Đại án VN Pharma: Có thể còn nhiều đối tượng có liên quan nhưng chưa bị lộ?

Từ vụ án “thuốc ung thư giả” đến Quyết định khởi tố Thứ trưởng Bộ Y tế

Khởi tố Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường

Trên đây là những lập luận của ông Đỗ Xuân Tựu, nguyên Vụ trưởng vụ thực hành quyền công tố và xét xử hình sự VKSND tối cao trả lời phóng viên Pháp luật Plus về đại án VN Pharma.

Trước đó, ngày 18/9, liên quan đến sai phạm đã xảy ra tại Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) trong việc cấp phép cho VN Pharma nhập lô thuốc giả H-Capita, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngày 3/11/2021, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 360, Bộ luật Hình sự năm 2015 theo kết quả điều tra vụ án hình sự “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Health 2.000 Canada xảy ra tại TP Hồ Chí Minh, các tỉnh, thành phố khác và Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế”.

Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã phê chuẩn quyết định và lệnh trên. Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã thực hiện quyết định nêu trên đối với bị can Trương Quốc Cường.

Theo ông Đỗ Xuân Tựu (nguyên Phó Vụ Trưởng Vụ thực hành quyền công tố và giám sát xét xử hình sự- VKSND tối cao), đây là đại án, liên quan tới nhiều cán bộ, nhiều Quốc gia.

Vì vậy, để xử lý triệt để và toàn diện vụ án, cần phải mất nhiều thời gian để truy tìm các đối tượng có liên quan.

Theo quy định của pháp luật, Cơ quan điều tra phải rất thận trọng, chỉ được khởi tố bị can khi đã làm rõ hành vi vi phạm của đối tượng.

Trong vụ án này, tôi cho rằng còn nhiều cán bộ có liên quan nhưng chưa bị lộ mà cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục điều tra làm rõ.

Dù rất đau nhưng chúng ta phải cắt bỏ những ung nhọt, để người dân không còn hoài nghi và phải tin tưởng vào tính nghiêm minh của pháp luật.

Trong các đại án thì cán bộ có chức quyền ở cấp dưới bị xử lý thì “sếp lớn” cũng phải xem xét trách nhiệm, cho dù họ đã nghỉ hưu.

Với quyết tâm làm trong sạch bộ máy, không làm oan, không để lọt, các cơ quan bảo vệ pháp luật phải kiên trì, thận trọng và kiên quyết đưa ra xử lý trước pháp luật những người tham gia vào đường dây tham nhũng khi có đủ chứng cứ.

Trong vụ án này, Cơ quan tố tụng xác định, còn nhiều đối tượng có liên quan nhưng chưa bị lộ, vì thế, điều tra, làm rõ đến đâu thì khởi tố, xử lý đến đó và như vậy cần phải mất nhiều thời gian.

"Việc Cơ quan tố tụng khởi tố Thứ Trưởng Bộ Y tế cho thấy, cuộc đấu tranh không có vùng cấm, không có ngoại lệ của Đảng và Nhà nước”- ông Tựu nêu quan điểm.

Trả lời câu hỏi của phóng viên Pháp luật Plus về việc, đã nhiều năm trôi qua, vụ án xảy ra tại Công ty VN Pharma vẫn chưa xử lý dứt điểm, dư luận cho rằng, việc xử lý quá chậm trễ?

Ông Lưu Bình Nhưỡng, ĐBQH khóa XIV cho rằng: “Trước tiên chúng ta phải khẳng định, đây là đại án, với hành vi vi phạm rất tinh vi, liên quan tới nhiều cán bộ, nhiều lĩnh lực, nhiều Quốc gia và rất phức tạp...

Dư luận cho rằng, có hay không việc xử lý chậm trễ? Thứ nhất, vụ việc này đã được dư luận và công luận đề cập rất nhiều, rất lâu.

Thứ hai, các cơ quan quản lý Nhà nước cũng đã nắm được, cũng đã xem xét rất nhiều khía cạnh trong nhiều năm.

Thứ ba là Cơ quan có thẩm quyền cũng đã tiến hành điều tra các đối tượng có liên quan đến vụ việc này.

