Nói đến nghề y, mọi người đều liên tưởng đến bác sĩ trong chiếc áo blouse trắng cùng với chiếc ống nghe đeo ở cổ. Và để bước được vào nghề, các thầy thuốc phải nhớ rõ về lời thề Hippocrates, được coi là chuẩn mực của y đức. Vậy những điều quen thuộc gắn liền với bác sĩ này được hình thành như thế nào?
Bác sĩ đầu tiên trên thế giới và lời thề “vì lợi ích bệnh nhân”
Quan niệm truyền thống cho rằng Hippocrates, người được coi là cha đẻ của y học phương Tây, là tác giả của Lời thề Hippocrates. Sinh vào khoảng 460-370 trước Công nguyên tại đảo Cos, Hy Lạp, Hippocrates được học nghề y từ cha là Heracleides và trở thành một y sĩ Hy Lạp. Thời đó, y học vẫn gắn liền với tôn giáo và bệnh tật được chữa trị bằng những hiện tượng siêu nhiên thần bí.
Tuy nhiên, Hippocrates bác bỏ những quan niệm này. Ông là người đầu tiên coi y học là ngành khoa học và cho rằng mỗi bệnh tật đều có nguyên nhân tự nhiên riêng. Hai nguyên tắc y học nổi tiếng của ông là: “Trước tiên là không làm gì có hại” và “Y thuật thì dài còn cuộc đời lại ngắn ngủi”.
Vì vậy, ông dành thời gian nghiên cứu sinh lý học, giải phẫu, tìm hiểu các nguyên nhân có chứng cớ, trực tiếp, và các nguyên nhân còn chưa rõ của bệnh tật. Từ đó, Hippocrates kết luận bệnh tật là do mất cân bằng tỷ lệ dịch trong cơ thể gây ra. Khi điều này xảy ra, thầy thuốc có thể can thiệp giúp cơ thể trở về trạng thái cân bằng. Hippocrates luôn khuyên các thầy thuốc ghi chép lại các phát hiện và phương pháp điều trị của họ để truyền lại cho các thế hệ sau áp dụng.
Đến nay, phần lớn những gì được biết về phương pháp y học đến từ một bộ sưu tập hơn 60 cuốn sách y học Hippus Corpus, được coi là những tác phẩm cổ nhất về y học. Bộ sưu tập được biên soạn 100 năm sau khi ông qua đời.
Dù rằng, một số tài liệu của Hippocrastes đến nay không còn phù hợp để áp dụng cho y khoa hiện đại, song vẫn tồn tại như là nền tảng cho các sinh viên tốt nghiệp y tế tuyên thệ lúc bắt đầu sự nghiệp của họ với nguyên lý cơ bản là: “Thực hành y học với khả năng tốt nhất của một người, chia sẻ kiến thức với các bác sĩ khác, thái độ thông cảm, từ bi, tôn trọng quyền riêng tư của bệnh nhân và giúp ngăn ngừa bệnh tật bất cứ khi nào có thể”.
Và đó cũng chính là "Lời thề Hippocrates" - một tài liệu quen thuộc về thực hành y tế và đạo đức trong ngành y. Dù rằng, một số nhà nghiên cứu cho rằng lời thề Hippocrates là do những môn đồ của Pythagoras soạn ra vì thời điểm xuất hiện của lời thề này vào khoảng thế kỷ IV TCN, được viết bằng tiếng vùng Ionia của Hy Lạp cổ đại. Mặc dù vậy, trong cộng đồng y khoa, lời thề này mặc nhiên được chấp nhận là của Hippocrates và vẫn được các bác sĩ trang trọng xưng tụng trước khi bắt đầu hành nghề y.
Đến nay, cái chết của Hippocrates hay tuổi tác của ông vẫn còn là một bí ẩn, chỉ biết rằng ông là bác sĩ đã đóng góp lớn cho y học và thiết lập một tiêu chuẩn thực hành đạo đức của nghề y.
