Hà Nội 17 °C
TP Hồ Chí Minh 31 °C
Hải Phòng 18 °C
Đà Nẵng 26 °C
Yên Bái 17 °C
  • Hà Nội Hà Nội 17°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 31°C
  • Hải Phòng Hà Nội 18°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 26°C
  • Yên Bái Hà Nội 17°C

Huyền bí cổ lễ ở miền đất bị đồn thổi 'lắm Thần nhiều ma”

Pháp luật hình sự
26/05/2019 08:44
Tuệ Minh
aa
Vốn là nơi có nhiều huyền tích nên chuyện tâm linh của dân biển Di Điềm (Thái Thụy, Thái Bình) cũng nhiều lệ tục linh thiêng. Trong đó tục “Tống ôn” là cổ lễ lâu đời, mang đậm màu sắc huyền bí của vùng biển xưa nay được đồn thổi là “lắm Thần nhiều ma”.


Thuyền Long chu là nghi trượng quan trọng trong lễ Tống ôn.

Tống ôn, tống dịch

Diêm Điền ngày nay là một thị trấn của huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Diêm Điền cũng là tên của một cửa biển nổi tiếng một thời. Vào thời Trần có tên Đại Toàn. Cùng với cửa Đại Bàng, Cửa biển này là một lối ra của sông Hóa và Thái Bình đổ ra biển lớn. Cách đây hơn 700 năm, quân dân nhà Trần đã lập vùng chiến sự nơi đây để chống giặc Nguyên Mông lần thứ ba.

Đặc biệt, khắp các vùng dân cư Diêm Điền gắn với những huyền tích về Lý Bí (vua Lý Nam Đế), bà chúa muối, thần cá Voi…Bên cạnh đó, những nghi lễ linh thiêng của người dân biển cùng với các lớp lang huyền tích đã tạo nên bầu không khí cổ sử hiếm có cho vùng biển nơi đây.

Trong những ngày tháng 4 (âm lịch), khắp các xóm, làng tại vùng biển Diêm Điền đều nhộn nhịp tổ chức các lễ “tiễn thuyền” – một nghi lễ đặc trưng của các cư dân trên biển. Từ khắp các mái đình, mái chùa, ngã ba biển nơi đây lúc nào cũng nhộn nhịp người chuẩn bị cho các nghi lễ chính của lễ Tống ôn, tống dịch hay còn được gọi lễ tiễn long chu (tục gọi là tiễn tàu).

Anh11.

Lễ thỉnh Thánh có vai trò xin giấy thông thành từ Thần linh trước lúc Tống ôn.

Tục Tống ôn là một tục lệ có từ lâu đời và được duy trì cho đến ngày nay của người dân Diêm Điền. Theo nghĩa đen, tống là tiễn đi, xua đi, ôn là dịch bệnh. Tống ôn nghĩa là tống tiễn và xua đuổi đi những dịch bệnh tai ương. Hiểu một cách rộng hơn Tống ôn là tống tiễn, xua đuổi những điều không may mắn, tai ương trong quá trình sinh sống và lao động trên biển của cộng đồng dân cư nơi đây.

Ngoài việc tống tiễn những điều không may mắn, bệnh tật, tục lệ này còn thể hiện mong cầu của người dân về sự bình an khi đi biển, tống khứ những xui rủi để đón nhận điều tốt lành cho những chuyến ra khơi.

“Phàm trần ai tỏ sự tiên”

Xưa dân gian có câu: “Phàm trần ai tỏ sự tiên” nên chuyện sinh hoạt tâm linh của người dân đi biển Diêm Điền cũng đầy ẩn ý, sâu xa. Vốn là miền dân cư biển, nhưng cũng giáp những khu vực văn hóa miền đồng bằng nên đời sống văn hóa – tâm linh của ngư dân rất phong phú. Đó là sự hòa quyện giữa tín ngưỡng biển cả và các nghi thức đồng bằng tạo nên nét riêng biệt.

Có mặt tại đình Các Đông (thờ Lý Nam Đế) – ngôi đình làng biển cổ kính, rêu phong đã rộn rã tiếng “cốc cốc, cheng cheng” của chuông mõ để “kiều thỉnh” thần linh. Người dân chia theo các Hối ( mỗi hối tương đương một xóm) chuẩn bị cho lễ Tống ôn của làng.

Trong mỗi gia đình họ sẽ chuẩn bị những “hình nhân” bằng giấy tương đương với số người trong nhà, mỗi bộ mã có giấy sớ, tiền âm và gạo muối. Người dân cho biết, họ quan niệm những hình nhân này sẽ mang đi những điều không may mắn của gia đình theo thuyền mã mà đi.