Không hiểu lý do vì sao mà vụ việc bị kéo dài hoặc có thể theo quan điểm của cơ quan chức năng là chưa đầy đủ hoặc chưa kín kẽ hoặc cũng có thể vì nhiều lý do khác mà dư luận cũng đề cập nhiều vấn đề, nhiều lý do, nguyên nhân hoặc do Cơ quan tố tụng trì hoãn việc này lại để làm những việc khác và cũng không loại trừ việc có câu chuyện bao che, có thể có tiêu cực?.

Tuy nhiên, đây là vụ án lớn và liên quan đến nhiều quan chức, liên quan trực tiếp, gián tiếp đến cả trong nước và nước ngoài và khá phức tạp.

"Bản thân các ĐBQH cũng đề cập nhiều và cũng yêu cầu phải xem xét, xử lý, giám sát chặt chẽ, tuy nhiên Cơ quản lý nhà nước của chúng ta làm việc này còn chậm và như thế có nghĩa là chưa phát huy được tính kịp thời, chưa đảm bảo tác dụng về răn đe cũng như cảnh báo.

Về mặt nào đó người dân cho rằng đã đến lúc chúng ta phải có một thái độ cương quyết hơn”- ông Lưu Bình Nhưỡng nhận định.

Trước đó, Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT) Bộ CA đã có Kết luận đề nghị truy tố 12 bị can trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma tội danh “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” thay thế hai tội danh trước đây là “Buôn lậu”, “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức”.

Theo Cơ quan ANĐT, trên các thùng thuốc mà VN Pharma nhập về có dán tem kiểm tra an ninh tại sân bay Ấn Độ và dán tem vận chuyển từ Ấn Độ về Singapore.

Văn phòng Tổng chưởng lý Singapore cho biết nước xuất xứ lô thuốc 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet là từ Ấn Độ. Cơ quan ANĐT đã yêu cầu tương trợ tư pháp từ Ấn Độ, tuy nhiên chưa có kết quả.

Cảnh sát Canada cho biết đã tiến hành điều tra Công ty Helix Pharmacrutical Inc có trụ sở tại Canada và khẳng định công ty này không được cơ quan chức năng Canada cấp phép hoạt động trong lĩnh vực dược phẩm.

Theo Tổng cục tiêu chuẩn do lường chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ), mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet không được đăng ký bởi quốc gia nào.

Phía Bộ Ngoại giao cũng xác định không ký hợp pháp hóa giấy tờ, tài liệu nào cho Công ty Helix Canada; dấu hợp pháp hóa lãnh sự và các giấy tờ khác đều là giả....

Theo bản cáo trạng, năm 2012, Nguyễn Mạnh Hùng (nguyên chủ tịch VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (nguyên giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) nhận thấy thị trường có nhu cầu về thuốc chữa trị ung thư, nên bàn nhau nhập khẩu loại thuốc H-Capita 500mg từ Canada về Việt Nam.

Do đối tác phía Canada thiếu một số chứng từ, giấy tờ để hợp thức hóa việc nhập khẩu thuốc, Hùng bàn với Cường làm giả hồ sơ, chứng từ để nhập thuốc.

Sau khi dùng hồ sơ giả để "qua mặt" được tổ thẩm định của Cục Quản lý Dược, (Bộ Y tế) tháng 4/2014, Công ty VN Pharma mở tờ khai hải quan nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg.

Tháng 8/2014, nhận thấy có những dấu hiệu bất thường, Cục Quản lý Dược có công văn yêu cầu VN Pharma tạm ngừng nhập khẩu, lưu hành thuốc và đề nghị Bộ Công an phối hợp xác minh nguồn gốc lô thuốc.

Nghi ngờ nguồn gốc thuốc, Cục Quản lý dược thanh tra Công ty VN Pharma, kiểm tra lô hàng.

Kết quả mẫu giám định của Bộ Y tế cho thấy, lô thuốc nhập khẩu này chứa 97% hoạt chất capecitabine - là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người. Ngày 18/9/2014, cơ quan công an đã khởi tố vụ án, thu giữ 9.289 hộp thuốc H-Capita. Ngày 25/11/2015, Bộ Công an khởi tố vụ án, bắt giam các đối tượng....