Trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), để bảo đảm tính khả thi của văn bản khi thi hành, các cơ quan nhà nước phải tổ chức lấy ý kiến, tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý của nhân dân, của đối tượng trực tiếp chịu tác động. Sự tham gia này là rất quan trọng và được Luật Ban hành VBQPPL năm 2015 quy định bắt buộc nhưng thực tiễn 3 năm qua vẫn còn nhiều hạn chế.
Chưa quy định cơ chế giám sát việc tổ chức lấy ý kiến
Luật năm 2015 có nhiều quy định tiến bộ, cụ thể về việc lấy ý kiến nhân dân vào dự thảo VBQPPL. Chẳng hạn, Điều 7 bước đầu quy định trách nhiệm của cơ quan chủ trì lấy ý kiến và cơ quan, tổ chức tham gia góp ý kiến về đề nghị xây dựng VBQPPL, dự án, dự thảo VBQPPL. Luật năm 2015 cũng đã quy định cơ quan chủ trì soạn thảo có trách nhiệm tổng hợp, nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến góp ý và đăng tải nội dung giải trình, tiếp thu ý kiến góp ý trên Cổng thông tin điện tử đã đăng tải dự án, dự thảo để lấy ý kiến.
Khoản 1 Điều 57 và Điều 91 của Luật năm 2015 thì quy định tại “trong thời gian dự thảo đang được lấy ý kiến, nếu cơ quan chủ trì soạn thảo chỉnh lý lại dự thảo văn bản mà khác với dự thảo đã đăng tải trước đó thì phải đăng lại dự thảo văn bản đã được chỉnh lý”.
Tuy nhiên, Luật chưa quy định cơ chế giám sát việc tổ chức lấy ý kiến, tham gia góp ý kiến và trách nhiệm giải trình, phản hồi của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong quy trình này; chưa quy định rõ thời điểm, thời hạn đăng tải tài liệu này và việc cập nhật nội dung giải trình, tiếp thu khi thời hạn lấy ý kiến là tương đối dài.
Tại Khoản 1 Điều 57 và Điều 91 chỉ được quy định đối với việc lấy ý kiến dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết và dự thảo nghị định của Chính phủ.
Trong khi đây là một trong những quy định mới, quan trọng góp phần nâng cao trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo cũng như tăng cường tính công khai, minh bạch trong quá trình soạn thảo VBQPPL.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, GS.TS Trần Ngọc Đường bình luận, Luật năm 2015 chưa thể hiện đầy đủ vai trò của nhân dân trong hoạt động lập pháp.
Cụ thể, vai trò của nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đều đã được thể hiện trong hầu hết các công đoạn của quy trình lập pháp từ việc hình thành các đề nghị xây dựng các VBQPPL, hình thành chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hàng năm đến việc soạn thảo, thẩm tra các dự án luật, pháp lệnh trước khi Quốc hội xem xét thông qua.
Tuy nhiên, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với tư cách là một chủ thể có thẩm quyền giám sát và phản biện xã hội trong hoạt động xây dựng pháp luật mà Hiến pháp năm 2013 ghi nhận thì Luật Ban hành VBQPPL lại chưa quy định.
Tổ chức phiên điều trần về dự án luật, pháp lệnh
Cũng theo ông Đường, nhân dân với tư cách là công dân có các quyền dân chủ trực tiếp cũng cần phải được thể chế trong hoạt động lập pháp của Nhà nước. Vì vậy, cần phát huy vai trò của nhân dân trong hoạt động lập pháp, trong tất cả các giai đoạn của quy trình lập pháp cần có quy định vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng thời thu hút thực chất nhân dân tham gia vào hoạt động lập pháp,
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp, GS. TS Hoàng Thế Liên ghi nhận Luật hiện hành đã có quy định bắt buộc phải lấy ý kiến của nhân dân, của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của chính sách pháp luật.
Nhưng ông Liên cho rằng, do còn thiếu nhiều điều kiện như thời gian, kinh phí, thông tin cộng với sự bất cập trong ý thức và năng lực của đội ngũ hoạch định chính sách nên quy định này được thực hiện chưa tốt, thậm chí là còn hình thức, chiếu lệ cả trong tổ chức lấy ý kiến lẫn trong tổng hợp, tiếp thu, giải trình ý kiến đóng góp của nhân dân.