Nghi trượng quan trọng nhất, bắt buộc phải có là chiếc thuyền ( lệ gọi là long chu). Vì là phương tiện chịu trách nhiệm chuyên chở những “ôn dịch” của làng ra biển nên được làm rất cẩn thận. Các cụ cao niên đã tự làm chiếc long chu này từ một tuần trước khi lễ được tổ chức. Kích thước của thuyền thường từ 2,1m - 3,5m (kích thước con thuyền tùy từng năm, nếu năm đó kinh tế khá giả thì làm to, nếu không thì nhỏ hơn).

Khung thuyền được đan bằng tre và dán đủ các loại giấy mã màu sắc như một chiếc thuyền thật với đủ các cờ, lọng, súng thần công, chiêng, trống…Đặc biệt không thể thiếu là các hình nhân: quan lại, binh lính, tùy tùng…Ngoài ra, còn thuyền nhỏ chở hình nhân của người dân trong các hối gửi đến tống tiễn.

Anh12.

Nhượng ôn bằng các lễ vật giản dị từ chính tay ngư dân làm ra.

Trước buổi tiến thuyền 1 ngày, các trưởng hối là các thầy cúng, thanh đồng dẫn các gia đình đến đền Mẫu Các Đông lễ Thánh. Các hình nhân thế mạng của mỗi hộ được chuẩn bị sẵn, chất đầy một góc đền. Trưởng hối sẽ “ngồi đồng” thỉnh các vị Thánh về chứng các hình nhân bằng mã.

Chiều hôm diễn ra lễ “Tống ôn”, đình Đông Các đã tấp nập người dân trong các hối đến chuẩn bị. Hầu hết, các lễ tiến thuyền đều được làm tại đình hoặc đền vì người dân cho rằng nơi đây có thể gần nhất với các vị Thánh, Thần tối uy và linh thiêng.

Diễn trình của lễ Tống ôn gồm 2 giai đoạn, thể hiện ở 2 lễ là nhượng ôn (lễ khao mời các ôn hoàng dịch lệ còn được gọi là lễ khao thuyền) và lễ Tống ôn (lễ tống đi những ôn hoàng dịch lệ, những nhớp nhúa, tai ương bệnh tật trong làng).

Các nghi thức chính thức diễn ra chính là lúc cả đình Các Đông chỉ có tiếng hát mộc của cụ hát văn, tiếng mõ, tiếng chuông lúc thỉnh Thánh. Năm nay, thanh đồng Vũ Đức Chất được người làng tín nhiệm cho việc ngồi đồng kiều thỉnh các vị Thánh, Thần giáng xuống đàn lễ.

Qua tấm vải điều đỏ thắm, cậu Chất “đảo đồng”, những người dân cạnh lâm râm khấn nguyện, họ cho rằng khoảnh khắc cậu đồng trùm khăn là lúc họ đang thỉnh Thần linh giáng về. Trong làn hương trầm, cậu đồng Chất lắc lư theo tiếng hát văn mộc mạc và làm những nghi lễ quan trọng.

Đầu tiên là “bóng” Đức Đại Vương Trần Hưng Đạo giáng đồng đầu tiên, dưới lớp áo bào đỏ lộng lẫy, cậu đồng Chất thể hiện sự uy nghiêm của vị Tướng về phê chuẩn sớ, lễ vật của người dân. Dưới “hình tướng” Thánh Trần, cậu đồng xin lệnh, sổ thông hành (sổ hành trình) để lên làm lễ nhượng ôn (người dân nơi đây còn gọi là lễ khao tàu) tại phủ Mẫu của làng. Ngoài ra, còn có giá Quan sát hải (theo các cụ ở địa phương cho biết có một quy định đó là: quan sát hải sẽ chịu trách nhiệm khao tàu năm lẻ, còn quan giám sát là năm chẵn).

Anh13.

Người dân khấn vái để cầu xua đi những xui xẻo và mong những điều tốt lành.

Sau khi xin được lệnh, sổ hành trình thì đồng quan sẽ đốt một bó hương to và chạy về phủ mẫu của chùa Đót Tiên làm lễ nhượng ôn. Cùng lúc đó, chuông chùa và phủ mẫu cùng vang lên, chính thức báo cho cả làng cùng biết về lễ nhượng ôn. Người dân Các Đông chuẩn bị nhiều lễ vật như: mã, hoa quả, bánh kẹo, chè, cháo…để cho lễ khoa thuyền. Họ quan niệm về sự chia sẻ cho các chúng sinh trước khi tiễn họ về biển.