“Miễn người dân khỏi bệnh, họ không biết tôi là ai cũng không sao”
Một trong những nội dung của lời thề Hippocrates là: “Tôi sẽ giữ tinh khiết cho đời tôi và cho nghề nghiệp của tôi”. Và quả thật, sự tinh khiết cho cuộc đời và cho nghề nghiệp này đã và đang được các thế hệ bác sĩ gìn giữ và thực hiện, mà gần đây nhất là đội ngũ những bác sĩ, nhân viên y tế quả cảm ở tâm dịch Vũ Hán.
Với nhiều y, bác sĩ ngày đêm mặc đồ bảo hộ kín mít chống dịch tại Trung Quốc, điều mong mỏi nhất là ngày càng chữa khỏi cho nhiều bệnh nhân để nhanh chóng dập tắt dịch. "Hôm nay, có tổng cộng 11 bệnh nhân trong phòng tôi phụ trách được xuất viện. Tôi và các đồng nghiệp rất vui mừng", bác sĩ Shang Xiending, thuộc nhóm nhân viên y tế từ Phúc Kiến tới hỗ trợ Vũ Hán chống dịch, chia sẻ với truyền thông.
Mỗi buổi sáng, Shang sẽ tới kiểm tra các giường bệnh. Gần đây, có nhiều bệnh nhân đã được xuất viện nhưng tình hình dịch vẫn rất nghiêm trọng. Số bệnh nhân nguy kịch và nhập viện mới cũng tăng trong khi lượng giường bệnh có hạn, khiến đội ngũ chữa trị gặp áp lực rất lớn.
Giữa tình hình khó khăn, Shang và nhiều đồng nghiệp được tiếp thêm sức mạnh khi nhận về những lá thư cảm ơn của bệnh nhân. Một số chỉ biết cô là bác sĩ đến từ Phúc Kiến mà không rõ tên tuổi hay đơn vị cụ thể. "Bệnh nhân không cần phải nhớ tôi là ai, miễn họ được khỏe mạnh xuất viện, chúng tôi sẽ rất hạnh phúc", nữ bác sĩ chia sẻ.
Một câu chuyện cảm động khác về nữ bác sĩ Wang Xiaoting. Làm việc ở tâm dịch, vì thường xuyên phải tiếp xúc với các bệnh nhân nên cô cần cách ly với gia đình. Hết giờ làm, cô trở về một khách sạn nhỏ dành riêng cho các y, bác sĩ đang tham gia điều trị tại một bệnh viện gần đó.
Từ 3 giờ sáng, nữ bác sĩ đã phải rời khỏi khách sạn, đi bộ tới bệnh viện để chuẩn bị vào ca trực của mình, người chồng của cô - anh Wang Yinghe đã xuất hiện, chầm chậm lái xe theo sau vợ để vợ cảm thấy an tâm trên chặng đường di chuyển tới bệnh viện, đồng thời đèn xe cũng sẽ giúp cô nhìn thấy đường dễ dàng hơn vì trời còn chưa sáng. Đây là cách duy nhất để anh có thể cùng đồng hành với vợ trên một đoạn đường trong những ngày này.
Dù họ không thể trực tiếp gặp gỡ, nhưng hai vợ chồng vẫn thường xuyên trò chuyện qua video chat mỗi khi có thời gian. Anh Wang cũng thường gửi đồ ăn tẩm bổ tới khách sạn nhỏ nơi vợ anh đang lưu lại những ngày này.
Ở Việt Nam, tại Bệnh viện Việt Pháp ở Hà Nội, ngôi miếu nhỏ thờ các y, bác sĩ đã chết khi dịch Sars bùng phát năm 2003 luôn nghi ngút khói hương. Linh hồn của họ đã theo mây trời, nhưng thông điệp: “Tất cả vì bệnh nhân” từ cái chết của họ để lại cho cuộc đời thì vang mãi ngàn năm…
Nguyên văn Lời thề Hippocrates
“Tôi tuyên thệ với Apollo, thần chữa bệnh, Asclepius, Hygieia và Panacea và tôi minh chứng với tất cả các nam thần, các nữ thần, tôi gìn giữ, tùy theo khả năng và thẩm định của tôi, lời thề sau đây:
Yêu kính như là cha mẹ tôi, người đã dạy tôi môn học này; sống hòa nhã với thầy và nếu cần, chia sẻ tài sản với thầy; chăm sóc con cái thầy như là anh chị em tôi và dạy họ môn học này.
