ 2 năm một lần tại Việt Nam.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Ngày 25/4, thông tin từ Công an tỉnh Nghệ An cho biết, Công an huyện Nghĩa Đàn đang tạm giữ hình sự đối tượng Lê Văn Hồng (SN 1979), trú xã Tri Lễ, huyện Quế Phong về hành vi vận chuyển trái phép chất ma túy.
Ngày 24/4, Công an TP.HCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Quận 4 vừa triệt phá nhóm đối tượng “núp bóng” dịch vụ cầm đồ, tư vấn tài chính “cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Ngày 24/4, thông tin từ Công an TP.HCM cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra lệnh bắt 8 bị can về hành vi “Tổ chức đánh bạc” và 4 bị can về hành vi “Đánh bạc”. Các quyết định và lệnh bắt đã được Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố phê chuẩn.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Một nhóm 52 đối tượng vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Đông Anh, Hà Nội triệu tập để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng trên địa bàn.
Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, đây là vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 7 công nhân tử vong, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây đau thương mất mát đến nhiều gia đình công nhân.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.