GD&TĐ - Đề cao vai trò của gia đình trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, Tiến sĩ Ngô Xuân Điệp, Trưởng khoa Tâm lý học (Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM) nhận định: Dạy kỹ năng sống cho trẻ không chưa đủ, mà chính cha mẹ của trẻ cũng cần được tư vấn để thay đổi tư duy, thay đổi cách nghĩ. Ông đã có cuộc trao đổi với GD&TĐ về vấn đề này.
- Xin ông cho biết nhận định của mình về thực trạng dạy kỹ năng sống hiện nay?
- Tiến sĩ Ngô Xuân Điệp : Hiện nay các cơ sở đào tạo kỹ năng sống cho trẻ mọc lên ngày càng tràn lan với chất lượng khó kiểm soát. Lý do là vì có những cơ sở chỉ xin giấy phép thành lập doanh nghiệp từ Sở Kế hoạch đầu tư với lĩnh vực kinh doanh là giáo dục, rồi tự thiết kế các khóa học, tự xây dựng chương trình rồi cứ thế hoạt động mà không thông qua Sở Giáo dục Đào tạo thẩm định, không thông qua bất cứ cơ quan chuyên môn nào trong khi nội dung có đảm bảo tính khoa học và phù hợp hay không là rất quan trọng
Đến nay, chưa có trường, khoa nào dạy chuyên ngành về kỹ năng sống. Người dạy kỹ năng sống cần phải có chuyên môn về tâm lý, giáo dục, xã hội nhưng thực tế có nhiều người học chuyên ngành khác, không liên quan gì nhưng cũng đi dạy kỹ năng sống. Có thể vì kỹ năng sống không phải là chuyên ngành quá chuyên sâu nên có phần bị coi nhẹ về quản lý và đào tạo, xin cấp phép, xin dạy cũng dễ hơn những môn văn hóa khác.
- Sự quản lý lỏng lẻo đó đã dẫn đến những hậu quả như thế nào, thưa ông?
- Có một tệ nạn đang diễn ra là có những trung tâm kỹ năng sống mở ra để dạy cho những trẻ đặc biệt như trẻ tự kỷ, trẻ chậm phát triển… một cách sai lệch để trục lợi. Trường hợp trung tâm Tâm Việt mà báo chí nói đến vừa qua, theo tôi không phải là duy nhất. Vẫn còn không ít những trung tâm kiểu như vậy, họ đánh vào tâm lý của những phụ huynh có con tự kỷ, con chậm phát triển… mà gần như không có ai quản lý những trung tâm đó.
Có nhiều nơi dạy kỹ năng sống bê nguyên xi chương trình dạy của nước ngoài vào Việt Nam mà không cần tìm hiểu xem nó có phù hợp với thể trạng, tâm lý của trẻ em Việt Nam hay không trong khi có một nguồn kỹ năng sống mà hiện tại đang bị bỏ qua, bị lãng quên, đó chính là các trò chơi dân gian Việt Nam. Bất cứ trò chơi dân gian nào cũng đều có ứng dụng kỹ năng sống, ví dụ trò “Bịt mắt bắt dê” dạy trẻ khả năng phản ứng, phản xạ, khả năng định hướng về không gian; trò chơi Ô ăn quan dạy trẻ khả năng tính toán…
Hầu hết các trò chơi dân gian đều phục vụ kỹ năng sống, người ta chỉ cần bám vào đó để dạy trẻ thôi là cũng được rồi chứ không cần phải tìm đến cái gì xa xôi. Mình cứ đi tìm cái gì thật xa, thật khó, thật hiện đại, công nghệ mà bỏ đi cái nền tảng đã tồn tại hàng nghìn năm là rất đáng tiếc.