“Điều đó đồng nghĩa với việc chưa coi trọng ý kiến của nhân dân, tiếng nói của nhân dân trong hoạch định chính sách pháp luật còn yếu ớt.
Trong khi đó, yêu cầu hàng đầu của Nhà nước pháp quyền là pháp luật phải được tạo dựng bằng con đường dân chủ, thực sự thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân” – ông Liên nhấn mạnh.
Do đó, ông Liên đề xuất tới đây phải sửa đổi, bổ sung cơ chế pháp lý hữu hiệu để thực hiện vấn đề quan trọng này theo hướng tạo dựng cơ chế bảo đảm việc lấy ý kiến nhân dân, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của chính sách pháp luật trong giai đoạn dự thảo văn bản một cách thực chất.
Ngoài ra, cần bổ sung quy định về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong việc lấy ý kiến của cử tri ở khu vực bầu cử về dự án luật, pháp lệnh.
Quy định này vừa tạo thêm một kênh quan trọng để nhân dân góp ý kiến, vừa giúp đại biểu Quốc hội nắm bắt được nguyện vọng của nhân dân để nói lên tiếng nói của nhân dân tại nghị trường.
Đáng chú ý, nguyên Thứ trưởng kiến nghị, cần có quy định về tổ chức phiên điều trần về dự án luật, pháp lệnh ở giai đoạn thẩm tra.
Phiên điều trần được tổ chức công khai và mở rộng. Thành phần tham gia phiên điều trần, ngoài các đại diện của các cơ quan nhà nước, đại diện cử tri, các tổ chức xã hội, nhân dân có quyền dự.
Tại phiên điều trần, cơ quan trình dự án luật, pháp lệnh có trách nhiệm trả lời các câu hỏi của bất cứ ai tham gia phiên điều trần, cung cấp đầy đủ tài liệu, thông tin liên quan đến dự án luật, pháp lệnh.
Qua phiên điều trần, các cơ quan có trách nhiệm trong ban hành văn bản sẽ trực tiếp nhận được nhiều ý kiến từ nhân dân.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Việc bỏ lại xe khi bị Cảnh sát giao thông tạm giữ sẽ ảnh hưởng như thế nào trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính sau này? Người vi phạm giao thông không nộp phạt, bỏ lại xe của mình sẽ bị xử lý như thế nào?
Ứng dụng ngân hàng số phiên bản mới - PVConnect của PVcomBank không chỉ mang đến những trải nghiệm hiện đại, mà còn tập trung tối ưu tương tác với người dùng.
Theo đó, các doanh nghiệp này bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính do vi phạm công bố thông tin, cùng với đó là các tài liệu liên qua đến phát hành trái phiếu.
Ngày 22/4, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, vừa nhận 13.000 liều vaccine 5 trong 1 (vaccine SII) từ Chương trình tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng triển khai tiêm cho trẻ từ tuần này.
Một số sai phạm lẽ ra phải bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vì một lý do nào đó, ông Lường Tuấn Anh - Chủ tịch UBND huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên lại chỉ ký Quyết định “Buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.
Ngày 23/4, thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hà Trung đã Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy…
Hai đối tượng Vi Hoàng Như và Trần Thị Hương Lan vừa bị Công an quận Tây Hồ ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can để điều tra về tội Mua bán trái phép chất ma túy.
Theo thống kê của Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (Ban chỉ đạo 138/CP), trong quý I/2024, lực lượng chức năng đã phát hiện, khởi tố mới 20 vụ/40 đối tượng (tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2023) mua bán người.
Một nhóm 52 đối tượng vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Đông Anh, Hà Nội triệu tập để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng trên địa bàn.
Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, đây là vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 7 công nhân tử vong, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, gây đau thương mất mát đến nhiều gia đình công nhân.
Ngày 20 và 23/4/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố bị can và các quyết định tố tụng đối với 06 đối tượng liên quan đến vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn.
Nhóm đối tượng đã lấy trộm hàng chục tấm thép lưới loại B40, dùng để chắn gia súc trên tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đoạn qua xã Quỳnh Mỹ (Quỳnh Lưu - Nghệ An).
Trần Mạnh Hùng (sinh năm 1980) là nhân viên cân băng liệu của Nhà máy xi măng đã bị bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về an toàn lao động”.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.