Tại xã Thái Thụy đa số đều thực hiện nghi lễ “Tống ôn” tại cửa biển Diêm Điền. Đúng 17h, sau khi đồng quan thỉnh Thánh “giáng”, phê sớ điệp, lễ vật, “khai tâm, nhĩ, nhãn cho hình nhân và thuyền là chuẩn bị cho khoảnh khắc tiễn thuyền. Bốn trai đinh được chọn sẽ khiêng thuyền mã, bắt đầu chạy quanh làng và sau đó thuyền sẽ chạy ra cửa biển Diêm Điền. Đến biển - nơi định địa điểm tống tiễn, đám người khiêng Long Chu chạy ào xuống; trên bờ, chiêng đánh liên hồi kỳ trận.

Mồi lửa, bè Long Chu được tống ra thật xa; dân làng khấn vái, họ thực sự an tâm và phấn chấn khi thấy thuyền cháy hết cùng hình nhân và muối gạo. Lễ Tống ôn đến đây hoàn tất.

Qua hồi “Tống ôn” chu viên, các lão ngư cho biết, lễ Tống ôn ngày nay đã giảm nhiều chi tiết, nhưng đa số vẫn giữ các nét cổ. Cho đến nay, lễ Tống ôn vẫn giữ một vai trò rất quan trọng trong đời sống của ngư dân Diêm Điền – Thái Bình. Các lễ thức độc đáo, liêng thiêng vẫn được giữ gìn. Bởi lẽ không chỉ làm giàu có thêm đời sống tâm linh người dân biển mà còn là mục đích “phấn đấu” cho một cuộc sống ngư nghiệp phồn vinh và bình yên.

bài liên quan
Đại tá Trần Xuân Tuyết được bầu giữ chức chủ tịch Hội cựu CAND tỉnh Thái Bình

Đại tá Trần Xuân Tuyết được bầu giữ chức chủ tịch Hội cựu CAND tỉnh Thái Bình

Ngày 15/3, Hội cựu Công an nhân dân (CAND) tỉnh Thái Bình tổ chức Đại hội thành lập nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Tự nhập thuốc bán, cựu giám đốc bệnh viện lĩnh án 2 năm tù

Tự nhập thuốc bán, cựu giám đốc bệnh viện lĩnh án 2 năm tù

Bị cáo Trần Kim Thúy - cựu giám đốc bệnh viện tại Thái Bình phải nhận mức án 2 năm tù do đã tự ý nhập thuốc để bán cho bệnh nhân.
Lễ hội Áo dài TP.HCM xác lập kỷ lục Việt Nam

Lễ hội Áo dài TP.HCM xác lập kỷ lục Việt Nam

Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục "Lễ hội Áo dài được tổ chức thường niên liên tục nhất Việt Nam", đánh dấu chặng đường 10 năm tổ chức Lễ hội Áo dài TP.HCM.
TP.HCM: Mặc áo dài, miễn phí vé tham quan

TP.HCM: Mặc áo dài, miễn phí vé tham quan

Trong sự kiện Lễ hội Áo dài diễn ra từ ngày 7-17/3, nếu du khách mặc áo dài đến những địa điểm này sẽ không phải trả tiền vé tham quan.
Sôi động Lễ hội chọi bò ở Bảo Lâm

Sôi động Lễ hội chọi bò ở Bảo Lâm

Ngày 5/3, huyện Bảo Lâm (Cao Bằng) đã tổ chức Lễ hội chọi bò năm 2024 với nhiều trận đấu kịch tính, thu hút đông đảo du khách.
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Mới nhất
Đọc nhiều
Ông Bùi Ngọc Đại giữ chức Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Hòa Bình

Ông Bùi Ngọc Đại giữ chức Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Hòa Bình

Ông Bùi Ngọc Đại, Trưởng Ban Thi đua – Khen thưởng, Sở Nội vụ tỉnh Hòa Bình giữ chức vụ Phó Giám đốc Sở Nội vụ.
Thủ tướng yêu cầu rà soát, bãi bỏ các chứng chỉ không cần thiết

Thủ tướng yêu cầu rà soát, bãi bỏ các chứng chỉ không cần thiết

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu rà soát, bãi bỏ các loại chứng chỉ không cần thiết, thu gọn các loại chứng chỉ trùng lặp về nội dung.
Agribank bán đấu giá 2 tài sản bảo đảm khoản vay của Công ty Ngôi Nhà Mới

Agribank bán đấu giá 2 tài sản bảo đảm khoản vay của Công ty Ngôi Nhà Mới

Theo đó, Agribank đang rao bán 2 bất động sản là tài sản đảm bảo cho khoản vay của Công ty CPTM Ngôi Nhà Mới - doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Lã Vọng.
Tin bài khác
Bắt quả tang 11 đối tượng khai thác vàng trái phép tại Đắk Lắk