Tôi sẽ kê toa vì lợi ích của bệnh nhân, tùy theo khả năng và thẩm định của tôi và không bao giờ làm hại ai.
Tôi không bao giờ đưa thuốc giết người cho bất kỳ ai hỏi tôi và sẽ không tư vấn một kế hoạch như vậy. Tôi sẽ không cho bất kỳ người phụ nữ nào một dụng cụ phá thai.
Tôi sẽ giữ tinh khiết cho đời tôi và cho nghề nghiệp của tôi.
Tôi sẽ không giải phẫu để lấy sạn, kể cả đối với bệnh nhân biểu lộ là mang bệnh này. Tôi sẽ dành việc giải phẫu cho những y sĩ, chuyên gia về bệnh này.
Mỗi căn nhà tôi bước vào vì lợi ích của bệnh nhân của tôi, giữ gìn tôi khỏi mọi ý đồ xấu xa và mọi cám dỗ, đặc biệt là khỏi các khoái lạc tình yêu với phụ nữ hay với nam giới, dù họ là người tự do hay nô lệ.
Tất cả mọi điều tôi biết trong khi hành nghề hay trong giao tiếp với mọi người mà không nên để lộ ra ngoài, tôi sẽ giữ bí mật và sẽ không bao giờ tiết lộ.
Nếu tôi giữ lời thề này một cách thành khẩn, tôi sẽ được an hưởng đời tôi và thực hành nghề tôi, được mọi người kính trọng mãi mãi. Nếu tôi đi trái đường và vi phạm lời thề, những điều ngược lại sẽ đến với tôi”.
Trả lời về mức chi trả bảo hiểm y tế cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM cho biết, mức hưởng BHYT từ 80-100% tùy theo đối tượng tham gia, theo thực tế chi phí điều trị tùy thuộc mức độ bệnh lý của mỗi người bệnh.
Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết vừa điều trị thành công cho thai phụ N.T.M.T. (21 tuổi, ngụ Đồng Tháp) bị thoát vị hoành nghẹt bẩm sinh hiếm gặp, cứu sống được cả mẹ và con.
Sau khi mang đồ bệnh nhân đi giặt, điều dưỡng Nguyễn Thị Diệp Hà vô tình phát hiện 20 triệu đồng trong túi áo người bệnh nên đã tìm trả lại người bỏ quên.
Trong tháng 3, các bệnh viện trên địa bàn TP.HCM phối hợp với các tổ chức từ thiện tổ chức hoạt động khám, sàng lọc và phẫu thuật miễn phí cho nhiều bệnh nhân nghèo.
Bệnh nhân đái tháo đường tuýp II tại Việt Nam đã có thể tiếp cận thuốc thế hệ mới nhất, giúp giảm số lượng thuốc phải dùng hàng ngày và nâng cao hiệu quả...
Theo Sở Y tế TP.HCM, cơ sở này đã ngang nhiên quảng cáo và hành nghề trái phép trong lĩnh vực khám, chữa bệnh tại địa chỉ số 186 – 186A Cách Mạng Tháng Tám, phường 10, quận 3.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự theo yêu cầu cải cách tư pháp mà Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn, chỉ đạo.
Trước đó, như Báo Pháp luật Việt Nam đã phản ánh việc chủ đầu tư và nhà quản lý xảy ra tranh chấp khiến người dân, khách hàng sinh sống và làm việc tại căn nhà trên rơi vào cảnh khốn khổ.
Ngày 5/4 Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đưa ra xét xử đối với 8 bị cáo về tội: “Mua bán trái phép chất ma túy”; “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy".
Công an tỉnh Quảng Ninh vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với nhóm đối tượng về tội “ mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy”.
Chiều 19/3, sau khi nêu quan điểm luận tội, đại diện VKS đề nghị mức án đối với bị cáo Trương Mỹ Lan và 85 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.