Tại phụ huynh thấy con mình suốt ngày tivi, điện thoại, ipad, bị lệ thuộc quá vào các thiết bị công nghệ, điện tử mà thấy kỹ năng sống là cần thiết. Nếu so sánh giữa các thiết bị điện tử và kỹ năng sống thì rõ ràng họ thấy học kỹ năng sống tốt hơn cho dù nó phù hợp hay không phù hợp với con mình. Nhưng họ quên mất rằng, ngày xưa chính họ là trẻ con được chơi các trò chơi dân gian, được phát triển rất tốt các kỹ năng mà không nghĩ đến hoặc không tìm được nơi dạy cho con mình các trò chơi đó.
Trong hoàn cảnh và điều kiện hiện tại, với sự lệ thuộc quá nhiều vào điện thoại, tivi, các bậc cha mẹ buộc phải tìm đến những nơi tổ chức kỹ năng sống cho con mình, cho dù nhiều tiền hay ít tiền, dạy như thế nào cũng phải chấp nhận. Thực tế, học kỹ năng sống cũng là con đường để đứa trẻ hòa nhập, giao tiếp với xã hội. Tuy nhiên các trung tâm đó hoạt động như thế nào, dạy như thế nào thì đang mất kiểm soát. Việt Nam không có một hiệp hội nào đứng ra giám sát nên các trung tâm muốn làm, muốn hoạt động như thế nào cũng được, miễn là không vi phạm quá đáng về đạo đức như trường hợp Trung tâm Tâm Việt.
- Ông luôn nhắc đến vai trò của phụ huynh trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ. Vậy gia đình quan trọng như thế nào để trẻ phát huy được kỹ năng của mình, thưa ông?
- Nhiều khi kỹ năng không quan trọng mà không gian để đứa trẻ tách khỏi những thói quen, lệ thuộc hàng ngày để phát triển mới quan trọng. Về cơ bản, kỹ năng sống là rất tốt nhưng việc một đứa trẻ ứng dụng những kỹ năng sống đã được học đó như thế nào lại phụ thuộc rất nhiều vào gia đình, cha mẹ có tạo điều kiện để đứa trẻ phát triển kỹ năng đó hay không. Ví dụ như trẻ học xong kỹ năng về tư duy phản biện, kỹ năng về ra quyết định nhưng khi về nhà, bố mẹ vẫn chỉ đạo, vẫn ra lệnh phải làm việc này việc kia, không cho đứa trẻ tranh luận thì kỹ năng được học không có tác dụng gì cả, thậm chí có thể làm cho đứa trẻ ức chế, khó chịu hơn.
Chính vì thế, khi dạy đứa trẻ kỹ năng sống thì đồng thời chính người lớn, cha mẹ cũng phải được tư vấn về kỹ năng sống. Một đứa trẻ được học cách phản biện, cách ra quyết định thì khi về nhà, bố mẹ có cho con cùng tham gia bàn luận không hay vẫn theo thói quen “con phải ăn cái này”, “con phải làm việc kia”, “con phải đi chỗ đó”… Đấy là người lớn ra quyết định cho nó chứ đứa trẻ không có quyền ra quyết định nữa. Cứ như vậy, trẻ bị thui chột những gì đã được học và chỉ có thể trở thành “gà công nghiệp” mà thôi.
Tuy nhiên, việc tư vấn cho người lớn hiểu về kỹ năng sống, tạo môi trường cho trẻ ứng dụng, phát huy những kỹ năng được học không hề dễ dàng. Bởi tư duy thói quen, tâm lý, văn hóa Khổng giáo với thứ bậc “trên bảo dưới nghe” đã tồn tại hàng nghìn đời ăn sâu vào suy nghĩ của những người làm cha mẹ. Nếu tư duy gia đình không thay đổi thì đừng trông mong đứa trẻ sẽ thể hiện bản thân.
Ngày 9/4, Sở Y tế TP.HCM cho biết, Trung tâm Ghép tạng trẻ em sẽ được hoàn thành và đưa vào hoạt động nhân kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).
Có đến 39,2% gia đình nạn nhân bị xâm hại từ chối hỗ trợ, không hợp tác; 35,29% gia đình chấp nhận, thỏa hiệp với thủ phạm, chờ trẻ đủ tuổi sẽ cho tổ chức đám cưới. Đây là số liệu vừa được công bố tại Hội nghị sơ kết 1 năm thí điểm “Mô hình một cửa hỗ trợ phụ nữ và trẻ em trên địa bàn TP Hồ Chí Minh”.
Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Đồng bào Thái có nền văn hóa lâu đời mang đậm bản sắc dân tộc, trong đó thêu khăn Piêu đã trở thành nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người phụ nữ dân tộc Thái ở Tây Bắc.
Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) mới đây đã phát đi thông tin về việc Canada điều tra chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) đối với ghế bọc đệm có xuất xứ từ Việt Nam và Trung Quốc.
Ngày 16/4, đoàn làm việc do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra hiện trường nút giao Quốc lộ 46B và hầm Thần Vũ. Sau khi kiểm tra, đoàn công tác đã làm việc với các nhà thầu và đơn vị liên quan để tìm giải pháp
Đại tá Trần Liên, nguyên Phó tư lệnh Binh chủng Ra-đa, năm nay đã bước sang tuổi 97 nhưng vẫn nhớ như in về hành trình kéo pháo bằng sức người trong Chiến dịch Điện Biên Phủ cách đây 70 năm.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiến hành đấu thầu vàng miếng SJC với tổng khối lượng dự kiến sẽ đấu thầu là 16.800 lượng, thời gian bắt đầu từ 10 giờ sáng ngày 22/4 tới đây.
Một nhóm đối tượng lên kế hoạch lừa kết hôn với người Trung Quốc nhằm chiếm đoạt tài sản vừa bị lực lượng chức năng Công an huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội bắt giữ.
Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án, tiến hành khám xét khẩn cấp trụ sở làm việc của Công ty Cổ phần tập đoàn Tâm Lộc Phát.
Ngày 19/4, thông tin từ Công an tỉnh Quảng Ninh cho biết, rạng sáng ngày 18/4, các trinh sát Đội Cảnh sát hình sự Công an thành phố Cẩm Phả đã bắt được 2 đối tượng liên quan đến vụ 1 cướp tài sản.
Công an quận 11 phối hợp Phòng Kỹ thuật nghiệp vụ, Công an quận Tân Phú TP.HCM vừa bắt giữ 56 đối tượng về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua dịch vụ giao hàng có thu hộ tiền.
Kế toán Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Ba Bể (Bắc Kạn) đã có hành vi nâng khống giá trị các hợp đồng mua sắm trang thiết bị, sửa chữa thiết bị văn phòng để lấy tiền chi các khoản ngoài quy định nhà nước.
Sau khi gây ra án mạng, hai đối tượng đã đưa nạn nhân ra lề đường và tạo thành hiện trường một vụ tai nạn giao thông. Cả hai đối tượng đã bị lực lượng chức năng bắt giữ sau 6 giờ gây án.
Lực lượng chức năng Công an TP. HCM vừa phát hiện, triệt phá thành công đường dây vận chuyển trái phép 184 bánh ma túy từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Đài Loan, Trung Quốc.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 38/CĐ-TTg ngày 15/4/2024 về việc triển khai quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm năm 2024 và các năm tiếp theo.
Bộ GTVT vừa có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu sớm phủ sóng điện thoại di động và cung cấp dịch vụ viễn thông trên các tuyến cao tốc.
Theo Cục Hàng không Việt Nam, các hãng bay dự kiến tăng khoảng 120 chuyến, tương đương hơn 20.000 chỗ mỗi ngày trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 - 1/5. Trước đó, các hãng hàng không trong nước đã lên kế hoạch cung ứng từ 100.000 đến 110.000 chỗ mỗi ngày trên đường bay nội địa, tăng khoảng 20% so với lịch bay tháng 3.
Ngày 9/4 (tức ngày 1/3 âm lịch), tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Giáp Thìn 2024.
Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Dự án này đã được triển khai tại xã Hương Ngải, huyện Thạch Thất, nhằm hỗ trợ những gia đình khó khăn ổn định sinh kế, giảm tình trạng sử dụng lao động trẻ em vị thành niên.