Bắt quả tang 11 đối tượng khai thác vàng trái phép tại Đắk Lắk

Nhóm đối tượng có hành vi dựng lán trại, đưa phương tiện, máy móc vào khu vực suối thuộc thôn 10, xã Ea M’Doal, huyện M’Đrắk, tỉnh Đắk Lắk để khai thác vàng trái phép.
Hà Tĩnh: Khởi tố đôi “bạn tù” đột nhập nhà dân trộm cắp tài sản

Hà Tĩnh: Khởi tố đôi “bạn tù” đột nhập nhà dân trộm cắp tài sản

Hai đối tượng trong quá trình chấp hành án có quen biết nhau, sau khi được về địa phương hai đối tượng đã bàn bạc, rủ rê nhau đi trộm cắp tài sản tại các nhà dân.
Quảng Ninh: Bắt giữ đối tượng vận chuyển trái phép pháo nổ

Quảng Ninh: Bắt giữ đối tượng vận chuyển trái phép pháo nổ

Cụ thể, Đồn Biên phòng Trà Cổ (Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh) vừa bắt giữ đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép pháo nổ do Trung Quốc sản xuất.
Thanh Hóa: Bắt giữ nhóm đối tượng chuyên mua bán, tàng trữ vũ khí quân dụng

Thanh Hóa: Bắt giữ nhóm đối tượng chuyên mua bán, tàng trữ vũ khí quân dụng

Công an tỉnh Thanh Hóa vừa bắt giữ một nhóm đối tượng mua bán súng, đạn thể thao qua mạng rồi chế tạo thành vũ khí quân dụng để bán kiếm lời.
Khởi tố hai đối tượng giả danh Interpol chiếm đoạt tài sản

Khởi tố hai đối tượng giả danh Interpol chiếm đoạt tài sản

2 đối tượng người nước ngoài là Abdul Aziz và Jahanbakhsh Ghiasi có quốc tịch nước ngoài vừa bị lực lượng chức năng khởi tố để điều tra về hành vi lừa đảo giả dạng cảnh sát quốc tế.
Chuẩn bị xét xử lại vụ án mẹ nữ sinh giao gà ở Điện Biên buôn ma túy

Chuẩn bị xét xử lại vụ án mẹ nữ sinh giao gà ở Điện Biên buôn ma túy

TAND cấp cao tại Hà Nội chuẩn bị mở phiên tòa phúc thẩm xét xử lại vụ án mẹ nữ sinh giao gà ở Điện Biên buôn ma túy.
Công an Hà Nội khuyến cáo trò lừa đảo giả danh các sàn thương mại điện tử, siêu thị điện máy

Công an Hà Nội khuyến cáo trò lừa đảo giả danh các sàn thương mại điện tử, siêu thị điện máy

Công an Hà Nội khuyến cáo, người dân cần cảnh giác trò lừa đảo giả danh các sàn thương mại điện tử, siêu thị điện máy...
Người mẹ mất 2,8 tỷ đồng khi đăng ký khóa tu mùa hè cho con

Người mẹ mất 2,8 tỷ đồng khi đăng ký khóa tu mùa hè cho con

Khi tìm hiểu và đăng ký khóa tu mùa hè cho con trên mạng, chị H. bị các đối tượng lừa đảo "dẫn dắt", yêu cầu mua hàng và bị chiếm đoạt 2,8 tỷ đồng.
Mang hung khí đi hỗn chiến thì gặp 141

Mang hung khí đi hỗn chiến thì gặp 141

Bước đầu xác minh Q. T. T và N. T. L mang theo hung khí đi giải quyết mâu thuẫn và cả hai đều là học sinh...
Lào Cai: Bắt giữ nhóm đối tượng tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy

Lào Cai: Bắt giữ nhóm đối tượng tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy

Lực lượng chức năng Công an thị xã Sa Pa vừa phát hiện và bắt giữ 4 đối tượng về hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY
xe tai bi xe ban tai huc truc dien khi di qua nga tu

Xe tải bị xe bán tải "húc" trực diện khi đi qua ngã tư

Vụ va chạm xảy ra vào ngày 3/3/2024, tại ngã tư Xuân Lai, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Hình ảnh ghi lại được cho thấy, một chiếc xe tải đang bấm còi cảnh báo rồi di chuyển qua ngã tư. Vài giây sau, một chiếc xe bán tải từ bên phải lao tới, tông thẳng vào hông chiếc xe này. Cú tông mạnh khiến chiếc xe bán tải bị hư hỏng nặng phần đầu. Toàn bộ diễn biến sự việc đã được camera giám sát ghi lại. Đoạn clip sau khi đăng tải lên mạng xã hội đã nhận về nhiều sự quan tâm, chú ý và ý kiến bình luận. Nhiều người đưa ra nhìn nhận về việc xe bán tải đã đi quá nhanh khi qua khu vực ngã tư dẫn đến vụ va chạm này.